«Δεν είστε άξιοι για Ευρωπαίοι»

«Αν δεν συμφωνείτε με τη μετεγκατάσταση 40.000 προσφύγων, δεν είστε άξιοι να λέγεστε Ευρωπαίοι. Αν αυτή είναι η άποψή σας για το τι σημαίνει Ευρώπη, χάρισμά σας. Ή υπάρχει αλληλεγγύη ή μη σπαταλάτε τον χρόνο μας»...

Αστραψε και βρόντηξε ο Ματέο Ρέντσι, εξοργισμένος από το τείχος της απροθυμίας και της κάθετης άρνησης των ομολόγων του από την ανατολική Ευρώπη, και όχι μόνο, να αποδεχτούν το σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για επιβολή υποχρεωτικών ποσοστώσεων σχετικά με την κατανομή και τη μετεγκατάσταση προσφύγων από Ελλάδα και Ιταλία.

Το οξύτατο κλίμα που προϋπήρχε μεταξύ των 28 ηγετών της Ε.Ε. εξαιτίας του ελληνικού ζητήματος και οι πολύωρες, επίπονες διαβουλεύσεις ώς αργά τα ξημερώματα της Πέμπτης προς Παρασκευή για το μεταναστευτικό και την τελική διατύπωση του κειμένου συμπερασμάτων προκάλεσαν το ξέσπασμα άγριου καβγά στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών, σύμφωνα με διαρροές αξιωματούχων που επικαλούνται πολλά ευρωπαϊκά ΜΜΕ.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός αντάλλαξε βαριές κουβέντες με τη Λιθουανή ομόλογό του, Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε, που φέρεται να του είπε πως δεν νοιάζεται καθόλου για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ιταλία λόγω της πρωτόγνωρης προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης στη Μεσόγειο.

Ο ιταλικός Τύπος κάνει λόγο για «σφαγή» ανάμεσα στις δύο χώρες. Παράλληλα, έτερη ανοιχτή κόντρα ξέσπασε μεταξύ των προέδρων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ντόναλντ Τουσκ και Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, καθώς ο πρώτος -ως Πολωνός- πήρε ξεκάθαρα το μέρος των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία, Βουλγαρία), που υποστήριξαν σθεναρά και πέτυχαν εν τέλει την «εθελοντική, έκτακτη και προσωρινή» εφαρμογή του μέτρου της μετεγκατάστασης, αφαιρώντας την επίμαχη λέξη «υποχρεωτική» από το τελικό ανακοινωθέν, επικαλούμενες τη μεγάλη μεταναστευτική «πίεση» που δέχονται ήδη και την έλλειψη υποδομών για τη διαχείρισή της.

Μετά τη Βρετανία, την Ιρλανδία και τη Δανία, Ουγγαρία και Βουλγαρία κατάφεραν να εξαιρεθούν και αυτές από το ανεπαρκέστατο και άτολμο σχέδιο, όπως το χαρακτηρίζουν ανθρωπιστικές οργανώσεις, δεδομένων των κλιμακούμενων διαστάσεων του φαινομένου και των αιτήσεων ασύλου περισσοτέρων των 600.000 ανθρώπων στην Ευρώπη το 2014.

Σύμφωνα με νέα στοιχεία της Frontex (που αποκτά τώρα νέες εξουσίες εντατικοποίησης και των συνοριακών ελέγχων και των ταχύτατων πλέον επιστροφών μεταναστών που δεν δικαιούνται άσυλο στις χώρες προέλευσής τους), οι φετινές αφίξεις μεταναστών στην Ε.Ε. έχουν φτάσει τις 153.000, υπερδιπλάσιες δηλαδή από τις 61.500 το ίδιο διάστημα το 2014.

Η οδός των Βαλκανίων

Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στη λεγόμενη «οδό των δυτικών Βαλκανίων», από την Ελλάδα μέχρι την Ουγγαρία, στην οποία έχουν φτάσει ήδη πάνω από 60.000 πρόσφυγες, και μετανάστες, αντιπροσωπεύοντας αλματώδη άνοδο κατά 880% συγκριτικά με πέρσι.

Το σχέδιο αναλογικής μετεγκατάστασης αφορά συνολικά 60.000 πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία και άλλες επισφαλείς χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής: 24.000 από την Ιταλία, 16.000 από την Ελλάδα και 20.000 από προσφυγικά στρατόπεδα εκτός Ε.Ε. Αν υπολογίσουμε -με βάση την απλή αριθμητική- την κατανομή των 60.000 στα 28 κράτη-μέλη με πληθυσμό περίπου 507 εκατομμύρια, μιλάμε για 2.143 πρόσφυγες ανά χώρα και μάλιστα σε βάθος διετίας.

Ετσι κι αλλιώς όμως αυτές είναι θεωρητικές εκτιμήσεις, αφού τουλάχιστον πέντε κράτη δεν πρόκειται να συμμετάσχουν και πολλά άλλα απορρίπτουν οποιαδήποτε σαφή δέσμευση. Ενδεικτικά, εκπρόσωπος ανατολικού κράτους φέρεται να ισχυρίστηκε κατά τις συζητήσεις πως η χώρα του προτίθεται να δεχτεί μόνο 10 πρόσφυγες!

Η διαμάχη Γιούνκερ - ­Τουσκ χτύπησε «κόκκινο» όταν ο πρώτος αρνήθηκε να αποδεχτεί αλλαγή και στον τρόπο λήψης απόφασης για το θέμα με βάση τη «συναίνεση», δηλαδή την πλειοψηφία, όπως ήθελε και φάνηκε να πέτυχε ο Πολωνός. «Δεν με νοιάζει. Ενδιαφέρομαι περισσότερο για τους 60.000 απ’ ό,τι για τους 28» φέρεται να είπε έξω φρενών ο Γιούνκερ στον Τουσκ, αποφεύγοντας μάλιστα να το διαψεύσει όταν ρωτήθηκε σχετικά από δημοσιογράφους, αποδίδοντας την ένταση στην εξάντληση από μια εξαιρετικά κρίσιμη νύχτα.

Για να ηρεμήσει τα πνεύματα, ο Τουσκ αναγκάστηκε να δώσει τον λόγο στον Ντέιβιντ Κάμερον, που πρόλαβε να αναπτύξει την επιχειρηματολογία του περί τροποποίησης της σχέσης Βρετανίας – Ε.Ε. εν όψει του δημοψηφίσματος το 2017 μέσα σε δέκα μόλις λεπτά, πριν η κουβέντα επιστρέψει ξανά στο μεταναστευτικό!

Υποχώρηση

Την απογοήτευσή της εξέφρασε η ελληνική αντιπροσωπεία, αφού και στη σύνοδο των υπουργών Εσωτερικών στα μέσα Ιουνίου είχε ανεβάσει τους τόνους υποστηρίζοντας πως δεν είναι δυνατόν η Ευρώπη να συνάπτει εθελοντική συμφωνία για το προσφυγικό και το μεταναστευτικό ζήτημα, όταν οι υπόλοιπες σχετικές συνθήκες, όπως αυτή του Δουβλίνου, έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα.

Η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί πως αν δεν είναι υποχρεωτική η συμφωνία περί μετεγκατάστασης, τότε δεν πρόκειται να εφαρμοστεί. Γίνεται μάλιστα λόγος για μεγάλη υποχώρηση ηγεμονικών κύκλων της Ευρώπης προς τις ανατολικές χώρες, με αντάλλαγμα στήριξη σε άλλους τομείς της ευρωπαϊκής πολιτικής, ενώ επισημαίνεται πως η Ελλάδα είναι ένα κράτος που εκβιάζεται από τους εταίρους της στο οικονομικό σκέλος, φαίνεται όμως πως ούτε στο μεταναστευτικό οι εταίροι έχουν διάθεση να φανούν γενναιόδωροι.