Τελικά «τη γλιτώσαμε ή μας άφησαν στην τύχη μας;» αναρωτιόταν στο χθεσινό πρωτοσέλιδό της η συντηρητική εφημερίδα Telegraph. Το μόνο σίγουρο, αποφαινόταν η κεντροαριστερή Guardian, είναι ότι «το Ηνωμένο Βασίλειο τερματίζει επιτέλους την εποχή Ε.Ε., σε κρίση και χωρίς φανφάρες».
Τέσσερα χρόνια, 27 εβδομάδες και δύο ημέρες μετά το δημοψήφισμα που δίχασε τη χώρα και έθεσε το Η.Β. σε τροχιά εξόδου από την Ε.Ε., το ταραχώδες διαζύγιο ολοκληρώθηκε με τη «βούλα» χθες, στη μία το βράδυ ώρα Ελλάδος, μεσάνυχτα στις Βρυξέλλες, 11 το βράδυ της Πέμπτης στο Λονδίνο.
Κάπως έτσι, λοιπόν, υπό τους χτύπους του Μπιγκ Μπεν -που ακόμη ανακαινίζεται και τέθηκε, τιμής ένεκεν, προσωρινά σε λειτουργία- 47 χρόνια κοινής Ιστορίας πέρασαν οριστικά στη λήθη. Με τη χώρα του Brexit (έναν χρόνο μετά την επισημοποίησή του) να αποχωρεί και από την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Με τους Βρετανούς να υπόκεινται εφεξής σε αυστηρούς περιορισμούς στις σχέσεις, τις μετακινήσεις και τις δοσοληψίες τους με την Ευρώπη των «27». Με εύλογους φόβους για πιθανές ελλείψεις στην εφοδιαστική αλυσίδα του Η.Β., ενόσω το νέο μεταλλαγμένο στέλεχος του κορονοϊού ξαναγεμίζει τα νοσοκομεία του Λονδίνου και οδηγεί εκατομμύρια κατοίκους της νησιωτικής χώρας πίσω στην καραντίνα.
«Είναι μια καταπληκτική στιγμή για τη χώρα», διακήρυξε αγέλαστος στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, που συνέδεσε το όνομα και την πολιτική καριέρα του με το Brexit. «Εχουμε χειροπιαστή την ελευθερία και εναπόκειται σε εμάς να την αξιοποιήσουμε στο έπακρο», τόνισε γενικόλογα απευθυνόμενος στους συμπολίτες του, μεγάλο ποσοστό των οποίων επικρίνει εν γένει πια τους κυβερνητικούς χειρισμούς: από το Brexit έως την πανδημία.
Τώρα θα είμαστε «ελεύθεροι να κάνουμε αλλιώς τα πράγματα κι αν χρειαστεί, καλύτερα από τους φίλους μας στην Ε.Ε.» το 2021, υποστήριξε ο Τζόνσον, προσπαθώντας να τονώσει το εθνικό αίσθημα με διακηρύξεις περί «βρετανικής επιτυχίας», όπως χαρακτήρισε την έγκριση του εμβολίου της βρετανο-σουηδικής εταιρείας AstraZeneca και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
«Η πραγματικότητα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, είναι ότι η 11η του βραδιού της Πέμπτης σηματοδότησε το τέλος πολλών ελευθεριών για Βρετανούς πολίτες και επιχειρήσεις», σχολιάζει η Guardian. Βάσει των νέων δεδομένων, εξηγεί το βρετανικό δίκτυο ΒΒC, ναι μεν «οι εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου θα έχουν πρόσβαση χωρίς δασμούς στην εσωτερική αγορά της Ε.Ε., πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν φόροι στις εισαγωγές εμπορευμάτων μεταξύ Βρετανίας και ηπειρωτικής Ευρώπης.
»Ομως αυτό σημαίνει περισσότερη γραφειοκρατία για επιχειρήσεις και άτομα που μετακινούνται από και προς [ή εδράζουν σε] χώρες της Ε.Ε., ενώ παραμένει η αβεβαιότητα για το τι θα συμβεί στις τραπεζικές συναλλαγές και στην παροχή υπηρεσιών, οι οποίες αποτελούν σημαντικό μέρος της οικονομίας του Η.Β.». Η ανησυχία αποτυπωνόταν ήδη από χθες στις εικόνες ψιλοερήμωσης στα βασικά εμπορικά περάσματα: στα λιμάνια του Κεντ, στη νότια Αγγλία, απέναντι από τα γαλλικά παράλια, και στις εμπορικές αμαξοστοιχίες στο Eurotunnel.
Οι πρώτες μετακινήσεις φορτηγών και η φόρτωση εμπορευμάτων κυλούσαν μεν ομαλά, πλην όμως ακριβώς επειδή ήταν λιγοστές. Αιτία; Ο γραφειοκρατικός λαβύρινθος. Αξιωματούχοι και ειδικοί προειδοποιούν ότι το πραγματικό τεστ θα είναι μετά τις 4 του μήνα, με την αρχή της πρώτης εργάσιμης εβδομάδας του νέου έτους και της νέας πραγματικότητας στη Βρετανία.
«Το “χειρότερο σενάριο” που υπάρχει στον κυβερνητικό σχεδιασμό είναι να είναι έτοιμο για τους νέους κανόνες μόνο το 30% των διεθνών εμπορευματικών μεταφορών», γράφει η Daily Mail. Ηδη, η βρετανική εταιρεία μεταφορών Youngs Transportation and Logistics, με έδρα το Εσεξ, ανακοίνωσε προσωρινή αναστολή των υπηρεσιών της προς την Ευρώπη μεταξύ 4 και 11 Ιανουαρίου, επικαλούμενη την αβεβαιότητα για τις συνέπειες των νέων κανόνων.
Οι φόβοι για πιθανές ελλείψεις σε βασικά είδη εντείνονται (το 30% των τροφίμων στο H.B. εισάγεται από χώρες της Ε.Ε.). «Κερασάκι στην τούρτα» οι προβλέψεις πως τυχόν καθυστερήσεις στη μεταφορά εμπορευμάτων θα αυξήσουν το κόστος, που μοιραία θα μετακυλιστεί στους Βρετανούς καταναλωτές.
Οι πρώτες ρωγμές
Η κατ’ αρχήν συμφωνία, στην οποία κατέληξαν κυριολεκτικά στο παρά ένα το Λονδίνο και η Μαδρίτη για το Γιβραλτάρ -με παραμονή στη Ζώνη Σένγκεν ειδικά για τον βρετανικό θύλακα, στον νότο της Ιβηρικής-, αποτελεί για το Λονδίνο απλά μια μικρή παρηγοριά.
Στο μεσοδιάστημα, η Βόρεια Ιρλανδία -που στο δημοψήφισμα για το Brexit είχε ταχθεί αναφανδόν κατά- θα ζει μέχρι τα τέλη του 2024 σε ένα διαφορετικό σε σχέση με το υπόλοιπο Η.Β. σύμπαν. Βάσει του σχετικού πρωτοκόλλου της συμφωνίας άλλωστε -και προς αποφυγήν «σκληρού» συνόρου με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας- θα παραμένει μόνη της στην τελωνειακή ένωση και την ενιαία αγορά.
Στη Σκοτία, εν τω μεταξύ -που επίσης τάχθηκε κατά του Brexit- το θέμα της ανεξαρτησίας αποκτά νέα δυναμική. «Ευρώπη, η Σκοτία θα επιστρέψει σύντομα. Κρατήστε τα φώτα αναμμένα», τουίταρε η πρωθυπουργός της περιφερειακής κυβέρνησης, Νίκολα Στέρτζον, στην απαρχή του 2021. Ηδη, ενόψει και των τοπικών εκλογών του 2022, η δημόσια συζήτηση για ένα δεύτερο δημοψήφισμα υπέρ της απόσχισης από το Η.Β. έχει ξαναπάρει φωτιά.
«Το πρώτο κιόλας λεπτό του Brexit σήμανε μια τεράστια ρήξη του Ηνωμένου Βασιλείου», σχολίασε δηκτικά o Αντριου Αντονις, μέλος των Εργατικών, πρώην υπουργός Μεταφορών και υπέρμαχος της παραμονής στην Ευρώπη.
Το γεγονός ότι μέχρι και ο ιδιόρρυθμος πατέρας του Μπόρις Τζόνσον, ο 80χρονος Στάνλεϊ, ανακοίνωσε ότι έχει ξεκινήσει τη διαδικασία για να πάρει γαλλικό διαβατήριο -«η μητέρα μου γεννήθηκε στη Γαλλία, όπως και ο παππούς της», δήλωσε στο ραδιόφωνο RLT- λέει από μόνο του πολλά...
Ευρωπαϊκές αντιδράσεις
Το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει «φίλος και σύμμαχός μας», τόνισε στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν. «Αυτή η επιλογή φυγής από την Ευρώπη, το Brexit, ήταν τέκνο της ευρωπαϊκής δυσφορίας και πολλών ψεμάτων και ψευδών υποσχέσεων», τόνισε με νόημα. Σε ό,τι αφορά τη Γαλλία, πάντως -ξεκαθάρισε, με το βλέμμα λοξά στραμμένο προς την εγχώρια Ακροδεξιά- «το πεπρωμένο μας είναι πρωτίστως ευρωπαϊκό».
«Στις Βρυξέλλες υπάρχει μια αίσθηση ανακούφισης που τελείωσε η διαδικασία του Brexit, αν και εξακολουθεί να υπάρχει λύπη για το Brexit καθαυτό», γράφει η συντάκτρια του BBC επί ευρωπαϊκών θεμάτων, Κάτια Αντλερ. «Βασικά», παρατηρεί, «εκτιμούν ότι το Brexit αποδυναμώνει την Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο. Πιστεύουν, ωστόσο, ότι αυτό δεν είναι τόσο ένα “αντίο Βρετανία”, όσο κυρίως ένα “τα ξαναλέμε”, καθώς υπάρχουν πολλές εκκρεμότητες μεταξύ των δύο πλευρών.
»Εκκρεμούν πρακτικά ζητήματα. Δεν ξέρουμε ακόμη τι πρόσβαση θα δώσουν οι Βρυξέλλες στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες του Η.Β. στην ενιαία αγορά. Υπάρχει η συνεργασία για την κλιματική αλλαγή. Και σε αυτή τη νέα εμπορική συμφωνία υπάρχει ρήτρα ανανέωσης κάθε πέντε χρόνια. Για όλους αυτούς τους λόγους και για ακόμη περισσότερους, η Ε.Ε. πιστεύει ότι όλο αυτό δεν είναι το τέλος της συζήτησης με το Η.Β. για το προσεχές μέλλον».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας