Δικαίωση της φοροδιαφυγής!

Ισχυρό χτύπημα στις προσπάθειες για τη δικαιότερη φορολόγηση των πολυεθνικών και την κατάργηση των φορολογικών παραδείσων της Ε.Ε. αποτελεί η χθεσινή απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της Ενωσης υπέρ της Apple.

Το δικαστήριο είχε κληθεί να αποφασίσει αν το εξευτελιστικά ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς που παρείχε επί χρόνια η Ιρλανδία στην Apple αποτελούσε αθέμιτη «κρατική ενίσχυση» προς τον αμερικανικό κολοσσό. Μεταφέροντας το σύνολο των ευρωπαϊκών της κερδών σε δυο ιρλανδικές θυγατρικές (Apple Sales International, Apple Operations Europe) και μετά από ειδική συμφωνία με τις ιρλανδικές αρχές, η δημιουργός του i phone κατάφερε μεταξύ 2003 και 2014 να γλιτώσει φόρους 13 δισ. ευρώ. Στην 11ετία αυτή τα κέρδη της φορολογήθηκαν με συντελεστή αρκετά μικρότερο του 1%, που το 2014 έφτασε έως και το εξωφρενικό... 0,005%! H Apple πλήρωνε έτσι επί χρόνια πολύ λιγότερους φόρους απ' ό,τι οι ανταγωνίστριές της και οι υπόλοιπες επιχειρήσεις στην Ε.Ε.

Η Κομισιόν κατέληξε μετά από σχετική έρευνα στο συμπέρασμα ότι η Ιρλανδiα μέσω του ευνοϊκού της φορολογικού καθεστώτος προς τις δύο θυγατρικές παρείχε επιλεκτικό οικονομικό πλεονέκτημα στην Apple και κατ' επέκταση παράνομη κρατική ενίσχυση. To 2016 διέταξε την εταιρεία να πληρώσει στην ιρλανδική κυβέρνηση 13 δισ. ευρώ.

Η ιρλανδική κυβέρνηση και η Apple προσέφυγαν ωστόσο κατά της απόφασης και χθες δικαιώθηκαν από το Γενικό Δικαστήριο της Ε.Ε. που έκρινε ότι ο ισχυρισμός της Επιτροπής περί παράνομης κρατικής ενίσχυσης δεν έχει βάση.

Η απόφαση, παρότι δικονομικά φαίνεται να ευσταθεί, προσβάλλει τον κοινό νου: Αν δεν είναι αθέμιτη υποστήριξη η φορολόγηση των κερδών μιας εταιρείας του μεγέθους της Apple από ένα κράτος με συντελεστή μόλις 0,005%, τότε τι είναι;

Η απόφαση χαιρετίστηκε τόσο από την Apple όσο και από την ιρλανδική κυβέρνηση, η οποία δεν θα εισπράξει τα 13 δισ. αλλά προστατεύει το ανταγωνιστικό της φορολογικό σύστημα που της επιτρέπει να ευημερεί σε βάρος των γειτόνων της. Η επικεφαλής της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας της ΕΕ, Μαρκρέτε Βεστάγκερ, που δέχθηκε το μεγαλύτερο πλήγμα, δήλωσε από την πλευρά της ότι θα μελετήσει την απόφαση του δικαστηρίου πριν αποφασίσει για το επόμενο βήμα, ενώ δεσμεύτηκε να συνεχίσει τον αγώνα της ενάντια στις πρακτικές φοροαποφυγής των πολυεθνικών.

Τόσο η υπόθεση Apple όσο και η υπόθεση Starbucks νωρίτερα -όπου το Γενικό Δικαστήριο της Ε.Ε. ανέτρεψε διαταγή της Επιτροπής στον αμερικανικό κολοσσό να καταβάλει φόρους 30 εκατ. ευρώ στις ολλανδικές αρχές- δείχνουν ότι οι ισχύοντες κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης εναντίον των κρατικών ενισχύσεων δεν επαρκούν για να εμποδίσουν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να λειτουργούν σαν φορολογικοί παράδεισοι. Απαιτούνται σημαντικές μεταρρυθμίσεις στο πεδίο της φορολογικής δικαιοσύνης αντί μιας ευρύτερης εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.

Η Ιρλανδία, η Ολλανδία και κάποια ακόμη κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχουν βασίσει τα εθνικά επιχειρηματικά τους μοντέλα στη μεταφορά των επιχειρηματικών κερδών από το εξωτερικό στην επικράτειά τους. Ανθούν εδώ και χρόνια οικονομικά χάρη σε αυτή τη «μηχανή» και τον στραγγαλισμό των δημόσιων εσόδων των άλλων χωρών της Ε.Ε. και του υπόλοιπου κόσμου. Δύσκολα θα δεχθούν να εγκαταλείψουν αυτό το μοντέλο, πόσο μάλλον όταν πίσω τους υπάρχουν πανίσχυρα λόμπι πολυεθνικών που στηρίζουν και διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό την κοινοτική νομοθεσία.

Οι κυβερνήσεις, ο πολιτικός κόσμος, οι απλοί πολίτες οφείλουν ωστόσο κινητοποιηθούν άμεσα, αφού μετά την πανδημία του κορονοϊού τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για να αφεθούν στην τύχη των λόμπι. Ούτε η Ε.Ε. αλλά ούτε και οι υπόλοιπες χώρες του κόσμου θα είναι σε θέση να αυξήσουν τα έσοδα που χρειάζονται για επενδύσεις σε υπηρεσίες υγείας και στην καταπολέμηση της πανδημίας αν δεν αντιμετωπιστεί η μάστιγα της εταιρικής φοροδιαφυγής.