Η Μέρκελ κάνει τολμηρά βήματα για το περιβάλλον

Μετά από μια μαραθώνια συζήτηση -που άρχισε το απόγευμα της Πέμπτης, διακόπηκε τα ξημερώματα της Παρασκευής και συνεχίστηκε το πρωί- η γερμανική κυβέρνηση κατέληξε χθες το μεσημέρι στο πακέτο μέτρων για την προστασία του κλίματος.

Τις βασικές κατευθύνσεις ανακοίνωσε η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, έχοντας δίπλα της τον σοσιαλδημοκράτη αντικαγκελάριο και υπουργό Οικονομικών Ολαφ Σολτς, ενώ στη συνέχεια έδωσαν συνέντευξη οι πολιτικές ηγεσίες των τριών κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού (CDU/CSU και SPD), τονίζοντας έτσι τη σημασία του νέου πλαισίου για την πορεία της Γερμανίας.

Σε μία από τις διακοπές των νυχτερινών διαπραγματεύσεων των κυβερνητικών εταίρων ο αντιπρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών, Αντρέας Γιουνγκ, δήλωσε αφοπλιστικά στην πρώτη πρωινή εκπομπή του καναλιού ARD ότι το «θέμα είναι τόσο σύνθετο, που είναι πολύ δύσκολο να δοθούν απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα τα οποία εγείρονται» και ζήτησε από τον γραμματέα των Σοσιαλδημοκρατών, Λαρς Κλινγκμπάιλ, κατανόηση για την παράταση.

Το κλίμα των κυβερνητικών διαπραγματεύσεων ήταν «καλό και εποικοδομητικό» όπως ανέφεραν όλες οι πλευρές, όμως το θέμα της τιμολόγησης και εμπορίας των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, της έκτασης των απαγορεύσεων και του δημοσιονομικού κόστους των κινήτρων για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, έφερε πολλές φορές αντιμέτωπους των εκπροσώπους των κυβερνητικών κομμάτων και χρειάστηκε να κληθεί λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Πέμπτης ο Σολτς για να εκτιμήσει τις οικονομικές συνέπειες κάθε πρότασης που έπεσε στο τραπέζι.

Για παράδειγμα, μια εισαγωγική τιμή 35 ευρώ στον τόνο διοξειδίου του άνθρακα (CO2) θα σήμαινε ότι στο πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης θα επιβληθεί επιπλέον ειδικός φόρος περίπου 11 λεπτά ανά λίτρο στη βενζίνη 10 λεπτά και στο φυσικό αέριο 1 λεπτό ανά κιλοβατώρα, όπως αναφέρεται σε ένα από τα σενάρια που περιλαμβάνονται στο έκτασης 200 σελίδων υπόμνημα πάνω στο οποίο συζητούσαν οι εκπρόσωποι των κυβερνητικών κομμάτων.

Αυτή η τιμή κρίθηκε υψηλή και η κυβέρνηση κατέληξε για την έναρξη του πακέτου, το 2021, στα 10 ευρώ/τόνο CO2 και η επιβάρυνση στο πετρέλαιο και τη βενζίνη θα είναι περίπου 3 λεπτά ανά λίτρο, ενώ το 2025 θα φτάσει στα 10 λεπτά, όταν η τιμή του τόνου CO2 θα πάει στα 35 ευρώ.

Για να μετριαστεί η επιβάρυνση, θα μειωθεί ο φόρος μετακίνησης με τα μέσα μαζικής μεταφοράς (τρένα, λεωφορεία κ.ά.), πλην όμως θα αυξηθούν οι τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων. Για τη θέρμανση αποφασίστηκε να απαγορευτούν από το 2025 οι καυστήρες πετρελαίου, ενώ για την αντικατάστασή τους με ένα φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα θα εκπονηθεί πρόγραμμα επιδότησης έως και 40% του κόστους. Πολιτικά το μεγαλύτερο κόστος θα κληθούν να σηκώσουν οι επόμενες κυβερνήσεις.

Η συνέντευξη της Μέρκελ δόθηκε στο Futurium, σε ένα φόρουμ για τις επιστήμες, τις επιχειρήσεις και την πολιτική, για να συμβολίσει τη σημασία των αποφάσεων της κυβέρνησης, αλλά και να είναι μακριά από το κυβερνητικό κέντρο του Βερολίνου, που από νωρίς χθες το πρωί ήταν πολιορκημένο από διαδηλωτές. Εκατοντάδες οργανώσεις και εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της πρωτοβουλίας Παρασκευές για το Μέλλον στη γερμανική πρωτεύουσα και σε όλες τις μεγάλες πόλεις.

H πίεση προς την κυβέρνηση εντάθηκε τους τελευταίους μήνες καθώς το θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος βρίσκεται πρώτο στην ιεράρχηση των προβλημάτων από τους πολίτες και, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση του ινστιτούτου Infratest που δημοσιεύτηκε χθες στο ARD, σχεδόν τα δύο τρίτα των πολιτών (63%) θεωρούν ότι η προστασία του κλίματος πρέπει να υπερισχύσει όλων των άλλων στόχων, ακόμα και αν έχει επιπτώσεις στην οικονομία.

Από την άλλη το 24% θεωρεί πρώτη προτεραιότητα την οικονομική ανάπτυξη, ακόμα και εις βάρος του κλίματος. Πολιτικά η στροφή αυτή αποτυπώνεται με τη συνεχή αύξηση της επιρροής των Πρασίνων και τη μείωση των ποσοστών της Ενωσης CDU/CSU και του SPD στις δημοσκοπήσεις, αλλά και στις τοπικές εκλογικές αναμετρήσεις.

Αρχικά η κυβερνητική συνέντευξη ήταν προγραμματισμένη για τις 12.30, αλλά χρειάστηκε να μετατεθεί κατά δύο ώρες λόγω της παράτασης των διαπραγματεύσεων στην κυβερνητική επιτροπή (κράτησαν σχεδόν 20 ώρες) και στη συνέχεια στο υπουργικό συμβούλιο.

Η καγκελάριος επανέλαβε εμφατικά ότι «η προστασία του κλίματος έχει κόστος» -κόστος πολύ υψηλό όπως προκύπτει από το συνοπτικό κείμενο του νέου πακέτου για να επιτευχθεί ο νέος στόχος για μείωση των εκπομπών CO2 κατά 55% έως το 2030 σε σχέση με τις εκπομπές του 1990. Θα πρέπει, δηλαδή, οι εκπομπές να μην υπερβαίνουν τα 563 εκατομμύρια τόνους ετησίως, ενώ σήμερα υπολογίζονται σε 866 εκατομμύρια τόνους.

Αυτή η μετάβαση, με βάση τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις της ίδιας της κυβέρνησης, μπορεί να κοστίσει 40 δισ. ευρώ τα πρώτα τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με την εφημερίδα Die Welt, ενώ ειδικά για τις μεταφορές τα επόμενα 10 χρόνια θα πρέπει να δαπανηθούν γύρω στα 75 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την Süddeutsche Zeitung.

Σε μεγάλο μέρος όμως το κόστος προβλέπεται ότι θα αντισταθμιστεί από τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές, ώστε να καλύπτουν το 65% των αναγκών, από 38% σήμερα (τα αιολικά πάρκα επεκτείνονται τώρα με αργό ρυθμό λόγω της έλλειψης ισχυρών κινήτρων και των αντιδράσεων), τη σταδιακή επέκταση της ηλεκτροκίνησης στα αυτοκίνητα και την επισκευή των ενεργοβόρων κτιρίων.