Ο αισιόδοξος ερχομός της άνοιξης μέσα στην πανδημία

Ενα πορτρέτο του Ντέιβιντ Χόκνεϊ (David Hockney, 1937) από τον Λούσιαν Φρόιντ (Lucian Freud, 1922-2011) παρουσιάστηκε και πωλήθηκε στις 29 Ιουνίου από τον οίκο Sotheby’s, στη δημοπρασία που πραγματοποιήθηκε στο κτίριο της New Bond Street του Λονδίνου, για το ποσό των 14,9 εκατομμυρίων λιρών (20,7 εκατ. δολάρια).

Το πορτρέτο, ζωγραφισμένο το 2002, εκτέθηκε στην αναδρομική έκθεση του Φρόιντ το 2012 στην Εθνική Πινακοθήκη της βρετανικής πρωτεύουσας. Την εποχή που ζωγραφίστηκε ο Φρόιντ ήταν 80 και ο Χόκνεϊ 65 ετών. Απεικονίζει μια κοντινή όψη του προσώπου του Ντέιβιντ, που αποτυπώθηκε σκεπτικός ενώ κοιτάζει κατευθείαν προς τον θεατή.

Οι δύο καλλιτέχνες συναντήθηκαν για πρώτη φορά το 1962, όταν ο Φρόιντ ήταν ήδη καθιερωμένος δημιουργός και ο Χόκνεϊ ακόμα μαθητής. Για το εκφραστικό πορτρέτο ο Ντέιβιντ πόζαρε πάνω από εκατό ώρες κατά τη διάρκεια των τεσσάρων μηνών της δημιουργίας του ακριβώς πριν από τη μεγάλη έκθεση του Φρόιντ στην Tate Britain.

Οι πολύωρες εικαστικές «συνεδρίες» επιβεβαιώθηκαν από τον για πολλά χρόνια βοηθό του Φρόιντ, Ντέιβιντ Ντάσον (David Dawson, 1960). Ο Χόκνεϊ χρησιμοποίησε τόσο τον Φρόιντ όσο και τον Ντάσον ως θέματα μετέπειτα στο έργο του. Το ίδιο καλοκαίρι του 2002 δουλεύοντας από σκίτσα και από μνήμης ζωγράφισε ένα διπλό πορτρέτο του καταπληκτικού Λούσιαν που κάθεται δίπλα στον βοηθό του σε τέσσερα ενωμένα φύλλα χαρτιού.

Οι δύο τιτάνες της βρετανικής σύγχρονης τέχνης συναντήθηκαν και αυτό το υπέροχο πορτρέτο του Ντέιβιντ Χόκνεϊ, ζωγραφισμένο στο αποκορύφωμα της καριέρας του Λούσιαν Φρόιντ, παρέχει ένα συναρπαστικό παράθυρο στην αφήγηση μιας μακράς επεισοδιακής φιλίας που είχε ξεκινήσει σαράντα χρόνια νωρίτερα.

Αυτήν την εποχή όμως στο καλοκαιρινό Λονδίνο μια μεγάλη έκθεση έρχεται να αποθεώσει το ταλέντο του ιδιοφυή και σπουδαίου εικαστικού δημιουργού Ντέιβιντ Χόκνεϊ.

Η άνοιξη έκανε τη θεαματική εισβολή της στους σκούρους τοίχους της Βασιλικής Ακαδημίας στην πρωτεύουσα της Γηραιάς Αλβιώνας, παρά το πρόβλημα της πανδημίας λόγω της Covid-19 που κρατούσε μουσεία και γκαλερί σε αναστολή λειτουργίας.

Η συναρπαστική έκθεση με τίτλο το όνομα του δημιουργού «David Hockney: The Arrival of Spring, Normandy, 2020» έχει ήδη ξεκινήσει και ο περιορισμένος αριθμός εισιτηρίων που διατίθεται λόγω των υγειονομικών πρωτοκόλλων έχει εξαντληθεί. Θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Σεπτεμβρίου και όλοι ελπίζουν σε μια παράταση ή να εκδοθούν και να κυκλοφορήσουν περισσότερα εισιτήρια, όταν θα το επιτρέψει η κυβερνητική οδηγία.

Στις κεντρικές γκαλερί του Burlington House της Ακαδημίας στο Πικαντίλι απλώθηκαν 116 νέα και αισιόδοξα έργα του Χόκνεϊ, που γιορτάζουν τον ερχομό της περασμένης άνοιξης. Μέσα στην πανδημία και την αβεβαιότητα της καραντίνας, που τρομακτικά τύλιξε τον κόσμο μας, κατάφερε να αποτυπώσει την όμορφη ανανέωση του φυσικού κόσμου στη Νορμανδία και τη δημιουργική έκρηξη στην πλάση.

Το μεγαλειώδες ξύπνημα της φύσης στις βόρειες γαλλικές ακτές μέσα από τη χρωματική αίσθηση του Χόκνεϊ στέλνει ένα χαρούμενο μήνυμα αισιοδοξίας, μια πνοή ανάκαμψης.

Πριν από δύο χρόνια, τον Οκτώβριο του 2018, ο διάσημος Βρετανός εικαστικός βρέθηκε στο Λονδίνο αφού ταξίδεψε από το σπίτι του στο Λος Αντζελες για τα εγκαίνια του έργου του, ενός παραθύρου βιτρό στο Αβαείο του Γουεστμίνστερ (Westminster Abbey), στην όμορφη γοτθικού ρυθμού εκκλησία-μνημείο που απεικονίζει σε υπέροχα χρώματα λευκάγκαθα της υπαίθρου.

Σχεδιάστηκε από τον Χόκνεϊ σε iPad με σκοπό να γιορταστεί η μακρά βασιλεία της βασίλισσας Ελισάβετ Β' (1926) και ήταν πρόκληση για τον δημιουργό η κατασκευή του πρώτου του έργου σε γυαλί. Η βιτρό «ζωγραφιά» αντικατοπτρίζει, κατά τα λεγόμενά του, σκηνή ανθοφορίας στο αγαπημένο του Γιορκσάιρ.

Αμέσως μετά έφυγε από τη θορυβώδη βρετανική πρωτεύουσα για ένα τριήμερο ταξίδι στην κοντινή ήσυχη βόρεια Γαλλία οδικώς. Απόλαυσε το ηλιοβασίλεμα στη Χάβρη, καθώς ο ήλιος βουτούσε πάνω από τις αποβάθρες του λιμανιού στις ακτές της Μάγχης στη Νορμανδία, ανακαλώντας την αίσθηση του Κλοντ Μονέ (1840-1926) όταν ζωγράφιζε τους αριστουργηματικούς πίνακες του με τους φλεγόμενους ουρανούς και τη μυστηριακή ομίχλη που διαθλά, φτιάχνει σκιές και προεκτείνει τις φιγούρες σε μια απόκοσμη οπτική.

Ο Χόκνεϊ γοητεύτηκε από τον τόπο και τη φύση και αποφάσισε να εγκατασταθεί εδώ στην απέναντι πλευρά της πατρίδας του, στη βόρεια Γαλλία.

Ολα σχεδόν τα εικαστικά έργα του Χόκνεϊ αποκαλύπτουν λεπτομερείς παρατηρήσεις για τις μεταβαλλόμενες τέσσερις εποχές στον κόσμο και πώς το φως, ο χώρος και η φύση βρίσκονται σε συνεχή κίνηση.

Και η ιδέα ξαφνικά πετάχτηκε από το μυαλό του. Θα ζωγράφιζε ξανά την άφιξη της άνοιξης όχι όμως στην πατρίδα του, στο Γιορκσάιρ, όπως είχε κάνει δέκα χρόνια πριν. Αυτήν τη φορά το τοπίο της Νορμανδίας στη βόρεια Γαλλία θα του πρόσφερε την αφήγηση που τόσο αποζητούσε.

Εγκαταστάθηκε σε ένα σπίτι στην ύπαιθρο, δημιούργησε ένα στούντιο στον παρακείμενο αχυρώνα και άρχισε να ζωγραφίζει από τον Μάρτιο του 2019.

Ο Χόκνεϊ ως ένας από τους σημαντικότερους Βρετανούς καλλιτέχνες του 20ού αιώνα παραμένει και ένας από τους πιο εφευρετικούς. Καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας του ερεύνησε νέες τεχνολογίες και εξερεύνησε διαφορετικούς τρόπους δημιουργίας τέχνης, ξεκινώντας από το iPhone του το 2007 πριν υιοθετήσει το iPad και το Stylus το 2010.

Τα 116 έργα που εκτίθενται στη Βασιλική Ακαδημία στο κεντρικό Πικαντίλι έχουν «βαφτεί» στο iPad του και στη συνέχεια τυπώθηκαν σε χαρτί, με τον καλλιτέχνη να επιβλέπει όλες τις πτυχές της παραγωγής τους.

Οπως σημειώνει ο ίδιος ο Χόκνεϊ, η εργασία στο iPad απαιτεί τη δυνατότητα σχεδίασης και ζωγραφικής. Κάθε έργο -το οποίο έχει εκτυπωθεί σε χαρτί πολύ μεγαλύτερο από την οθόνη στην οποία δημιουργήθηκε- μας επιτρέπει να δούμε κάθε σημάδι και χτύπημα του χεριού του καλλιτέχνη.

Τα καλλιτεχνήματα της έκθεσης κατασκευάστηκαν την άνοιξη του 2020 κατά τη διάρκεια της αυστηρής καραντίνας και του εγκλεισμού, μιας περιόδου έντονης δημιουργικότητας στο σπίτι του Χόκνεϊ στη Νορμανδία. Αυτή η έκθεση καταγράφει την έκρηξη της άνοιξης, από την αρχή έως το τέλος της, και είναι μια χαρούμενη γιορτή μιας εποχής αναδημιουργίας.

Οι μεγάλες αίθουσες της Πινακοθήκης με τα ολόχρωμα αριστουργήματα άνοιξαν για το κοινό ακριβώς ένα χρόνο μετά τη δημιουργία τους, δηλαδή κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας πανδημίας, και πάντα θα θυμίζουν τη συνεχή ανανέωση, το θαύμα του φυσικού κόσμου και της αέναης κίνησης αλλά και την ομορφιά της άνοιξης που σαρωτικά μας συνεπαίρνει ακόμα και στις μέρες του ορυμαγδού που συνεχίζουμε να ζούμε.

Η φύση βρίσκεται σε συνεχή κίνηση καθώς αποτυπώνεται από τον καλλιτέχνη, που καταφέρνει για άλλη μία φορά να κατακτήσει τον δυναμισμό της. Τοπιογραφία, χαρακτηριστικά μοτίβα με φωτεινά χρώματα και πειραματισμοί με την προοπτική του χώρου.

Ο 84χρονος Χόκνεϊ, απομονωμένος, δεν φοβάται να πειραματιστεί για να απεικονίσει τον φυσικό μας κόσμο όπως τον αντιλαμβάνεται με όλες τις αισθήσεις του και να μας τον προσφέρει απλόχερα. Κόκκινο, μπλε, ροζ, μοβ, κίτρινο, ηλεκτρικό πράσινο δημιουργούν την πανέμορφη ουτοπία του.

Μας καλεί να ταυτιστούμε μ’ αυτήν, να βυθιστούμε στα υπέροχα τοπία του γαλλικού Βορρά, να ξεπεράσουμε τους φόβους μας για να αναπτερώσουμε τις ελπίδες μας, ώστε να ανυψωθεί το φρόνημα και να πετάξουμε σε άλλους δημιουργικούς κόσμους.

? INFO: «David Hockney: The Arrival of Spring, Normandy, 2020», Βασιλική Ακαδημία Tεχνών (Royal Academy of Arts), Πικαντίλι, Λονδίνο, μέχρι 26 Σεπτεμβρίου 

*Διαδικτυακή ξενάγηση παρακολουθείται εδώ.

? Μένουμε ασφαλείς! Λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας απολαμβάνουμε διαδικτυακά εκθέσεις και συλλογές, αλλά και στον προσωπικό ιστότοπο του Ντέιβιντ Χόκνεϊ.