Μπολσονάρο, εχθρός της γης και της υγείας

Ο Μπολσονάρο «βαριέται». Βαριέται τις ερωτήσεις που σχετίζονται με την πανδημία. Αυτό τουλάχιστον είπε τις προάλλες σε δημοσιογράφο ο ακροδεξιός πρόεδρος της Βραζιλίας, μόλις η χώρα του ξεπέρασε το φράγμα των 600.000 θανάτων, λόγω κορονοϊού. Πάντως, φαίνεται πως ο προκλητικός Μπολσονάρο ίσως χρειαστεί να σκοτώσει σύντομα την πλήξη του, καθώς ο γενικότερος βίος και η πολιτεία του ίσως τον καταστήσουν υπόλογο και εκτός συνόρων.

Στον Βραζιλιάνο πρόεδρο Ζαΐρ Μπολσονάρο θα πρέπει να αποδοθούν εγκληματικές ευθύνες για την «αδίστακτη» επίθεσή του στον Αμαζόνιο, η οποία έχει επιταχύνει το πρόβλημα της κλιματικής κρίσης και θέτει σε κίνδυνο την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας. Αυτό είναι, σε γενικές γραμμές, το σκεπτικό περιβαλλοντικής ΜΚΟ, η οποία προσέφυγε κατά του Μπολσονάρο στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, που εδρεύει στη Χάγη.

Πρόκειται για την AllRise, μια ΜΚΟ με έδρα την Αυστρία, η οποία στη 284 σελίδων προσφυγή της επισημαίνει ότι η «μαζική αποψίλωση» του Αμαζονίου, που λαμβάνει χώρα κατά τη θητεία του Μπολσονάρο, συνιστά κίνδυνο που ξεπερνά κατά πολύ τα σύνορα της Βραζιλίας και κάνει λόγο για «συνεχή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, τα οποία απαιτούν άμεση διερεύνηση και δίωξη».

«Ο Ζαΐρ Μπολσονάρο τροφοδοτεί τη μαζική καταστροφή του Αμαζονίου, έχοντας πλήρη επίγνωση των επιπτώσεων», καταγγέλλει ο ιδρυτής της All Rise, Γιοχάνες Βέζεμαν. «Σήμερα», συνεχίζει, «γνωρίζουμε ότι οι εκπομπές ρύπων που αποδίδονται στην κυβέρνηση Μπολσονάρο θα προκαλέσουν περισσότερους από 180.000 θανάτους παγκοσμίως ως το 2100». Σύμφωνα με τα στοιχεία της περιβαλλοντικής οργάνωσης, κατά το διάστημα 2009 - 2018, η μέση ετήσια έκταση της αποψίλωσης του Αμαζονίου ήταν 6.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Από το 2019 που ανέλαβε ο Μπολσονάρο και μετά, ο ετήσιος μέσος όρος εκτοξεύθηκε στα 10.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το μόνο κάπως θετικό στοιχείο είναι ότι, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία που δημοσιοποίησε τον περασμένο μήνα το Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικών Ερευνών της Βραζιλίας, η αποψίλωση ήταν ελαφρά μειωμένη για δεύτερο μήνα στη σειρά από τον Αύγουστο και μετά, συγκριτικά με το ίδιο διάστημα, το 2020.

Μέχρι χθες, δεν υπήρχε κάποια επίσημη αντίδραση της βραζιλιάνικης προεδρίας στην προσφυγή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η οποία υποβάλλεται λίγες μόλις εβδομάδες πριν από την 26η Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, που θα ξεκινήσει στις 31 Οκτωβρίου, στη Γλασκόβη. Είναι η πιο πρόσφατη ανάμεσα σε μια σειρά καταγγελιών εναντίον του Μπολσονάρο και η πρώτη που συνδέει την καταστροφή του Αμαζονίου με την κλιματική αλλαγή και τις αναμενόμενες επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, όπως εξήγησε η AllRise.

Η Μοντ Σαρλίβ, ακτιβίστρια υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικηγόρος που βοήθησε την AllRise να συντάξει την προσφυγή της, εκτίμησε ότι αυτή θα αποτελέσει τεστ για το αν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει τη δικαιοδοσία να εξετάσει «θανάτους που οφείλονται στην περιβαλλοντική καταστροφή», εκφράζοντας την ελπίδα πως, αν γίνει τελικά δεκτή, ίσως λειτουργήσει αποτρεπτικά και για άλλους ηγέτες που με τις πολιτικές τους καταστρέφουν συνειδητά το περιβάλλον.

Στο μεταξύ, πίσω στη Βραζιλία είναι σε εξέλιξη και άλλες προσφυγές κατά του ακροδεξιού προέδρου, που αφορούν τις κατηγορίες για γενοκτονία εναντίον αυτόχθονων πληθυσμών και, φυσικά, την άθλια διαχείριση της πανδημίας. Καμία από αυτές δεν απασχολεί τον ανεκδιήγητο Μπολσονάρο, ο οποίος ρώτησε «σε ποια χώρα δεν πέθαναν άνθρωποι;», όταν την περασμένη Παρασκευή η χώρα ξεπέρασε τους 600.000 νεκρούς, δεύτερη στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ. Σταθερά πιστός και ανεμβολίαστος από άποψη, πριν από λίγες μέρες διαμαρτυρήθηκε έντονα, επειδή δεν του επιτράπηκε η είσοδος σε ποδοσφαιρικό αγώνα, επειδή... δεν ήταν εμβολιασμένος.

Ευτυχώς δεν τον ακούν

Το καλό είναι ότι πολλοί Βραζιλιάνοι δεν ακολουθούν το «λαμπρό» παράδειγμά του. Το 45% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί πλήρως, ενώ ακόμα μεγαλύτερο είναι το ποσοστό εκείνων που λάβει τουλάχιστον μία δόση. Αυτό, σε συνδυασμό με τον μεγάλο αριθμό των ανθρώπων που έχουν νοσήσει, εξηγεί την ύφεση της πανδημίας. Σε αρκετές πόλεις και κρατίδια, οι Αρχές επιτρέπουν και πάλι το άνοιγμα της οικονομίας, τη διεξαγωγή αθλητικών αγώνων με την τήρηση υγειονομικών πρωτοκόλλων, θρησκευτικές τελετές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Το Ρίο, για παράδειγμα, ετοιμάζεται από τώρα για το Καρναβάλι του 2022. Όλο και περισσότεροι τοπικοί άρχοντες αρνούνται να κάνουν συστάσεις για τη χρήση της μάσκας και την τήρηση των μέτρων της κοινωνικής απόστασης, παίρνοντας παράδειγμα από την κυβερνητική χαλαρότητα. «Θα περνούσα ποτέ νόμο για να υποχρεώσω τον κόσμο να φοράει προφυλακτικά; Δεν το νομίζω», δήλωσε ο Μαρσέλο Κεϊρόγκα, ο τέταρτος κατά σειρά υπουργός Υγείας της χώρας, αφήνοντας άφωνους τους πάντες με τον παραλληλισμό που σκέφτηκε.

Όλη αυτή η χαλαρότητα, πάντως, προκαλεί την ανησυχία των ειδικών, οι οποίοι φοβούνται νέα αναζωπύρωση, ειδικά εξαιτίας της Δέλτα. «Η πανδημία έχει μεν υποχωρήσει, αλλά το να έχεις καθημερινά 500 θανάτους κατά μέσο όρο δεν το λες καλό. Κι ακόμα δεν έχουμε εμβολιάσει πλήρως ούτε τον μισό πληθυσμό μας», είπε στο Associated Press o Μιγκέλ Λάγκο, εκτελεστικός διευθυντής του Βραζιλιάνικου Ινστιτούτου Σπουδών Δημόσιας Υγείας. «Απλά, δεν γνωρίζουμε ακόμα αρκετά πράγματα και τώρα θα πρέπει να διαχειριστούμε αυτό το τρομακτικό ορόσημο των 600.000 νεκρών».