«Ντου» από πολίτες στη Βουλή του Ιράκ

Tο πιο μακρύ μετεκλογικό αδιέξοδο των τελευταίων χρόνων αντιμετωπίζει το Ιράκ λόγω αδυναμίας σχηματισμού νέας κυβέρνησης, εξακολουθώντας να παραδέρνει μέσα σε πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση διαρκείας, χωρίς να έχει καταφέρει να ανακάμψει μετά από δεκαετίες καταστροφικών πολεμικών συρράξεων παρά τον πλούτο του σε πετρέλαιο. «Η παράλυση έχει αφήσει το Ιράκ χωρίς προϋπολογισμό για το 2022, καθυστερώντας τις δαπάνες για αναγκαία έργα υποδομών και τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις», σημείωνε το Reuters. «Οι Ιρακινοί λένε πως την κατάσταση επιτείνει η έλλειψη υπηρεσιών και θέσεων εργασίας, μολονότι η Βαγδάτη αποκομίζει πετρελαϊκά έσοδα-ρεκόρ λόγω των υψηλών τιμών του αργού και δεν έχει δει μεγάλους πολέμους από την ήττα του “Ισλαμικού κράτους” πέντε χρόνια πριν».

Σχεδόν δέκα μήνες μετά τις εκλογές του περασμένου Οκτώβρη, η συνεχιζόμενη διαμάχη των βασικών πολιτικών στρατοπέδων της χώρας εμποδίζει τη συγκρότηση νέου κυβερνητικού συνασπισμού. Πρώτο στις κάλπες –δίχως όμως την κατάκτηση πλειοψηφίας– είχε αναδειχτεί το πολιτικό μπλοκ του πανίσχυρου σιίτη κληρικού Μοκτάντα αλ-Σαντρ, ο οποίος επιδιώκει να βάλει τέλος στην επιρροή του Ιράν όσο και των ΗΠΑ στο Ιράκ.

Αφού απέτυχαν οι προσπάθειές του να σχηματίσει κυβέρνηση χωρίς συμμετοχή της συμμαχίας των επίσης σιιτικών πλην αντίπαλων παρατάξεων που πρόσκεινται στον πρώην πρωθυπουργό, Νούρι αλ-Μαλίκι –οι περισσότερες εκ των οποίων υποστηρίζονται από την Τεχεράνη και διαθέτουν πολυπληθείς, βαριά οπλισμένες παραστρατιωτικές πτέρυγες–, απέσυρε τους βουλευτές του από το Κοινοβούλιο, σε μια απόπειρα να πιέσει ασφυκτικά (αν όχι να εκβιάσει) τα πράγματα. Η κίνηση όμως του γύρισε μπούμερανγκ αφού στη θέση τους ορκίστηκαν φιλοϊρανοί βουλευτές του αντίπαλου μπλοκ, που έγινε πλέον η μεγαλύτερη δύναμη στη Βουλή.

Ο Σαντρ αντιτίθεται τώρα στην πρόταση των αντιπάλων του για το πόστο του νέου πρωθυπουργού, θεωρώντας τον Μοχάμεντ αλ-Σουντάνι, πρώην υπουργό και περιφερειακό κυβερνήτη, ως άνθρωπο του Μαλίκι, τον οποίο κατηγορεί και για διαφθορά. Παράλληλα, αφήνει υπόνοιες για πιθανή πρόκληση αναταραχής από τα εκατομμύρια των πιστών οπαδών που αποτελούν όχι απλά την εκλογική του βάση αλλά επανδρώνουν και τις δικές του ένοπλες παραστρατιωτικές ομάδες.

Σε μια επίδειξη δύναμης αντίστοιχη με εκείνη που είχε ενορχηστρώσει και το 2016, εκατοντάδες υποστηρικτές του εισέβαλαν τη νύχτα της Τετάρτης στο άδειο Κοινοβούλιο που βρίσκεται στην αυστηρά φυλασσόμενη, υποτίθεται, Πράσινη Ζώνη της Βαγδάτης (γεμάτη κυβερνητικά κτίρια και ξένες πρεσβείες και τόπο πολύνεκρων τρομοκρατικών επιθέσεων), διαμαρτυρόμενοι για την πρωθυπουργική υποψηφιότητα του Σουντάνι. Τα δακρυγόνα της αστυνομίας δεν στάθηκαν αρκετά για να τους σταματήσουν. Παρέμειναν εντός της Βουλής επί ώρες, φωνάζοντας συνθήματα, τραγουδώντας και χορεύοντας, προτού αναχωρήσουν ειρηνικά μετά από προτροπή του Σαντρ κι αφού είχαν αγνοήσει την προειδοποίηση του απερχόμενου πλην εκτελούντος χρέη πρωθυπουργού Μουστάφα αλ-Καντίμι, να «αποσυρθούν αμέσως» υπό την απειλή χρήσης βίας από τις δυνάμεις ασφαλείας. «Το μήνυμά σας έχει ακουστεί… Τρομοκρατήσατε τους διεφθαρμένους» τουίταρε ο σιίτης κληρικός, καλώντας τους οπαδούς του να προσευχηθούν «προτού επιστρέψουν σπίτι σώοι και αβλαβείς».

Το παρατεταμένο κυβερνητικό αδιέξοδο –που ενδέχεται να οδηγήσει στην προκήρυξη νέων εκλογών– εντείνει κι άλλο φυσικά τη βαθιά λαϊκή δυσαρέσκεια και απογοήτευση. «Δεν υπάρχει κυβέρνηση, οπότε δεν υπάρχει προϋπολογισμός, οι δρόμοι παραμένουν γεμάτοι λακκούβες, το ηλεκτρικό ρεύμα και το νερό σπανίζουν και είναι πενιχρή η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και η εκπαίδευση», περιέγραφε στο Reuters ο 68χρονος Μοχάμεντ Μοχάμεντ, συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος από τη Νασιρίγια στον Νότο. Με άλλα λόγια, επικρατούν ακόμα οι ίδιες συνθήκες που είχαν πυροδοτήσει τις αιματοβαμμένες λαϊκές κινητοποιήσεις το 2019, όχι μόνο στη Βαγδάτη αλλά και στο νότιο Ιράκ.

«Οι διαδηλωτές απαιτούσαν την απομάκρυνση των κομμάτων που βρίσκονταν στην εξουσία από τη στρατιωτική εισβολή υπό τις ΗΠΑ το 2003», θύμιζε το ειδησεογραφικό πρακτορείο, «κατηγορώντας τα για αχαλίνωτη διαφθορά που έχει σταματήσει το Ιράκ από το να προχωρήσει μπροστά». Εκατοντάδες άνθρωποι είχαν σκοτωθεί τότε από τις δυνάμεις ασφαλείας κι οι διαδηλώσεις ξεθύμαναν το 2020. Κανείς βέβαια δεν μπορεί να αποκλείσει να αναζωπυρωθούν.