Οι ιστορίες ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους γιατί οι ιδιοκτήτες αποφάσισαν να αυξήσουν κατακόρυφα το ενοίκιο ή να τα κάνουν Airbnb εκμεταλλευόμενοι την παγκόσμια συνθήκη είναι πλέον καθημερινές. Είμαστε όλοι μάρτυρες ενός κύματος μαζικών εξώσεων από πλευράς ιδιοκτητών που προσβλέπουν στα υψηλά έσοδα της βραχυχρόνιας ενοικίασης. Η εμπορευματοποίηση της κατοικίας δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Συνιστά ένα θεμελιώδες ζήτημα των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών. Μόνο που εμείς δεν έχουμε ακόμα κάποια σοβαρή στεγαστική πολιτική, όπως για παράδειγμα η Ολλανδία, που ενθάρρυνε τους ιδιοκτήτες να μισθώσουν ακίνητα που είναι κενά, η Φλωρεντία, που απαγόρευσε τις ενοικιάσεις Airbnb πέραν του ιστορικού κέντρου, και το Βερολίνο, που τηρεί απαρέγκλιτα αυστηρή στάση προς την Airbnb για να αντιπαλέψει τη στεγαστική κρίση και τον υπερβολικό τουρισμό. Ακόμα και η Πορτογαλία έλαβε σοβαρά μέτρα ανακοινώνοντας το τέλος της πολιτικής των φοροελαφρύνσεων προς αλλοδαπούς που αγόραζαν ακίνητα στη χώρα.
Στην περίπτωση της Αθήνας έχουμε ανοδική πορεία των ενοικίων, χαμηλούς μισθούς, δυσλειτουργικά μέσα μεταφοράς, ακριβό ρεύμα, κακό δημόσιο χώρο.
Ο Δήμος Αθηναίων δεν έχει κάνει τίποτα για να προστατέψει την κατοικία, ενώ η κυβέρνηση στηρίζει τo πρόγραμμα golden visa που εκτοξεύει τις τιμές, με αποτέλεσμα να στερούμαστε πλέον το «δικαίωμα στους αστικούς πόρους», φράση δανεική από τον Ανρί Λεφέβρ, συγγραφέα του βιβλίου «Δικαίωμα στην πόλη».
Ο Δήμος Αθηναίων επέλεξε τα τελευταία χρόνια να επενδύσει σε μια αισθητική αναβάθμιση της Αθήνας εκτοπίζοντας τους Αθηναίους. Και ο εξευγενισμός και η τουριστικοποίηση έχουν πάντα θύματα τους πιο ευάλωτους κατοίκους. Εκτοπίζοντας τους κατοίκους από τον χώρο τους, μειώνονται οι συλλογικές διεκδικήσεις μέσα από συναρθρώσεις σωμάτων και διαδηλώσεις. Διότι ο χώρος -βάσει του συλλογισμού του ανθρωπογεωγράφου Ντέιβιντ Χάρβεϊ- είναι, πάνω απ’ όλα, μια θεμελιώδης διάσταση της κοινωνικής πολιτικής, εφόσον η κατοίκηση στον χώρο σχετίζεται με την πρόσβαση ή τον αποκλεισμό από αστικούς πόρους.
Είναι γεγονός πως οι στεγαστικές ανισότητες αποτελούν μια βαρύνουσα μεταβλητή για την πορεία της ζωής μας. Αυτό σημαίνει πως δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την επιρροή του δομημένου περιβάλλοντος στην ψυχική μας κατάσταση από τη στιγμή που εμπερικλείει θέματα ταυτότητας και μνήμης. Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ αναρωτιέται «τι είναι εκείνο που κάνει την κατοικία σπίτι», που επιτρέπει στο κτίσμα-κατοικία να βιωθεί ως σπίτι. Η μελέτη της κατοίκησης σε κρίση δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς το σπίτι δεν είναι απλά ένα κτίριο. Έχετε σκεφτεί πόσο μας ορίζει η κατοικία μας;
Το σπίτι μάς επιτρέπει να νιώσουμε ασφάλεια, να αναπτύξουμε ρουτίνες, να προστατέψουμε την υγεία μας, να έχουμε καλή διατροφή, να αποθηκεύσουμε προσωπικά μας αντικείμενα και τις μνήμες μας.
Ο εξωτερικός χώρος είναι συνέχεια του εσωτερικού χώρου ή και αντίστροφα. Διανύουμε μια εποχή ανασφάλειας και επισφάλειας που το σπίτι δεν είναι δεδομένο. Όπως δεν είναι δεδομένο το δικαίωμα διαμονής στην πόλη μας. Η κατοικία, ο ακρογωνιαίος λίθος της ύπαρξής μας και βάση οργάνωσης της ζωής μας, δεν προστατεύεται.
Η διατήρηση ή η εύρεση κατοικίας στις αθηναϊκές γειτονιές που έχουμε ζήσει και στις οποίες έχουμε δώσει νόημα είναι σχεδόν ανέφικτη πια για τους περισσότερους. Η βασική δίοδος απόκτησης κατοικίας για τα μικροαστικά και μεσοαστικά στρώματα είναι τα στεγαστικά δάνεια. Μόνο που αυτή η συνθήκη έχει δημιουργήσει μεγάλες εξαρτήσεις μεταξύ πιστωτή και οφειλέτη. Έχουμε να επιλέξουμε λοιπόν ανάμεσα στην επισφάλεια και στην εξάρτηση, αν θέλουμε να είμαστε άνθρωποι, δίχως σταθερές συντεταγμένες ή άνθρωποι χρεωμένοι;
Το βέβαιο, είμαστε όλοι εν δυνάμει εκτοπισμένα υποκείμενα της Αθήνας.
Ναι, κάθε μέρα χάνουμε όλο και πιο πολύ το δικαίωμά μας στην πόλη. Μένει να δούμε τι ρόλους θα επιτελέσει η Αθήνα ως κέντρο εξουσίας πολιτισμού, ως χώρος ανάδυσης και υλοποίησης νέων ταυτοτήτων αφού αναλάβει καθήκοντα ο νέος δήμαρχος, κατά πόσο δηλαδή ο Χάρης Δούκας θα διεκδικήσει μια «ανανεωμένη πρόσβαση στους αστικούς πόρους» -φράση δανεική από τον Λεφέβρ- για τους Αθηναίους, που ζουν πλέον στην πόλη τους σε καθεστώς μόνιμης επισφάλειας.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας