«Πρέπει να ενισχύουμε τη δημοκρατία κι ο κόσμος πρέπει να καταλάβει πως αυτή είναι η καλύτερη μορφή διακυβέρνησης που υπάρχει». Με αυτή τη δήλωση ο πρόεδρος τους Βραζιλίας, Λούλα ντα Σίλβα, έδωσε το στίγμα της πολιτικής συγκυρίας, την περασμένη Παρασκευή, κατά την πρώτη επίσημη συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του.
Υπό την απειλή της Ακροδεξιάς, που και στις δύο χώρες (με διαφορά δύο χρόνια και δύο ημέρες) επιχείρησαν να καταλύσουν τη δημοκρατία και συνεχίζει να απεργάζεται εκτροπές, η μάχη για την προάσπισή της σφράγισε αυτή τη συνάντηση. Επικυρώνοντας έτσι την επανασύνδεση δύο πολιτικών που στο παρελθόν είχαν έρθει σε αντιπαράθεση, όπως έγινε το 2013, όταν δημοσιογραφική έρευνα αποκάλυψε πως, όσο ο Μπάιντεν θήτευε ως αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα, η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας (NAS) κατασκόπευε την τότε πρόεδρο Ντίλμα Ρούσεφ, ενώ είχε αποσπάσει παράνομα πληροφορίες και για την κρατική πετρελαϊκή Petrobras.
Τώρα, στόχος του Λούλα, που ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του Λευκού Οίκου, δεν ήταν απλά η επιβεβαίωση της κοινής δέσμευσης των δύο ηγετών με τη δημοκρατία και η αποκατάσταση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες, όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στο δίκτυο Globo. Ηταν, επίσης, να θέσει τη Βραζιλία στο κέντρο της παγκόσμιας γεωπολιτικής, μετά την απομόνωση που γνώρισε η χώρα επί της θητείας του Ζαΐρ Μπολσονάρο.
«Η Βραζιλία αυτο-περιθωριοποιήθηκε επί τέσσερα χρόνια… Ομως έχουμε τόσα θέματα στα οποία μπορούμε να συνεργαστούμε», δήλωσε ο Λούλα στους δημοσιογράφους, μιλώντας για τη δέσμευση των δύο χωρών για την προστασία του δάσους της Αμαζονίας και τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, φρούδες αποδείχτηκαν οι ελπίδες πως ο Μπάιντεν θα αξιοποιούσε αυτή την επίσκεψη για να ανακοινώσει μια σημαντική συνεισφορά στο Ταμείο της Αμαζονίας, μέσα από το οποίο ξένες χώρες με επικεφαλής τη Γερμανία και τη Νορβηγία συμβάλλουν στην προστασία του πνεύμονα του κόσμου.
Οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να δώσουν μόλις 9,5 εκατομμύρια δολάρια γι’ αυτό τον σκοπό, ποσό τόσο μικρό που ούτε καν αναφέρθηκε στο κοινό ανακοινωθέν και που χαρακτηρίστηκε «απογοητευτικό» από τα μέλη της βραζιλιάνικης υπουργικής αντιπροσωπείας, όπως αποκάλυψε η Folha de Sao Paulo.
Ρωσία, Κίνα και BRICS, σημεία έντονης τριβής
Οι διαφορές στις προσεγγίσεις φάνηκαν στο ζήτημα του πολέμου στην Ουκρανία. Στον αντίποδα του Μπάιντεν που πρωτοστατεί στο εγχείρημα της Δύσης να εξοπλίζει στρατιωτικά την Ουκρανία, ο Λούλα τάσσεται υπέρ της μη συμμετοχής σε αυτόν τον πόλεμο και πρότεινε στον Μπάιντεν τη δημιουργία ενός Ομίλου Ειρήνης, όπως τον αποκαλεί, που θα διαπραγματευτεί την ειρήνευση ανάμεσα σε Ουκρανία και Ρωσία, αντί για την επέκταση του πολέμου. Ενα σχέδιο που ήδη έχει συζητήσει με τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν και τον Γερμανό καγκελάριο Σολτς.
Το τελικό ανακοινωθέν αναφέρει πως οι δύο ηγέτες εξέφρασαν τη λύπη τους για την παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας από τη Ρωσία και την προσάρτηση τμημάτων των εδαφών της. Ωστόσο, σε συνέντευξή του στο CNN, ο 77χρονος πρώην συνδικαλιστής ηγέτης τάχθηκε αντί της συνέχισης της πολεμικής αντιπαράθεσης υπέρ της συζήτησης με τα δύο μέρη, με τη συνδρομή ομάδας κρατών που δεν μετέχουν έμμεσα ή άμεσα σε αυτόν: «Που να μπορούν να δείξουν στον πρόεδρο Πούτιν πόσο λάθος ήταν η επίθεση κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, αλλά και στην Ουκρανία ότι είναι απαραίτητο να μάθει να συζητά περισσότερο». Η Βραζιλία, όπως και η Ινδία και η Νότιος Αφρική, η Αργεντινή, η Κολομβία, το Μεξικό, είναι από τις χώρες που έχουν αρνηθεί να στείλουν όπλα στην Ουκρανία.
Οσο για την Κίνα, ο Λούλα ήταν ακόμη πιο σαφής, τονίζοντας πως «η Βραζιλία έχει την Κίνα και τις ΗΠΑ ως τους δύο βασικούς εμπορικούς της εταίρους. Εχουμε ένα πολύ μεγάλο πλεόνασμα με την Κίνα και θέλουμε να διατηρήσουμε τις μεγάλες εξαγωγές μας προς την Κίνα και να συνεχίσουμε την αύξηση των εξαγωγών μας προς τις ΗΠΑ… Δεν θα συμμετάσχω στον Ψυχρό Πόλεμο κανενός». Και ενώ ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν ανέβαλε (λόγω της κρίσης των κινεζικών φερόμενων κατασκοπευτικών μπαλονιών) την επίσκεψή του στο Πεκίνο, τον Μάρτιο ο Λούλα θα έχει επίσημη συνάντηση με τον πρόεδρο Σι Τζονπίνγκ.
Αλλωστε, Βραζιλία, Κίνα και Ρωσία μαζί με Ινδία και Νότια Αφρική έχουν δημιουργήσει την ομάδα των BRICS, που επιδιώκουν μια εναλλακτική παγκόσμια τάξη, στηριγμένη την πολυπολικότητα, με τον Λούλα να γίνεται ξανά πρωταγωνιστής «ενός εναλλακτικού τρόπου προάσπισης των αξιών και συμφερόντων του Νότου, που και αναγκαίος και εφικτός είναι». Και στηρίζει τη διεύρυνση αυτού του μπλοκ αλλά και την καθιέρωση ενός εναλλακτικού συστήματος πληρωμών, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση των μελών από το δολάριο.
Κοινές διατυπώσεις, διαφορετικές προσεγγίσεις
«Ο Μπάιντεν θα ήθελε να εκμαιεύσει από τον Λούλα μια συστράτευση με τις αμερικανικές θέσεις, κάτι που μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό σημείο τριβής και αντιπαράθεσης μεταξύ τους. Η κοσμοαντίληψη του Λούλα διαφέρει πολύ από αυτό τον δυϊσμό της πόλωσης και της αντιπαράθεσης: θέλει μια νέα παγκόσμια τάξη που να βασίζεται στον διάλογο, την πολυπολικότητα και την πολυμέρεια», έγραφε η Guardian, σημειώνοντας εκείνο το «θα έχουμε σχέσεις με όλους» που είπε ο Λούλα στην επινίκια ομιλία του.
Κι αυτό σημαίνει μετάβαση σε μια εξωτερική πολιτική που δεν θα επιδιώκει να απομονώσει τους «αντιπάλους», σε μια άλλη που να αναζητά διπλωματικές λύσεις. Κάτι που δεν αφορά μόνο τη Ρωσία αλλά και τη Λατινική Αμερική, με τον Λούλα να δηλώνει πως θα επαναφέρει το θέμα της άρσης του αμερικανικού εμπάργκο κατά της Κούβας και της Βενεζουέλας. «Το κλειδί παραμένει το πώς θα απαντήσει η Ουάσινγκτον στην προσπάθεια του Λούλα να δώσει πρωταγωνιστικό ρόλο στον παγκόσμιο Νότο, όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει υποσχεθεί να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ».
Εκείνο που στην ουσία είπε με τον δικό του τρόπο ο Λούλα στον Μπάιντεν σε αυτό το ταξίδι ήταν, όπως σχολίαζε στη βρετανική εφημερίδα ο Ντέιβιντ Αντλερ, γενικός συντονιστής της Προοδευτικής Διεθνούς, ήταν ότι «η Βραζιλία δεν χρειάζεται Ηνωμένες Πολιτείες που να “ηγούνται του κόσμου”. Αυτό που χρειάζεται είναι οι ΗΠΑ να βρουν μια νέα θέση στο τραπέζι».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας