Εργασιακός μεσαίωνας οι «συμβάσεις μηδενικών ωρών»

Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού, πόσο μάλλον στην απασχόληση. Τη φτηνή, περιστασιακή και «ελαστική» απασχόληση, με ατομικές συμβάσεις (αν υπάρχουν) χωρίς προσδιορισμένο ωράριο, αμοιβή, επιδόματα και αποζημίωση απόλυσης. Απασχόληση, που δήθεν «βολεύει» -κατά την εργοδοσία- τους αναλώσιμους εργαζόμενους–λάστιχο στον παγκοσμιοποιημένο, καπιταλιστικό μας κόσμο, προσφέροντάς τους «ευελιξία» και -πενιχρές έστω- απολαβές, συχνά πολύ χαμηλότερες από τα επαγγελματικά τους προσόντα.

Στο όνομα της «ανάπτυξης» της οικονομίας και της «τόνωσης» της αγοράς εργασίας, όλο και περισσότεροι (μεγαλο)εργοδότες εκμεταλλεύονται προς όφελός τους την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, την οποία προωθούν όλο και περισσότερες κυβερνήσεις (ασχέτως ιδεολογικού προσανατολισμού) με πρόσχημα τη μείωση της ανεργίας και της ανασφάλιστης εργασίας, ρίχνοντας όλο και περισσότερους εργαζόμενους σε άβυσσο ανασφάλειας, ανυπαρξίας εργατικών δικαιωμάτων και μισθών πείνας.

Τροποποιώντας προς το χειρότερο ιστορικές κατακτήσεις δεκαετιών, που κερδήθηκαν έπειτα από αιματηρούς αγώνες της εργατικής τάξης, ακόμα και «σοσιαλιστικές» κυβερνήσεις, όπως της Γαλλίας και της Ιταλίας, έχουν αναγάγει το καυτό ζήτημα της εργασιακής «μεταρρύθμισης» (δηλαδή απορρύθμισης) σε ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής τους, ερχόμενες σε ρήξη όχι μόνο με τα συνδικάτα αλλά και με αντάρτες βουλευτές της συμπολίτευσης.

Στη μετα-θατσερική Βρετανία, από την άλλη, μια ισχυρή οικονομία που δεν πλήττεται ούτε από ύφεση ούτε από υψηλούς δείκτες ανεργίας, η κληρονομιά του ακραιφνούς νεοφιλελευθερισμού επί των ημερών και Συντηρητικών και Εργατικών, σχεδόν μονοπωλεί πια την «ελαστική» αγορά εργασίας. Τα επίσημα στοιχεία, που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η βρετανική στατιστική υπηρεσία (ONS) για τις καθ’ όλα νόμιμες «συμβάσεις μηδενικών ωρών» (zero-hours contracts), έρχονται να επιβεβαιώσουν ξανά πως οι «ευέλικτες» αυτές συμβάσεις όχι μόνο ήρθαν για να μείνουν, αλλά λαμβάνουν μορφή επιδημίας.

«Απίκο» ανά πάσα στιγμή

Στη Βρετανία του Ντέιβιντ Κάμερον τουλάχιστον 697.000 άνθρωποι, που αντιπροσωπεύουν το 2,3% του συνολικού εργατικού δυναμικού της χώρας, δουλεύουν μόνιμα υπό αυτό το καθεστώς, το οποίο δεν τους εξασφαλίζει σταθερές αποδοχές και βέβαια ωράριο, αναγκάζοντάς τους -μεταξύ άλλων- να είναι απίκο ανά πάσα στιγμή στο εκάστοτε κάλεσμα του εργοδότη τους.

Ο αριθμός αφορά έρευνα της ONS την περίοδο μεταξύ Οκτώβρη και Δεκέμβρη 2014, όταν το ίδιο διάστημα το 2013 οι εργαζόμενοι με «συμβάσεις μηδενικών ωρών» ήταν 586.000 (1,9% του εργατικού δυναμικού). Η στατιστική υπηρεσία επισημαίνει πως είναι ασαφές αν η αύξηση αυτή οφείλεται πράγματι σε έκρηξη του φαινομένου ή αν περισσότεροι εργαζόμενοι -σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν- αναγνωρίζουν πλέον και δηλώνουν ευθαρσώς πως δουλεύουν έχοντας υπογράψει τέτοιες συμβάσεις. Γυναίκες, φοιτητές και υπάλληλοι μερικής απασχόλησης, ηλικίας κυρίως κάτω των 25 ή άνω των 65 ετών, είναι τα συνήθη «θύματα», δουλεύοντας κατά μέσον όρο 25 ώρες την εβδομάδα, με το ένα τρίτο να αποζητά αύξηση των ωρών εργασίας του (και συνακόλουθα των απολαβών του).

Σύμφωνα με την ONS, το νούμερο των «συμβάσεων μηδενικών ωρών» αυξήθηκε από 1,4 εκατομμύρια τον Ιανουάριο του 2014 σε 1,8 εκατομμύρια τον Αύγουστο του 2014. Κι αν νομίζετε πως αυτήν την πρακτική εκμεταλλεύονται μόνον ιδιωτικές επιχειρήσεις, απατάστε... Εκτός από πολυεθνικούς κολοσσούς του λιανικού εμπορίου, της εστίασης και του τουρισμού, τις συμβάσεις αυτές αξιοποιούν το βρετανικό Δημόσιο (κυρίως στον τομέα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης αλλά και της υγείας), το Παλάτι, η Αγγλικανική Εκκλησία, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, κοινωνικοί φορείς και βέβαια τα πολιτικά κόμματα.

Πρώτοι και καλύτεροι οι Εργατικοί, που τάζουν προεκλογικά ότι «θα περιορίσουν την επιδημία» αλλάζοντας τη σχετική νομοθεσία, την ώρα που δεκάδες βουλευτές τους έχουν απασχολήσει κατά κόρον εργαζόμενους–λάστιχο, οι οποίοι, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ηγέτη τους Εντ Μίλιμπαντ, «δεν έχουν θέση στη Βρετανία του 21ου αιώνα».