Η ταινία τελείωσε έπειτα από δύο ώρες προβολής. Ηταν ήδη μετά τα μεσάνυχτα, ήταν ήδη η τρίτη μέρα του φεστιβάλ. Ολη μέρα είχε έναν απίστευτο ήλιο, ήταν και Κυριακή, όλη η Θεσσαλονίκη ήταν στους δρόμους – αλλά και οι αίθουσες όπου συνεχιζόταν το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ήταν γεμάτες: όσοι σκηνοθέτες ήταν παρόντες να προλογίσουν τις ταινίες τους, όλοι ευχαριστούσαν το κοινό που είχε επιλέξει τη σκοτεινή αίθουσα από μια ηλιόλουστη περαντζάδα.
Η δική της ταινία, ωστόσο, ξεκίνησε το βράδυ. Η αίθουσα «Φρίντα Λιάππα» στο Λιμάνι ήταν γεμάτη, παρότι ήταν ήδη αργά και ήταν και δύο ώρες η ταινία. Θα ήταν όμως η διεθνής πρεμιέρα του φιλμ. Η Μπρίτνεϊ Σάιν ήταν παρούσα: αδύνατη, πολύ νέα, με μαύρα ρούχα και μια μαύρη μπαντάνα στα άφρο μαλλιά της. Ναι, φαινομενικά είχε όλα τα «στερεοτυπικά» χαρακτηριστικά της μαύρης κοινότητας στις ΗΠΑ: όμορφη, αδύνατη, με άφρο μαλλί, μεγάλο χαμόγελο με λευκά δόντια (αν και δεν χαμογελούσε εύκολα) και ένα διεισδυτικό και ταυτόχρονα αποστασιοποιημένο βλέμμα. Με απλά λόγια, καταλάβαινες πως παρ’ όλη την ευγένεια και τη φιλική της διάθεση, έπρεπε να την κερδίσεις. Η ίδια είχε έρθει από το Οχάιο (όπου μένει και εργάζεται) στη Θεσσαλονίκη, για να παρουσιάσει την ταινία της «Seeds» («Σπόροι»). Η παγκόσμια πρεμιέρα της έγινε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Sundance, στα τέλη Γενάρη. Πρόκειται για το μεγαλύτερο παγκοσμίως κινηματογραφικό φεστιβάλ που αναδεικνύει το ανεξάρτητο σινεμά. Εκεί η Μπρίτνεϊ Σάιν, με τους «Σπόρους» της, πήρε το Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ!
Η ίδια είναι μόλις 32 ετών και έκανε εννιά χρόνια να ολοκληρώσει την ταινία: «Ξέρετε πόσο δύσκολη είναι η χρηματοδότηση για το ανεξάρτητο σινεμά. Οταν έβρισκα χρήματα, πήγαινα στον Νότο και συνέχιζα τα γυρίσματα. Οχι, ούτε μία στιγμή δεν σκέφτηκα να σταματήσω» μας είπε. Ευτυχώς που συνέχισε, καθώς πρόκειται για ένα από τα πιο καλογυρισμένα ντοκιμαντέρ που έχουμε δει, πολύ ιδιαίτερης και υψηλής αισθητικής και τεχνικής αρτιότητας, κάτι που δείχνει πως το νεαρό αυτό κορίτσι ξέρει πολύ καλά πώς να κάνει καλό σινεμά.
Και ακόμα δεν έχουμε καν πει το θέμα του – εκεί πια μας κέρδισε πλήρως: στην Τζόρτζια των ΗΠΑ, τη δεκαετία του 1990 ξεκίνησε μια μεγάλη διαμαρτυρία που επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα, καθώς οι μαύροι αγρότες διαμαρτύρονταν για τη μη καταβολή επιδοτήσεων στους ίδιους, σε σχέση με τους λευκούς αγρότες στους οποίους πήγαιναν όλα τα χρήματα. Τέτοιες ήταν οι κινητοποιήσεις, που οι μαύροι αγρότες μήνυσαν το ίδιο το κράτος, κατηγορώντας το για φυλεκτικές διακρίσεις και κέρδισαν. Κι όμως, πάνω από τριάντα χρόνια μετά, αυτά τα χρήματα ακόμα δεν έχουν καταβληθεί. Η σκηνοθέτρια, αγροτικής καταγωγής και η ίδια, σε αυτό το πρώτο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ της, καταγράφει τη μαύρη αγροτική κοινότητα του Νότου των ΗΠΑ: ανθρώπους ηλικιωμένους, με εμφανή τα σημάδια της επαφής με τη γη στο πρόσωπο, τα χέρια, το κορμί τους, άνθρωποι που ολόκληρη τη ζωή τους ήταν αγρότες, που προσέχουν τα χωράφια, φροντίζουν τις καλλιέργειές τους σαν να είναι μέλη της οικογένειάς τους, που αρνούνται να πάρουν μεταλλαγμένους σπόρους και κρατάνε (με κάθε δυσκολία, με νύχια και με δόντια) τους δικούς τους σπόρους – ειδικά στο καλαμπόκι που πλέον στην πλειονότητά του είναι μεταλλαγμένο.
Η Σάιν αρχικά ανέπτυξε το θέμα ως την πτυχιακή της ταινία στο πλαίσιο του MFA (Master of Fine Arts). Το «Seeds» ακολουθεί την καθημερινή ζωή μαύρων αγροτών που συνεχίζουν μια γενεαλογική παράδοση, εξερευνώντας την κληρονομιά μιας κοινότητας που φθίνει στον αμερικανικό Νότο. Γυρισμένο εξ ολοκλήρου σε ασπρόμαυρο φιλμ, η ταινία υφαίνει ένα μωσαϊκό από στιγμιότυπα της αγροτικής ζωής διάφορων ηλικιωμένων αγροτών και των οικογενειών τους, απεικονίζοντας τον αργό ρυθμό και την κοινοτική ομορφιά της αγροτικής διαβίωσης, αλλά και τη βαθιά οικονομική αδικία που έχουν αντιμετωπίσει ιστορικά και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι μαύροι αγρότες. «Η ταινία δεν είναι μόνο μια απεικόνιση της αλήθειας που ισχύει έως και τώρα για αυτές τις κοινότητες. Οι άνθρωποι αυτοί δεν αγωνίζονται μόνο για την επιβίωσή τους, καθώς δεν έχουν βοήθεια από το κράτος, αν και τη δικαιούνται. Αγωνίζονται για την ιερότητα της γης τους: το να παράγεις από καλό σπόρο, με ήπιες μεθόδους, μια καλή σοδειά, αυτό για τους ίδιους είναι κάτι το ιερό, είναι η συνέχεια μιας σχέσης ανθρώπου - γης ή μαύρου ανθρώπου αν θες με τη γη του, που φέρει στοιχεία αφοσίωσης σχεδόν θρησκευτικής», μας λέει η σκηνοθέτρια. «Οι σπόροι δίνουν καρπούς και ένας απ’ αυτούς είναι και η ίδια η ταυτότητα των ανθρώπων που τους φυτεύουν/μαζεύουν», καταλήγει.
Της λέμε πως ένας Θεσσαλονικιός ποιητής έχει γράψει «Και τι δεν κάνατε για να με θάψετε, όμως ξεχάσατε πως είμαι σπόρος». «Ω, Θεέ μου! Πόσο έτσι είναι! Αν το ήξερα, θα ήταν ήδη στους υπότιτλους της ταινίας», μας λέει.
♦ Η ταινία διαγωνίζεται στην κατηγορία «Film Forward» του 27ου ΦΝΘ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας