Κύματα αμφισβήτησης από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού

Εκβιαστικό μήνυμα διά αντιπροσώπου στέλνει στην Ε.Ε. ο φανατικός μπρεξιστής Μπόρις Τζόνσον, αρνούμενος πεισματικά να συναντηθεί με τους -εξίσου αδιάλλακτους- Ευρωπαίους ομολόγους του όσο εκείνοι απορρίπτουν την κατάργηση του backstop: της επίμαχης ασφαλιστικής δικλίδας για αποσόβηση επαναφοράς ελέγχων στα ιρλανδικά σύνορα, η οποία αποτελεί ταυτόχρονα κομβικό όρο και βασικό αγκάθι στη «νεκρή» -κατά τον νέο Βρετανό πρωθυπουργό- συμφωνία αποχώρησης που έκλεισε η προκάτοχός του, Τερέζα Μέι, με το ευρωπαϊκό μπλοκ. «Το Ηνωμένο Βασίλειο φεύγει από την Ε.Ε. στις 31 Οκτωβρίου, ανεξαρτήτως συνθηκών. Θα εργαστούμε με σφρίγος για μια συμφωνία, αλλά το backstop πρέπει να καταργηθεί. Αν δεν καταφέρουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία, τότε θα πρέπει φυσικά να αποχωρήσουμε από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία» είναι -διά στόματος κυβερνητικού εκπροσώπου- το πρωθυπουργικό μήνυμα που μεταφέρει στις Βρυξέλλες ο διπλωμάτης Ντέιβιντ Φροστ, σύμβουλος του Τζόνσον και νέος διαπραγματευτής για το Brexit εκ μέρους του Λονδίνου.

Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας «δεν θα εκφοβιστεί γι' αυτό το θέμα [σ.σ. του backstop] ούτε ως κυβέρνηση ούτε ως χώρα» ξεκαθάρισε από την πλευρά του ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Λίο Βαράντκαρ, με τον οποίο ο Βρετανός ομόλογός του εδέησε να επικοινωνήσει τηλεφωνικά την Τρίτη, έξι ολόκληρες μέρες μετά τον διορισμό του από τη βασίλισσα Ελισάβετ. Ο Βαράντκαρ επανέλαβε πως έχει την «απόλυτη στήριξη» των άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η κυβέρνηση Τζόνσον απορρίπτει το backstop, θεωρώντας το «παγίδα» που θα εγκλωβίσει τη Βόρεια Ιρλανδία και κατ’ επέκταση το Ηνωμένο Βασίλειο σε μια κάποια τελωνειακή ένωση με την Ε.Ε. κι έτσι θα εμποδιστεί η σύναψη διμερών εμπορικών συμφωνιών μετά το Brexit, πρωτίστως με τις ΗΠΑ.

Κι ενώ Λονδίνο και Βρυξέλλες συναινούν ότι πρέπει να διαφυλαχθεί η ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής (που έβαλε τέλος στην 30χρονη αδελφοκτόνο βία στην Ιρλανδία, εγκαθιδρύοντας μεταξύ άλλων την άρση των ελέγχων στα σύνορα του διχοτομημένου νησιού), διαφωνούν κάθετα στο πώς αυτό θα επιτευχθεί.

Ολοκληρώνοντας την πρώτη του πρωθυπουργική περιοδεία με τελευταίο σταθμό την ακυβέρνητη ουσιαστικά Βόρεια Ιρλανδία, ο Τζόνσον είχε διπλή στόχευση: Αφενός να αναβιώσει τις διαπραγματεύσεις για επανασυγκρότηση τοπικής κυβέρνησης, καθώς η προηγούμενη κατέρρευσε τον Γενάρη του 2017. Κι αφετέρου να βολιδοσκοπήσει τη στάση των τοπικών κομμάτων απέναντι στο backstop και στο επαπειλούμενο ενδεχόμενο ενός Brexit χωρίς συμφωνία, δεδομένου πως οι Βορειοϊρλανδοί (όπως και οι Σκοτσέζοι) είχαν ψηφίσει υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε. στο δημοψήφισμα του 2016.

Αναμενόμενα, υπήρξε σύμπνοια στις επαφές του με την επικεφαλής του υπερσυντηρητικού ενωτικού κόμματος DUP, Αρλίν Φόστερ, οι δέκα βουλευτές του οποίου στηρίζουν την κυβέρνηση μειοψηφίας των Τόρις στη Βουλή των Κοινοτήτων και απορρίπτουν πάγια το backstop.

Ωστόσο, η επικεφαλής του εθνικιστικού Σιν Φέιν, Μέρι Λου Μακντόναλντ, του… μπουμπούνισε ευθαρσώς πως σε περίπτωση άτακτου Brexit θα ήταν «αδιανόητο» να μην ακολουθήσει δημοψήφισμα για την επανένωση της Ιρλανδίας.

Αναλόγως τον είχε προειδοποιήσει τις προάλλες και η Σκοτσέζα πρωθυπουργός Νίκολα Στέρτζον, που επιδιώκει νέο δημοψήφισμα για ανεξαρτητοποίηση της Σκοτίας…

Το ιρλανδικό λόμπι

Ο Τζόνσον πάντως αναμένεται να τα βρει μπαστούνια και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, παρά την ολόθερμη στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ που αδημονεί για σύναψη συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την έξοδό του από την Ε.Ε.

Μιλώντας στην Guardian, Δημοκρατικοί αλλά και Ρεπουμπλικανοί απειλούν να μπλοκάρουν στο Κογκρέσο ένα διμερές εμπορικό ντιλ, αν ένα άτακτο Brexit επηρεάσει το καθεστώς των («αόρατων» σήμερα) συνόρων στην Ιρλανδία και θέσει σε κίνδυνο την ειρηνευτική συμφωνία, εγγυήτρια της οποίας είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Η εφημερίδα θυμίζει την ισχύ του λόμπι των Αμερικανών ιρλανδικής καταγωγής, που αποτελούν το ένα δέκατο του πληθυσμού των ΗΠΑ. Πολλοί εξ αυτών μάλιστα κατοικούν σε αμφιταλαντευόμενες πολιτείες-κλειδιά για την εκλογή προέδρου της χώρας.