Οι ιμπρεσιονιστές μπήκαν... στη θέση τους

Ο Φρανκ Οουεν Γκέρι (1929) είναι ένας πολυβραβευμένος Καναδο-Αμερικανός αρχιτέκτονας-σχεδιαστής του οποίου οι ριζοσπαστικά νεωτεριστικές δημιουργίες στην 70χρονη καριέρα του -ακόμα και σήμερα- εντυπωσιάζουν, καθώς φαντάζουν πολύ πρωτοποριακές και φουτουριστικές.

Βραβευμένος μεταξύ άλλων με το Βραβείο Αρχιτεκτονικής Pritzker (1989), το Βραβείο Praemium Imperiale της Ενωσης Ιαπωνικής Τέχνης (1992), με το Εθνικό Μετάλλιο των Τεχνών (1998), το Χρυσό Μετάλλιο του Αμερικανικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτόνων (1999), το Χρυσό Μετάλλιο για την Αρχιτεκτονική από την Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων (2002) αλλά και το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (2016) από τον πρόεδρο Ομπάμα, ο Γκέρι έχει δείξει πως δεν φοβάται τις προκλήσεις.

Η δουλειά του διακρίνεται από τις ριζοσπαστικές δομές, που κάνει το έργο και την αρχιτεκτονική του δημοφιλή στο πλατύ κοινό. Πειραματιζόμενος με ρευστές γραμμές και επιφάνειες, ασυνήθιστα σχέδια και υλικά, στηριζόμενος στις νέες τεχνολογίες και σε πρωτοποριακό λογισμικό σχεδιασμού, πάντα εκπλήσσει ευχάριστα το κοινό.

Είναι ο πιο διάσημος αρχιτέκτονας στον κόσμο και τα κτίριά του έχουν γίνει αξιοθέατα αλλά και σημείο αναφοράς της σύγχρονης αρχιτεκτονικής ανεβάζοντας σε υπερθετικό βαθμό την αισθητική μας.

Από τα περισσότερο γνωστά έργα του είναι το Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο της Ισπανίας με επένδυση τιτανίου, η αίθουσα συναυλιών Walt Disney στο Λος Αντζελες των ΗΠΑ, η Cinémathèque Française αλλά και το κτίριο του Ιδρύματος Louis Vuitton στο Παρίσι, το Ray and Maria Stata Center του ΜΙΤ στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης, το Κέντρο Vontz για τις Μοριακές Μελέτες στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι, το Μουσείο της Ποπ Κουλτούρας στο Σιάτλ, το Σπίτι που Χορεύει στην Πράγα, το Vitra Design Museum και το MARTa Herford Μuseum στη Γερμανία, ο εντυπωσιακός ουρανοξύστης Beekman με τις τεθλασμένες στο 8 της Spruce Street της Νέας Υόρκης και πολλά ακόμα εμβληματικά αριστουργήματα στατικής ισορροπίας και τολμηρής οπτικής.

Σ’ αυτόν λοιπόν τον αδιαμφισβήτητο σταρ της αρχιτεκτονικής που σήμερα στα 90 χρόνια του ακόμα δημιουργεί ακούραστα, απευθύνθηκε πριν από 13 ολόκληρα χρόνια, το 2006, το ιστορικό Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας στην Κοινοπολιτεία της Πενσιλβάνια των ΗΠΑ για να ανακαινιστεί, ώστε να επανασχεδιαστούν, να αναδιαμορφωθούν οι χώροι του και να δημιουργήσει νέες επεκτάσεις σταδιακά χωρίς όμως να σταματήσει τη λειτουργία του.

Το μουσείο λοιπόν ξεκίνησε τις δραστηριότητές του με μια μεγάλη έκθεση το 1876 με αφορμή τους εορτασμούς για την εκατονταετηρίδα από τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας. Το κεντρικό όμως κτίριο στον λόφο Fairmount ολοκληρώθηκε το 1928 από τα αρχιτεκτονικά γραφεία των Horace Trumbauer και Zantzinger, Borie and Medary και τον Αφροαμερικανό αρχιτέκτονα Julian Abele που σχεδίασε τους υπέροχους αρχαιοελληνικούς κίονες στις εισόδους και είναι ο κύριος υπεύθυνος για τις πέτρες ψαμμίτη με τα υπέροχα χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν αλλά και τα αετώματα που προστέθηκαν.

Σήμερα έχει πάνω από 240.000 εκθέματα στις συλλογές του που περιλαμβάνουν πολλούς εικαστικούς θησαυρούς ευρωπαϊκής, αμερικανικής και ασιατικής προέλευσης. Τα έργα του είναι ζωγραφικά, γλυπτά, εκτυπώσεις, σχέδια, φωτογραφίες, πανοπλίες και φορεσιές, διακοσμητικά αντικείμενα τέχνης, υφάσματα και πλέον εκτείνεται σε παραρτήματα, όπως το Μουσείο Ροντέν, το οποίο βρίσκεται στο πάρκο Benjamin Franklin Parkway, και το κτίριο Ruth και Raymond G. Perelman, το οποίο βρίσκεται απέναντι από το βόρειο τμήμα του κεντρικού κτιρίου, όπως επίσης και στα ιστορικά σπίτια αποικιακής εποχής του Mount Pleasant και του Cedar Grove, τα οποία βρίσκονται κι αυτά σε κοντινή απόσταση μέσα στο Fairmount Park.

Κάθε χρόνο το μουσείο διοργανώνει πολλές ειδικές εκθέσεις, ο αριθμός των επισκεπτών αγγίζει τις 800.000 ετησίως και είναι ένα από τα 100 κορυφαία μουσεία στον κόσμο. Επίσης ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία τέχνης στον κόσμο με βάση τον χώρο των γκαλερί.

Το τεράστιο λοιπόν μουσείο ξεχειλίζει από εκθέματα και επισκέπτες και ο Γκέρι προχώρησε στον πλήρη ανασχεδιασμό και την τεράστια αναδιαμόρφωση των χώρων του ώστε να γίνει ένα κλασικό αλλά σύγχρονο μουσείο, προσθέτοντας και κατασκευάζοντας νέες αίθουσες, καλώντας μάλιστα τους επισκέπτες που απολάμβαναν το μουσείο να συμμετέχουν στον νέο σχεδιασμό με παρατηρήσεις.

Το νέο σχέδιο προσθέτει σταδιακά πάνω από 8.000 τετραγωνικά μέτρα στο κλασικό κτίριο με τις θολωτές αίθουσες και τους μακρούς διαδρόμους και οι νέοι χώροι του μουσείου ενσωματώνονται με αρμονία αν και υπόγειοι, καθώς φωτίζονται από το φως της ημέρας, από τον τεράστιο φεγγίτη που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του παλιού κτιρίου.

Με νέες λειτουργίες, νέο κέντρο μαθητείας, μεγάλο αμφιθέατρο, νέα καταστήματα εστίασης αλλά και νέους χώρους στάθμευσης, το κτίριο αλλάζει μορφή κρατώντας όμως την όμορφη κλασική εξωτερική οπτική του, φτιάχνοντας νέες δομές με ιδίου τύπου και χρώματος ψαμμίτη όπως ήταν κι εκείνος που αρχικά χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή του κτιρίου.

Η πρώτη φάση ολοκληρώθηκε και το αποτέλεσμα αποζημίωσε με το παραπάνω τους επισκέπτες. Από τις πρώτες γκαλερί που δόθηκαν ξανά στο κοινό είναι εκείνες που περιλαμβάνουν τα πολλά ιμπρεσιονιστικά αριστουργήματα που διαθέτει το μουσείο.

Το κοινό μπορεί πλέον να περιηγηθεί στην εκπληκτική συλλογή της ιμπρεσιονιστικής τέχνης όπως ποτέ άλλοτε, στις ανανεωμένες και επανεγκατεστημένες «Νέες Ευρωπαϊκές Γκαλερί» του δευτέρου ορόφου, με έργα του δέκατου ένατου αιώνα (1850-1900).

Η προσεγμένη νέα διάταξη διαθέτει εμπνευσμένες ομαδοποιήσεις -φωτεινά τοπία, ασυνήθιστα γυμνά- και τοποθετεί έργα ζωγραφικής δίπλα δίπλα σε αρμονική συνομιλία με γλυπτά, έπιπλα, εκτυπώσεις, ακόμα και τοιχογραφίες, για να αποκαλύψει κοινές πηγές έμπνευσης ανάμεσα στους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της εποχής.

Η φημισμένη συλλογή του που ελάχιστα είχε αλλάξει τα τελευταία 25 χρόνια, αναμορφώθηκε και πλέον δόθηκε στη θέαση των επισκεπτών στους νέους χώρους με τα νέα δάπεδα και τους ολόλευκους τοίχους, με αλλαγές στους φωτισμούς, φέρνοντας σύγχρονη πνοή και αέρα.

Οι νέες ομαδοποιήσεις και η σειρά των εξαιρετικών εκθεμάτων καλύπτουν λοιπόν μια πληθώρα θεμάτων. Τα υπέροχα έργα με τα αστραφτερά τοπία του Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ (1856-1925), οι μυρωδάτοι κήποι με τα νούφαρα και τις ιαπωνικές πεζογέφυρες του Κλοντ Μονέ (1840-1926), τα χρυσά ηλιοτρόπια του Βίνσεντ βαν Γκογκ (1853-1890), οι νυχτερινές σκηνές στα κέντρα διασκέδασης στο Παρίσι του Ανρί ντε Τουλούζ-Λοτρέκ (1864-1901), οι μικρές ντελικάτες χορεύτριες του μάστερ των παστέλ και των φωτοσκιάσεων Εντγκάρ Ντεγκά (1834-1917), οι εκφραστικές προσωπογραφίες της Μαίρη Κάσατ (1844-1926), οι ρομαντικές χαρούμενες γυναίκες του Πιερ Ογκίστ Ρενουάρ (1841-1919), οι θαλασσογραφίες του Εντουάρ Μανέ (1832-1883), η αριστουργηματική τεχνοτροπία του Καμίλ Πισαρό (1830-1903) φαίνονται πιο φωτεινά, οι δερματικές αποχρώσεις πιο μαλακές και πραγματικές, προσφέροντας απλόχερα στους επισκέπτες την αίσθηση της καθαρότητας στο μάτι και την αναζωογόνηση στη ζωή.

Ολα αυτά τα έργα δημιουργήθηκαν για να αποτυπώσουν τον κόσμο μας έξω από τα υγρά, σκοτεινά στούντιο, με χρώμα, φως και τους ιριδίζοντες καμβάδες να γίνονται η χαρά της ψυχής και της αισιοδοξίας μας. Το μουσείο βέβαια συνεχίζει να «ανασκάπτεται» εκ θεμελίων από το έμπειρο επαναστατικό χέρι του Φρανκ Γκέρι και να αποδίδεται σταδιακά μήνα τον μήνα στο γεμάτο προσμονή κοινό.

Η ολοκληρωμένη παρουσίαση στις νέες, ανακαινισμένες αίθουσες των μοναδικών έργων των Ευρωπαίων ιμπρεσιονιστών, όμως, αναδεικνύει με περισσή μαεστρία τη μαγεία και τη συγκίνηση που κλείνουν οι υπέροχοι τεράστιοι καμβάδες. Βουτάμε κυριολεκτικά μέσα τους, στα αρώματα των κήπων, ακούμε τα γέλια και τους ψιθύρους, μυρίζουμε τα αρώματα, απολαμβάνουμε τον ήλιο και αισθανόμαστε το ανανεωτικό αεράκι να μας φυσά στο μάγουλο καθώς παρασύρει και αλλάζει με την αναζωογονητική πνοή του το υπέροχο νεοκλασικό κτίριο.

? «New European Galleries», 2ος όροφος, Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας