Απειλή για κλείσιμο του δρόμου των Βαλκανίων

Χαρακτηρίζοντας «τελικά αναπόφευκτο» το κλείσιμο των συνόρων και απειλώντας να κλείσουν τον δρόμο των Βαλκανίων στους πρόσφυγες, οι χώρες που μετείχαν στη Διάσκεψη της Βιέννης θέτουν τους δικούς τους όρους για την είσοδο προσφύγων στα εδάφη τους. Η πίεση προς την Ελλάδα -που έχει τη στήριξη της Γερμανίας- αυξάνεται, καθώς θα υποστεί πρώτη τις συνέπειες ενός ενδεχόμενου κλεισίματος των συνόρων.

Όρους υπό τους οποίους θα δέχονται πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, ώστε να μην κλείσουν τον δρόμο των Βαλκανίων, γεγονός που θα αυξήσει τις πιέσεις προς την Ελλάδα, θέτουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι χώρες που μετείχαν στη Διάσκεψη της Βιέννης, παρά το γεγονός ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους δεν είναι μέλη της.

Εκτός από την Αυστρία, εκ των Αλβανίας, Βοσνίας, Βουλγαρίας, Κοσόβου, Μαυροβουνίου, ΠΓΔΜ, Σερβίας, Κροατίας και Σλοβενίας, μόνο οι δύο τελευταίες μετέχουν στην Ε.Ε.

Η σύγκληση και μόνο της συνόδου, από την οποία αποκλείστηκαν Ελλάδα και Γερμανία, παρά το γεγονός ότι είναι άμεσα ενδιαφερόμενες και θα επηρεαστούν από τις όποιες αποφάσεις, έχει προκαλέσει σημαντικές αντιδράσεις, τόσο εδώ, όσο και στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον ΟΗΕ, που βλέπει να παραβιάζονται οι διεθνείς και ευρωπαϊκοί κανόνες.

Τι ζητούν

Στο κείμενο, οι 18 υπουργοί Εσωτερικών και Εξωτερικών των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων σημειώνουν ότι ένας πλήρης αποκλεισμός της ροής προσφύγων που πλημμυρίζουν την Ευρώπη είναι αναπόφευκτος για λόγους ασφαλείας και άλλες αιτίες ανησυχίας.

«Δεν είναι δυνατόν να συνεχιστεί η είσοδος απεριόριστου αριθμού προσφύγων και αιτούντων ασύλου», αναφέρει το κείμενο, εξαιτίας των «περιορισμένων πόρων και χώρων υποδοχής, των πιθανών συνεπειών στην εσωτερική ασφάλεια και την κοινωνική συνοχή, αλλά και των προκλήσεων που σχετίζονται με την ενσωμάτωση των προσφύγων».

Βέβαια το έγγραφο μιλά κυρίως για τρόπους με τους οποίους θα μειωθεί η εισροή προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη -καθώς οι πρώτοι προσπαθούν να σωθούν από τον πόλεμο και τις διώξεις και οι δεύτεροι από την οικονομική ανέχεια-, παρά για πλήρη διακοπή των ροών μέσω της Αυστρίας προς τη Δυτική Ευρώπη.

Όπως σημειώνεται, η παροχή ασύλου δεν σημαίνει ότι ο αιτών μπορεί να διαλέγει τη χώρα προορισμού και για τον λόγο αυτό οι συμμετέχοντες στη διάσκεψη καλούν στον καθορισμό κοινών κανόνων, κριτηρίων και προϋποθέσεων για όσους υποβάλλουν σχετικό αίτημα.

Με τη σαφή δήλωση ότι «η προσφυγική ροή κατά μήκος των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να μειωθεί ουσιωδώς», το κείμενο αναφέρει ότι οι χώρες που μετείχαν στη Διάσκεψη θα αρνούνται την είσοδο σε όλους όσοι «δεν διαθέτουν ταξιδιωτικά έγγραφα, ή αν φέρουν πλαστά έγγραφα, ή αν κάνουν ψευδείς δηλώσεις όσον αφορά την ταυτότητα ή την εθνικότητά τους».

Επίσης, καλεί όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν υπογράψει τη σύμβαση Σένγκεν για ανοιχτά σύνορα και ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων, κεφαλαίων και αγαθών, να αρνούνται την είσοδο στο έδαφός τους όλων όσοι δεν πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις και όλων όσοι δεν πληρούν τους όρους για την απόδοση ασύλου.

Κλείσιμο συνόρων θέλει η Αυστρία

Το αποτέλεσμα της συνόδου ήταν από την αρχή προδιαγεγραμμένο, καθώς πριν ακόμα από την έναρξή της, η Αυστριακή υπουργός Εσωτερικών Γιοχάνα Μικλ-Λάιτνερ, είχε δηλώσει σαφώς την πρόθεση της Αυστρίας να σταματήσει πλήρως τη ροή προσφύγων προς την Ευρώπη.

Παρά την ασκούμενη κριτική για τη στάση της προσφυγικό, μετά και την επιβολή ορίου στις αιτήσεις ασύλου που δέχεται, αλλά και στον αριθμό των ανθρώπων που θα δέχεται ημερησίως «τράνζιτ», πριν περάσουν σε άλλες χώρες η Γιοχάνα Μικλ-Λάιτερ ανέφερε ότι η σημερινή διάσκεψη έχει στόχο δηλαδή να ασκήσει πιέσεις στην Ελλάδα.

«Η άποψη της κοινής ευρωπαϊκής λύσης βρίσκεται για την ώρα σε αδιέξοδο και απαιτείται η λήψη μέτρων σε εθνικό επίπεδο. Απαιτείται, επίσης, μια συμμαχία με τις βαλκανικές χώρες για να ασκηθούν πιέσεις στην Ελλάδα ώστε να επιβάλει, επιτέλους, την προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης», είχε δηλώσει.

Και ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας, Σεμπάστιαν Κουρτς, προς επίρρωσιν των αυστριακών θέσεων είχε υπερασπιστεί την απόφαση να μην προσκληθεί η Ελλάδα στη σύσκεψη της Βιέννης, λέγοντας ότι η Ελλάδα «έχει σαφώς αποδείξει ότι δεν ενδιαφέρεται να σταματήσει τις προσφυγικές ροές και μάλιστα, αντιθέτως, επιθυμεί να τους αφήνει να περνάνε» στην ΠΓΔΜ, από όπου στη συνέχεια προχωρούν πιο βόρεια.

Δημοψήφισμα στην Ουγγαρία

Την ίδια στιγμή που οι υπουργοί των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων μελετούσαν τρόπυς για να κλείσουν τον δρόμο στους πρόσφυγες, παραμένοντας πιστός στη σκληρή στάση του, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, εξήγγειλε σήμερα τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στη χώρα για την επιβολή ποσοστώσεων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υποδοχή και εγκατάσταση προσφύγων.

Όπως υποστήριξε, όσοι ψηφίσουν υπέρ της πρότασης θα ψηφίσουν «υπέρ της ανεξαρτησίας της Ουγγαρίας και θα απορρίψουν το σχέδιο επιβολής ποσοστώσεων».

Το ερώτημα του δημοψηφίσματος θα είναι «Θέλετε η Ευρωπαϊκή Ένωση να επιβάλει την εγκατάσταση μη Ούγγρων πολιτών στην Ουγγαρία, ακόμη και χωρίς την έγκριση του Κοινοβουλίου;».

ΟΗΕ: Η Ε.Ε. να τηρήσει τα συμφωνημένα

Ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ, που βρίσκεται στην Αθήνα και συναντήθηκε με τον Αλέξη Τσίπρα, εξέφρασε έντονη ανησυχία, ενώ σημείωσε ότι και οι Αφγανοί, που έως τώρα αντιμετωπίζονται ως μετανάστες πρέπει να ενταχθούν στο καθεστώς των προσφύγων.

Όπως τόνισε, το κλείσμο των συνόρων θα αυξήσει περαιτέρω την πίεση που δέχεται η Ελλάδα και θα δυσχεράνει την κατάσταση.

Τηλέφωνο Τσίπρα στη Μέρκελ

Η Αθήνα έχει αντιδράσεις έντονα στις σημερινές εξελίξεις, καθώς έχει αποκλειστεί από αποφάσεις οι οποίες την αφορούν.

Ο Αλέξης Τσίπρας, στη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε με την καγκελάριο της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, της εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του για τη μη τήρηση των συμφωνηθέντων σχετικά με τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης.

Επίσης ζήτησε και -φέρεται να- υπήρξε συμφωνία ώστε να στηριχθεί η Ελλάδα, να ενταθεί η προσπάθεια για την εφαρμογή όλων των συμφωνηθέντων και να ξεκινήσει άμεσα η αποστολή του ΝΑΤΟ, με στόχο την εξάρθρωση των δικτύων διακινητών ανθρώπων και τη μείωση των προσφυγικών ροών.

Σόιμπλε: «Υπάρχει μόνο μία ευρωπαϊκή λύση»

Την ευρωπαϊκή διάσταση του προσφυγικού τόνισε και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος δήλωσε ότι «υπάρχει μόνο μία ευρωπαϊκή λύση».

Όπως τόνισε, υπάρχει κίνδυνος η Ευρώπη να χάσει την σημασία της, αν δεν επιλυθεί η διαμάχη στο εσωτερικό της.

Ζήτησε «δραματική» μείωση του αριθμού των προσφύγων, «διαφορετικά δεν θα τα καταφέρουμε πια», αλλά με συτονισμένο ευρωπαϊκό τρόπο. Υπενθύμισε δε ότι Γερμανία έχει δεσμευθεί να διαθέσει 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο ένα τρίτο της συνολικής βοήθειας προς τη Συρία, και πρόσθεσε ότι ενθάρυνε «την καγκελάριο 'Αγγελλα Μέρκελ για αυτήν τη δέσμευση. Τώρα θα προσκαλέσουμε και άλλους να κάνουν κάτι περισσότερο».

Να δοθεί πανευρωπαϊκή λύση

Η Γερμανία, που προσπαθεί να προωθήσει μια λύση του προσφυγικού μέσω της Τουρκίας, αλλά όπως και η Ελλάδα δεν έχει προσκληθεί στη σύνοδο, μέσω της κυβερνητικής εκπροσώπου Κριστιάνε Βιρτς τόνισε ότι «το ζητούμενο είναι μια πανευρωπαϊκή λύση. Αυτό είναι και η βασική προτεραιότητα της γερμανικής κυβέρνησης».

Επίσης, η εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών τόνισε ότι «δεν μπορούμε να πάμε μακριά, αν ο καθένας προσπαθεί να δώσει μια λύση αφ' εαυτού του».

Σκληρή αντίδραση από την Αθήνα

Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας που είχε χθες με τον Ολλανδό ομόλογό του Μαρκ Ρούτε, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε την ανάγκη οι αποφάσεις που αφορούν την διαχείριση των προσφυγικών ροών να λαμβάνονται συλλογικά και χωρίς αποκλεισμούς.

Κοτζιάς: Εξωθεσμική πρωτοβουλία

Εκ μέρους του ελληνικού υπουργείο Εξωτερικών, ο Νίκος Κοτζιάς χαρακτήρισε τη σύνοδο εξωθεσμική πρωτοβουλία που παραβιάζει το γράμμα και το πνεύμα των Συνθηκών της Ε.Ε. και του διεθνούς δικαίου για τους πρόσφυγες.

Όπως τόνισε, η μη πρόσκληση της χώρας μας σ' αυτήν τη συνάντηση εκλαμβάνεται ως μη φιλική ενέργεια «καθώς δημιουργείται η εντύπωση ότι κάποιοι ερήμην μας επιθυμούν να δρομολογήσουν αποφάσεις που μας αφορούν άμεσα».

Επίσης, η Ελλάδα προέβη σε διάβημα διαμαρτυρίας προς την Αυστρία για την πρωτοβουλία διοργάνωσης της συνάντησης στη Βιέννη.

Στήριξη Σταϊνμάιερ

«Δεν μπορεί να εξαιρεθεί ένα κράτος από διαπραγματεύσεις οι οποίες το αφορούν», επανέλαβε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον Νίκο Κοτζιά.

«Υπογραμμίσαμε για άλλη μια φορά ότι στην προσφυγική κρίση μόνο μια ευρωπαϊκή λύση μπορεί να οδηγήσει στον στόχο. Ο υπουργός έχει συχνά επισημάνει ότι δεν μπορεί να εξαιρεθεί ένα κράτος από διαπραγματεύσεις οι οποίες το αφορούν και το είπε χθες και πάλι στον Έλληνα ομόλογό του», δήλωσε η κυρία Σέμπλι και τόνισε ότι «δεν θα προχωρήσουμε, αν ο καθένας προσπαθεί να επιφέρει λύσεις μόνος για τον εαυτό του», ενώ πρόσθεσε ότι «είμαστε όλοι της άποψης ότι «πρέπει να φυλάξουμε καλύτερα τα εξωτερικά σύνορα» και «δεν υπάρχει κανείς που να λέει ότι δεν πρέπει να γίνει αυτό».

«Ο υπουργός επισήμανε ότι πρέπει να έχουμε καλύτερους ελέγχους σε ό,τι αφορά τα εσωτερικά σύνορα. Και αυτό το υποστηρίζουμε. Αλλά σε όλα αυτά τα θέματα θα προχωρήσουμε μόνο αν σταθούμε όλοι μαζί από κοινού ως Ευρωπαίοι, ως Ευρωπαϊκή Ένωση και βρούμε κοινή λύση. Και σε αυτό περιλαμβάνεται βεβαίως και η Ελλάδα», κατέληξε η εκπρόσωπος του κ. Σταϊνμάιερ.

«Λάθος οι μονομερείς ενέργειες»

Τις μονομερείς ενέργειες ορισμένων χωρών επέκρινε και ο διευθυντής της Frontex, Φαμπρίς Λεγκέρι.

«Το να κλείνουν μεμονωμένες χώρες τα σύνορά τους δεν βοηθά», είπε προς τον δημοσιογραφικό όμιλο Funke.

«Όταν η Ουγγαρία σφράγισε τα σύνορά της με συρματόπλεγμα, οι άνθρωποι ήρθαν στην Ε.Ε. μέσω των βαλκανικών χωρών».

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι άνθρωποι θα αναζητούν πάντα νέους δρόμους προς την Ευρώπη και γι' αυτό το λόγο η λύση μπορεί να έγκειται μόνον στην ανακατανομή των προσφύγων στις χώρες της Ε.Ε. και στην προστασία του χώρου Σένγκεν.

Γιούνκερ: «Εμπόδιο οι εθνικές λύσεις»

Στο ίδιο κλίμα με τη Γερμανία κινείται πάντως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο πρόεδρός της Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ τάχθηκε σαφώς κατά εθνικών λύσεων στο προσφυγικό.

«Ενδεχόμενη εθνική λύση μόνο εμπόδια μπορεί να φέρει», σημείωσε, ενώ ανέφερε ότι η μετά τις τελευταίες εξελίξεις,  η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται αυτήν τη στιγμή σε «διαμάχη» με την Αυστρία.

Πάντως αρνήθηκε πως υπάρχει συντονισμένη δράση εναντίον της, αναγνωρίζοντας πως και η Αυστρία έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειές της.

«Κάνουμε προσπάθεια έτσι ώστε να υπάρξει μια λύση σε αυτό το ζήτημα», σημείωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής.

Ντομπρόβσκις: «Πρόοδο η Ελλάδα»

Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις, η μεταναστευτική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα καθιστά ακόμα πιο σημαντική την ανάγκη να ολοκληρωθεί σύντομα η πρώτη αξιολόγηση.

Όσον αφορά τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα έναντι του προσφυγικού ζητήματος, ο Β. Ντομπρόβσκις υπογράμμισε ότι έχει γίνει «αξιοσημείωτη πρόοδος», προσέθεσε ωστόσο ότι «δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες, πολλά ακόμα πρέπει να γίνουν σε όλα τα επίπεδα».

Τουσκ: «Διχασμός» οι εθνικές λύσεις

Επίσης, κατά τη δική του ενημέρωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της περασμένης εβδομάδας, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, υπογράμμισε τη σημασία της εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης με την Τουρκία έτσι ώστε να μειωθεί ο αριθμός των αφίξεων.

Αφού ανακοίνωσε ότι η ειδική συνάντηση των αρχηγών των κρατών και των κυβερνήσεων με τον Αχμέτ Νταβούτογλου θα πραγματοποιηθεί στις 7 Μαρτίου, τόνισε ότι εκεί θα κριθεί «το μέλλον της Σένγκεν».

Σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τουσκ, πρέπει να αποφευχθεί η σύγκρουση των διαφορετικών σχεδίων, το αποτέλεσμα της οποίας μπορεί να είναι μόνο ο «διχασμός».

«Δεν υπάρχει σχέδιο Α, Β, Γ. Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση», είπε, αν και προσέθεσε ότι «ευρωπαϊκή προσέγγιση δεν είναι μόνο οι αποφάσεις που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες αλλά και οι αποφάσεις που λαμβάνονται στις πρωτεύουσες».

Ο πρόεδρος του Συμβουλίου επισήμανε ότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι να βελτιωθεί ο συντονισμός, «να συνεργαζόμαστε και τέλος να σεβαστούμε τους κανόνες και τους νόμους που έχουμε ψηφίσει από κοινού».

Ο Ντόναλντ Τουσκ συμπλήρωσε ότι οι κοινές αποφάσεις αφορούν τόσο τη μετεγκατάσταση όσο και την επαναφορά σε μία κατάσταση όπου όλα τα κράτη-μέλη σέβονται τον Κώδικα Συνόρων Σένγκεν. Για όλα αυτά, συνέχισε, θα χρειαστεί μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις επενδύοντας στη διάσωση της Σένγκεν και όχι στην κατάρρευσή της.

Όπως τόνισε, η Ε.Ε. βρίσκεται στην πιο δύσκολη στιγμή της και έκανε έκκληση να μη σταματήσει κανείς τις προσπάθειες για εξεύρεση λύσης.