Στον δρόμο προς την πράσινη μετάβαση

Ειδικά για τον κλάδο των τροφίμων η Ε.Ε. επιδιώκει να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο παράγονται και καταναλώνονται τα τρόφιμα στην Ευρώπη στοχεύοντας στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των συστημάτων παραγωγής τροφίμων, στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι σε κρίσεις και την εξασφάλιση υγιεινών και οικονομικά προσιτών τροφίμων και για τις μελλοντικές γενιές.

Ακολουθώντας τις εξελίξεις, οι επιχειρήσεις της ιχθυοκαλλιέργειας έχουν ήδη ξεκινήσει να αντιμετωπίζουν τις αναδυόμενες προκλήσεις και ευκαιρίες που αφορούν τον κλάδο, με πρώτη προτεραιότητα την επίτευξη κάποιων βασικών, αλληλένδετων στόχων, όπως η οικοδόμηση ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας, η διασφάλιση της κοινωνικής αποδοχής και της ενημέρωσης του καταναλωτή, η ενίσχυση των γνώσεων και της καινοτομίας και βέβαια η συμμετοχή στην πράσινη μετάβαση, ως τμήμα της Πράσινης Συμφωνίας.

Να σημειώσουμε πως οι σημερινές αλλεπάλληλες οικονομικές, υγειονομικές και γεωπολιτικές κρίσεις που βιώνουμε ανέδειξαν την τεράστια σημασία της πρωτογενούς παραγωγής. Ετσι, μια δραστηριότητα σαν την ιχθυοκαλλιέργεια, που συμβάλλει στην ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας, πρέπει να θεωρείται πλέον επενδυτική δραστηριότητα πρώτης γραμμής, στην οποία η πολιτεία οφείλει να δώσει προτεραιότητα.

Πρόσφατα, στο 2ο κλαδικό Συνέδριο Ιχθυοκαλλιέργειας με τίτλο «Προκλήσεις και προοπτικές για μια γαλάζια-πράσινη ιχθυοκαλλιέργεια», το οποίο διοργανώθηκε στην Αθήνα τον περασμένα Απρίλιο, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργος Γεωργαντάς, δήλωσε πως «ο κλάδος έχει αποδείξει στην πράξη ότι μία τέτοιου είδους δραστηριότητα μπορεί να είναι και ανθεκτική και βιώσιμη και γαλάζια και αειφόρα και βεβαίως να στηρίζει την κυκλική οικονομία σε όλη της την αλυσίδα.

Ο κλάδος αποτελεί παράδειγμα επιχειρηματικής εξωστρέφειας, ευθυγράμμισης και καινοτομίας σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα». Επίσης, συμπλήρωσε πως «το αποτύπωμα της συγκεκριμένης δραστηριότητας και ο τρόπος με τον οποίον λειτούργησε έχει γίνει συνείδηση σε όλους μας, ότι τελικά η επιχειρηματική υγιής δραστηριότητα, το ποιοτικό παραγόμενο προϊόν, ο σεβασμός στους κανόνες της κυκλικής οικονομίας, της Πράσινης Συμφωνίας και βεβαίως η επένδυση πάνω στη δραστηριότητα αυτή, αποτελούν τις καλύτερες προϋποθέσεις για να μπορέσει να υπάρξει μια συνεχής αύξηση των οικονομικών αποτελεσμάτων και της προστιθέμενης αξίας από αυτή τη δραστηριότητα, όχι μόνο για τον ίδιο τον επενδυτή, για τον ίδιο τον παραγωγό, αλλά συνολικά για την ελληνική οικονομία».

Η αναδιοργάνωση της ελληνικής υδατοκαλλιέργειας και η είσοδος των νέων επενδυτικών σχημάτων, η οποία στοχεύει στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και της ελληνικής οικονομίας, τη θωράκιση της δραστηριότητας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητάς της, απαιτούν την ενεργοποίηση υποστηρικτικών χρηματοδοτικών εργαλείων.

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία

Το Πολυετές Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Ανάπτυξη των Υδατοκαλλιεργειών τη νέα περίοδο 2021-2030 δίνει ιδιαίτερη προσοχή στις στρατηγικές «Πράσινη Συμφωνία», «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» και «Βιοποικιλότητα». Μέσω αυτού, στρατηγικός στόχος της χώρας ορίζεται η βιώσιμη περιβαλλοντικά καθώς και η οικονομικά και κοινωνικά υπεύθυνη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας. Η επίτευξη του στρατηγικού αυτού στόχου, θα πραγματοποιηθεί με την υλοποίηση ειδικών στόχων και δράσεων και θα εκφραστεί ποσοτικά με την αύξηση της παραγωγής προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αλλά κυρίως με την αύξηση της ανταγωνιστικότητας.

Ηδη η κυβέρνηση έχει συμπεριλάβει τις ιχθυοκαλλιέργειες στις στρατηγικές επενδύσεις, και είναι δυνατή η υποβολή επενδυτικών προτάσεων για ένταξη στο «Enterprise Greece». Αλλες σημαντικές πηγές χρηματοδότησης αποτελούν το ΠΑΛΥΘ (Πρόγραμμα Αλιείας, Υδατοκαλλιεργειών και Θαλασσών), ύψους μισού δισεκατομμυρίου ευρώ, καθώς και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με 35 εκατ. ευρώ δημόσιας ενίσχυσης. Να σημειωθεί ότι ανοικτό σε δανειοδοτήσεις για στήριξη νέων και επέκταση παλαιών επιχειρήσεων παραμένει και το Τραπεζικό Σύστημα, μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας των 480 εκατ. ευρώ.

Το νέο χρηματοδοτικό πλαίσιο και πιο συγκεκριμένα το ΠΑΛΥΘ έχει ως βασικό στόχο –όπως και των προηγούμενων–, τη στήριξη της εφαρμογής των Ενωσιακών και εθνικών πολιτικών για την υδατοκαλλιέργεια, τη στήριξη δηλαδή της ανάπτυξης μιας βιώσιμης, αποδοτικής, υπεύθυνης υδατοκαλλιέργειας. Και σίγουρα εμπεριέχει την έννοια της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.

Οσον αφορά έτερο σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναμένεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να ανακοινωθεί πρόσκληση υποβολής προτάσεων στο Υποέργο «Ενίσχυση Υδατοκαλλιεργειών». Στόχοι του υποέργου είναι η βελτίωση της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς της υδατοκαλλιέργειας, η υιοθέτηση και εφαρμογή πρακτικών που περιορίζουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα από την λειτουργία των επιχειρήσεων του κλάδου, η υιοθέτηση συστημάτων παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, διάχυσης γνώσης και πληροφοριών, η υποστήριξη νέων για είσοδο σε σχετικές δραστηριότητες και τέλος η βιώσιμη ανάπτυξη και η αποδοτικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων.

Τα προς χρηματοδότηση επενδυτικά σχέδια είναι απαραίτητο να περιλαμβάνουν δράσεις που συνάδουν με την πράσινη μετάβαση, όπως η βιολογική παραγωγή και μέθοδοι εκτροφής φιλικές προς το περιβάλλον, οι επενδύσεις σε κτιριακές εγκαταστάσεις με υψηλότερο συντελεστή ενεργειακής απόδοσης, σε μηχανολογικό εξοπλισμό με μειωμένη κατανάλωση ενέργειας, σε ΑΠΕ καθώς και σε υποδομές που συμβάλλουν στην προστασία των υδάτων.

Συνοψίζοντας, είναι εμφανές πως κάθε μορφή χρηματοδότησης ή ενίσχυσης της υδατοκαλλιέργειας θέτει ως απαράβατο κανόνα τη συμβολή των χρηματοδοτούμενων επενδύσεων και δράσεων στην πράσινη μετάβαση. Στόχος είναι η εδραίωση μιας αμοιβαία επωφελούς σχέσης, όπου τα χρηματοδοτικά εργαλεία θα δώσουν την απαιτούμενη ώθηση στην ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια η οποία, υιοθετώντας τις αρχές της πράσινης μετάβασης, θα συμβάλλει με τη σειρά της στην ενίσχυσης της εθνικής οικονομίας.

*Πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος ΑΜΒΙΟ Α.Ε.