Το βάρος του προσφυγικού πιέζει τον Ζεεχόφερ

Με την ατζέντα του γεμάτη θέματα, τα οποία ο ίδιος είναι αδύνατο να σηκώσει πολιτικά, έφυγε από την Τουρκία ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών, Χορστ Ζεεχόφερ, για να τα μεταφέρει, όπως υποσχέθηκε, στην επικείμενη σύνοδο των Ευρωπαίων ομολόγων του την επόμενη εβδομάδα στο Λουξεμβούργο.

Είναι αμφίβολο όμως αν μπορεί να τα προωθήσει ουσιαστικά πριν από την επόμενη σύνοδο κορυφής και την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπό την προεδρία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τον Νοέμβριο.

Ο Χ. Ζεεχόφερ δήλωσε μέσω του εκπροσώπου του ικανοποιημένος από τις συνομιλίες με τους υπουργούς Εσωτερικών και Εξωτερικών της Τουρκίας, Σ. Σοϊλού και Μ. Τσαβούσογλου, και είχε συνάντηση εκτός προγράμματος με τον αντιπρόεδρο Φ. Οκτάι.

Στις δηλώσεις του, πέραν των θερμών επαίνων που επιφύλασσε για την Τουρκία -από καρδιάς όπως χαρακτηριστικά ανέφερε- υποσχέθηκε την αύξηση της οικονομικής βοήθειας από την Ε.Ε. και την ενίσχυση της χώρας για την καλύτερη επιτήρηση των συνόρων της, προκειμένου να περιοριστεί η διέλευση προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα.

Απέφυγε όμως να δώσει κρίσιμες λεπτομέρειες για τις υποσχέσεις του, όπως και για τα αιτήματα της Αγκυρας. Η αποστολή Ζεεχόφερ στην Τουρκία ήταν η πιο δύσκολη που έχει κληθεί να αναλάβει κατά τη διάρκεια της υπουργικής του θητείας, σχολίασε η εφημερίδα Handelsblatt, και έγινε δυσκολότερη λόγω της απουσίας του Γάλλου ομολόγου του, Κριστόφ Καστανέρ, μετά την αιματηρή επίθεση στο αστυνομικό μέγαρο του Παρισιού.

Εφτασε στο σημείο να δηλώσει ότι «χωρίς τη βοήθεια της Τουρκίας το μεταναστευτικό πρόβλημα δεν θα μπορούσε να ξεπεραστεί» και χαρακτήρισε τη διαχείριση «επίτευγμα που θα μείνει στην παγκόσμια Ιστορία».

Εντονη κριτική

Στο εσωτερικό της Γερμανίας, ο Χ. Ζεεχόφερ δέχεται ήδη τις επικρίσεις των Πράσινων και της Αριστεράς για τη στάση του έναντι της Τουρκίας, όπως και των μεγαλύτερων οργανώσεων αρωγής προσφύγων και μεταναστών, που μετέφεραν τις ενστάσεις τους και στην ίδια την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ στην τρίωρη συνάντηση που είχαν μαζί της την περασμένη Τρίτη.

Μετά τη σύνοδο του Λουξεμβούργου, αναμένεται η συνεδρίαση της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής, μέσα στην οποία υπάρχουν διαφωνίες και μεταξύ των βουλευτών των κυβερνητικών κομμάτων, της Ενωσης CDU/CSU και των Σοσιαλδημοκρατών.

Οι Σοσιαλδημοκράτες ζητούν να διπλασιαστεί ο αριθμός των Σύρων προσφύγων που γίνονται δεκτοί απευθείας από την Τουρκία, προκειμένου να φανεί ότι γίνεται το καλύτερο δυνατό για να διευκολυνθεί η τουρκική κυβέρνηση.

Ωστόσο από την άλλη, οι βουλευτές των Χριστιανοδημοκρατών και των Χριστιανοκοινωνιστών αρνούνται να συζητήσουν το ενδεχόμενο υπέρβασης του πλαφόν που είχε τεθεί πέρυσι, για την αποδοχή 180.000-220.000 προσφύγων τον χρόνο, υπό την απειλή του Χ. Ζεεχόφερ ότι σε διαφορετική περίπτωση θα αποχωρούσε από την κυβέρνηση.

Ολα για τη Συρία

Πέρα από το παιχνίδι των αριθμών όμως, σε αυτή τη φάση υπάρχει ένα μεγαλύτερο παιχνίδι, το σχέδιο του Ταγίπ Ερντογάν να δημιουργήσει «ζώνη ασφαλείας» στη Συρία, κατά μήκος όλης της συνοριακής γραμμής και ανατολικότερα του ποταμού Ευφράτη μέχρι το Ιράκ.

Η μεταφορά Σύρων προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη στη μεθόριο με τη Συρία και το ενδεχόμενο να προκληθούν μέσα στον χειμώνα συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης στη νότια Τουρκία φέρνουν σε αμηχανία το Βερολίνο, που αντιτίθεται μεν στο σχέδιο Ερντογάν για εισβολή στη Συρία αλλά δεν μπορεί να ανακόψει τη μεταφορά των Σύρων στα σύνορα.

Στην ατζέντα του Χ. Ζεεχόφερ πέρασε και επισήμως το αίτημα της Τουρκίας για άμεση καταβολή των κονδυλίων που προβλέπονται στην ευρωτουρκική συμφωνία του Μαρτίου 2016 και, σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Εσωτερικών Σ. Σοϊλού, ανέρχονται σε 3,7 δισ. ευρώ από τα 6 δισ. ευρώ που είχαν συμφωνηθεί, ενώ παραπλεύρως ετέθη το θέμα των συνολικών δαπανών της Τουρκίας που, σύμφωνα με πληροφορίες, ανέρχονται στο ποσό των 40 δισ. ευρώ.

Περίπου 25 δισ. ευρώ κοστολογείται το σχέδιο επαναπροώθησης των Σύρων στη Συρία, με την κατασκευή 120 νέων πόλεων. Ετέθη επίσης το θέμα της επικαιροποίησης της τελωνειακής συμφωνίας, της κατάργησης της βίζας αλλά και της ενίσχυσης των δυνάμεων της τουρκικής Ακτοφυλακής. Στα δύο πρώτα ζητήματα ο Χ. Ζεεχόφερ έχει δηλώσει στο πρόσφατο παρελθόν κατηγορηματικά αντίθετος.

Ως προς το θέμα της τουρκικής Ακτοφυλακής όμως, σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, είναι από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές για τη διάθεση γερμανικών σκαφών με μία μέθοδο leasing, που θα μπορεί να παρακάμψει τυπικά τους περιορισμούς που θέτει η συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας, σαν έναν έκτακτο προσωρινό μηχανισμό, στα πρότυπα άλλων έκτακτων προσωρινών μηχανισμών που έχει δοκιμάσει η Γερμανία κατά περίσταση.

Στη θεώρηση της γερμανικής κυβέρνησης αυτό που προέχει είναι να περιοριστούν οι διελεύσεις προσφύγων και μεταναστών στο Αιγαίο, όπως έγινε στο πέρασμα Λιβύης-Ιταλίας, και να διαχυθεί το μήνυμα ότι η προσφυγική κρίση έπαψε να υφίσταται για την Ε.Ε., το πρόβλημα τώρα είναι μεταναστευτικό, ως εκ τούτου η πολιτική θα είναι εντελώς διαφορετική από την πολιτική ανοιχτών συνόρων του 2015.

Σύμφωνα με τον Χ. Ζεεχόφερ, «το 2015 δεν πρόκειται να επαναληφθεί». Αυτή η βεβαιότητα όμως δεν προκύπτει από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, αλλά από τις μονομερείς ή και πολυμερείς αποφάσεις χωρών της Ε.Ε. για περιορισμό της μετανάστευσης.

Αμείλικτοι αριθμοί

Το αδιέξοδο της ευρωπαϊκής πολιτικής στο προσφυγικό αποτυπώνεται στους αριθμούς: από τις αρχές του 2019 πέρασαν από την Τουρκία στην Ελλάδα περισσότεροι από 50.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Οι απελάσεις, που εκκρεμούν από την Ελλάδα για όλα τα προηγούμενα χρόνια της συμφωνίας, ανέρχονται σε 20.000.

Οι Σύροι πρόσφυγες, που πρόκειται να μετακινηθούν από την Κωνσταντινούπολη μέχρι το τέλος του χρόνου, υπολογίζονται σε 500.000 - 1.000.000 άτομα. Και οι μετανάστες από άλλες χώρες, που βρίσκονται στην Τουρκία, υπολογίζονται επίσης σε 1.000.000.

Ουσιαστικά, ακόμη κι αν αυτοματοποιηθούν οι διαδικασίες απελάσεων, το ζήτημα της Ε.Ε. με την Τουρκία έχει μπει πλέον σε νέα -περισσότερο σύνθετη- βάση, με την Ε.Ε. να βρίσκεται επίσης σε πιο σύνθετη φάση από το 2015.