Γούρι

Επειδή είμαστε πολιτισμένοι άνθρωποι, ορθολογιστές, απορρίπτουμε μετά βδελυγμίας τις δεισιδαιμονίες – έτσι δεν είναι; Εννοώ πως εμείς, οι άνθρωποι του 21ου αιώνα, που έχουμε μάθει τόσα για τον μικρόκοσμο και τον μεγάκοσμο, που κοντεύουμε να ξεκλειδώσουμε τα μυστικά της ύπαρξης, δεν είναι δυνατόν να δεχόμαστε πως κάποιες αόρατες δυνάμεις, καλές ή κακές, επηρεάζουν τη ζωή μας, φέρνοντάς μας ευτυχία ή δυστυχία, άρα οφείλουμε να προσελκύουμε τις πρώτες και να αποδιώχνουμε τις δεύτερες – έτσι δεν είναι;

Διότι εάν δεν είναι έτσι, τότε, παρ’ όλη την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο της εποχής μας, κατ’ ουσίαν δεν είμαστε και πολύ περισσότερο εξελιγμένοι ψυχικά από τους αρχαίους που χρησιμοποιούσαν γούρια, περίαπτα, χαϊμαλιά και κρεματζούλια είτε για να αποτρέψουν ή/και να προλάβουν το κακό, είτε για να φέρουν σε εαυτούς και αγαπημένους καλή τύχη, ευδαιμονία, υγεία, πλούτο και ευόδωση των σχεδίων τους.

Πόσα γούρια υπάρχουν! Γαλάζιες χάντρες (ματόχαντρες) για να μη μας πιάνει το μάτι, ρόδια για την καλή τύχη, την ευγονία και την αφθονία, κι ένα σωρό άλλα ξόρκια όχι μόνο για να ξορκίσουν το κακό, αλλά και για να βασκάνουν, να φέρουν δυστυχία σ’ αυτούς που μισούμε, που μας έβλαψαν, μας αδίκησαν και τώρα θέλουμε να τους εκδικηθούμε...

Γούρια και φυλαχτά! Λείψανα αγίων, κομμάτια από ιερά κείμενα, σπαράγματα από τη Βίβλο ή το Ταλμούδ, χεράκια μεταλλικά (της Μύριαμ, της αδελφής του Μωυσή, για τους Ισραηλίτες, όμως για τους πιστούς του Ισλάμ, της Φατιμά, της κόρης του Μωάμεθ), πέταλα αλόγου, αλάτι, σκόρδα, χρυσά νομίσματα, ξύλο από τον Σταυρό του Ιησού, τετράφυλλα τριφύλλια, κουδουνάκια και καμπανάκια, λαγοπόδαρα και κοκαλάκια από νυχτερίδες, αγριοκρεμμύδια, κλαδιά από γκι, φιδοπουκάμισα, λάδι του καντηλιού, σκοινί του κρεμασμένου, αλλά και ιερά, διαβασμένα βραστά κάστανα και αγιασμένες παντόφλες... για χριστιανούς και δωδεκαθεϊστές, για μουσουλμάνους και αρχαίους Αιγυπτίους, για Κινέζους και μεσαιωνικούς Ευρωπαίους, για Ρωμαίους και Εβραίους, για Κέλτες και Μεσανατολίτες, για Ινδιάνους και Αφρικανούς, για τους πάντες.

Αλήθεια, όντως εξελιχθήκαμε ψυχικά και πνευματικά από τότε που οι μακρινοί μας πρόγονοι, ντυμένοι με τα τομάρια των ζώων, που είχαν σκοτώσει με τα δόρατά τους με τις πέτρινες αιχμές, ζωγράφιζαν μαλλιαρούς ρινόκερους και μαμούθ στα τοιχώματα των σπηλαίων για να αιχμαλωτίσουν το πνεύμα των ζώων, ώστε να είναι ασφαλές και παραγωγικό το κυνήγι της επομένης, αλλιώτικα θα λιμοκτονούσε η φυλή; Αν ναι, τότε γιατί χρησιμοποιούμε ακόμα γούρια, γιατί τα δωρίζουμε αυτές τις μέρες, γιατί τα φοράμε;...

Γούρι, λοιπόν! Η λέξη παράγεται από τον μεσαιωνικό όρο «αγούρι(ν)», από το λατινικό «augurium», που είναι ο οιωνός, ο καλός, εννοείται. Σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, στη δημιουργία της λέξης «γούρι» έχει επιδράσει και ο τουρκικός όρος «ugur», που σημαίνει «τύχη», μάλλον με την ίδια λατινική προέλευση. Αντώνυμη η «γρουσουζιά», δηλαδή η κακή τύχη ή η έλλειψή της. Ο όρος προέρχεται από τον γρουσούζη, από το τουρκικό «ugursuz», που είναι ο δυσμενής, ο δυσοίωνος.

Αλλά, αν και επαιρόμαστε για τις επιστημονικές μας κατακτήσεις, αν και έχουμε έναν τρομακτικό όγκο πληροφοριών στην οθόνη μας με το πάτημα ενός πλήκτρου, όλες και όλοι κολακευόμαστε να μας θεωρούν «ugurlu», δηλαδή γουρλήδες, ενώ καμία και κανείς από μας δεν επιθυμεί να χαρακτηριστεί «kademsiz», που είναι ο άμοιρος, ο κατότυχος στα τούρκικα, ο γνωστός μας «γκαντέμης»...

♦ Eνα έθιμο για γούρι, είναι το «ποδαρικό» για καλή χρόνια. Με την έλευση της νέας χρονιάς, ο πρώτος επισκέπτης του σπιτιού θα πρέπει να μπει με το δεξί και να σπάσει ένα ρόδι στην είσοδο ή και μια αγριοκρεμμύδα.

♦ Η βασιλόπιτα είναι επίσης ένα έθιμο της Πρωτοχρονιάς, όπου αυτός που θα βρει το φλουρί λέγεται ότι θα είναι τυχερός για όλη τη χρονιά

wikipedia.org