Αγώνας δρόμου για λύση της τελευταίας στιγμής

Ως επτασφράγιστο μυστικό περιφερόταν μέχρι χθες μεταξύ Μόσχας και Κιέβου η νέα ειρηνευτική πρόταση του Γάλλου προέδρου Ολάντ και της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ, την ώρα που ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μπάιντεν διεμήνυε χθες από τις Βρυξέλλες ότι «δεν μπορεί να επιτραπεί στη Ρωσία να χαράξει εκ νέου τον χάρτη της Ευρώπης, διότι ακριβώς αυτό κάνει!».

«Αυτή είναι η στιγμή που οι ΗΠΑ και η Ευρώπη πρέπει να σταθούν μαζί και σθεναρά (...) στο πλευρό της Ουκρανίας», τόνισε ο Τζο Μπάιντεν, αποφεύγοντας κάθε αναφορά στην πιθανότητα οι ΗΠΑ να παράσχουν όπλα στην Ουκρανία. Προοπτική στην οποία αντιδρούν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, υπό τον εύλογο φόβο μιας δραματικής τροπής στην ήδη επικίνδυνα κλιμακούμενη ουκρανική κρίση.

Επειτα από πολύωρες διαβουλεύσεις του ευρωπαϊκού ηγετικού «διδύμου» με τον Ουκρανό πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο στο Κίεβο, που ολοκληρώθηκαν χθες τα ξημερώματα, η ουκρανική προεδρία ανέφερε σε μια λιτή ανακοίνωση ότι «οι τρεις ηγέτες ζήτησαν άμεση εκεχειρία, αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων από την Ουκρανία, απόσυρση των βαρέων όπλων, κλείσιμο των συνόρων και απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων».

«Το εάν με αυτές τις συνομιλίες θα επιτύχουμε κατάπαυση του πυρός είναι εντελώς ανοιχτό (...) ίσως χρειαστούν περαιτέρω συνομιλίες», τόνισε χθες η Μέρκελ, λίγο πριν από την κρίσιμη συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν στη Μόσχα. «Ολοι γνωρίζουν πως το πρώτο βήμα πρέπει να είναι η κατάπαυση του πυρός, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό», πρόσθεσε ο Φρανσουά Ολάντ. «Πρέπει να επιτύχουμε μια συνολική συμφωνία».

Αμεση εκεχειρία

Επικαλούμενη διπλωματικές πηγές, η γερμανική Süddeutsche Zeitung αναφέρει ότι το ειρηνευτικό σχέδιο -που η γαλλική Le Monde χαρακτηρίζει «τελευταία ευκαιρία»- περιλαμβάνει «άμεση εφαρμογή εκεχειρίας» έναντι «παραχώρησης μεγαλύτερης αυτονομίας στους αυτονομιστές, σε εδάφη μεγαλύτερης έκτασης από αυτή που προβλέπεται» στη συμφωνία του Μινσκ του περασμένου Σεπτεμβρίου.

«Για να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες», συμπληρώνει η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα ΕurΑctiv, «το Κίεβο θα πρέπει να αποδεχτεί ότι οι αυτονομιστές ελέγχουν τώρα αρκετές εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα παραπάνω, χωρίς να παραιτείται του αιτήματος τα εδάφη αυτά να αποτελούν μέρος του ουκρανικού κράτους». Σύμφωνα με αναλυτές, τα επιπλέον εδάφη φτάνουν συνολικά σήμερα τα 518 τ.χλμ.

Αναφερόμενο κωδικά στο διπλωματικό παρασκήνιο και ως «Μινσκ 2», το σχέδιο φέρεται να αποτελεί ουσιαστικά ένα πάντρεμα της συμφωνίας του Μινσκ και της ειρηνευτικής πρότασης που κατέθεσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Κίεβο στα μέσα Ιανουαρίου (βλ. «Εφ.Συν.», 30 Ιανουαρίου).

Αρκετοί αναλυτές έχουν χαρακτηρίσει την πρόταση Πούτιν ως μία ουκρανική εκδοχή του «τσετσενικού μοντέλου», καθιστώντας έτσι το Ντονμπάς (Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ) ουκρανική «ομοσπονδιακή οντότητα», όπως είναι η Τσετσενία εντός των ρωσικών συνόρων. Επικαλούμενο πηγή κοντά στις διαπραγματεύσεις, το ρωσικό πρακτορείο Interfax εμπλούτισε την εικοτολογία, κάνοντας λόγο για «σενάριο διευθέτησης βάσει αυτού της Υπερδνειστερίας, ουσιαστικά με το πάγωμα της διένεξης».

Πρόκειται για την αυτοανακηρυχθείσα «Δημοκρατία» στα εδάφη της Μολδαβίας, στα νοτιοδυτικά σύνορα της Ουκρανίας, όπου από το 1992 ισχύει κατάπαυση του πυρός και έκτοτε αποτελεί περιοχή «παγωμένης διαμάχης» (όπως ισχύει και στις μετασοβιετικές ζώνες του Ναγκόρνο Καραμπάχ, της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας), πλην όμως με έντονη στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας.

Δίνοντας, ωστόσο, άλλη διάσταση σε αυτή τη θεωρία, εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ ανέφερε ότι Ρώσοι και Ευρωπαίοι «εμπειρογνώμονες» βρίσκονται σε διαβουλεύσεις για την αποστολή κυανοκράνων του ΟΗΕ στα ανατολικά της Ουκρανίας.

Ανθρωπιστικός διάδρομος

Χθες, εν τω μεταξύ, τέθηκε σε ισχύ επτάωρη κατάπαυση του πυρός στο Ντεμπάλτσεβε, περίπου 50 χλμ. βορειοανατολικά του Ντονέτσκ, που αποτελεί βασικό κόμβο σύνδεσης μεταξύ των αυτονομιστικών προπυργίων. Στόχος, διευκρίνισε εκπρόσωπος των ρωσόφωνων ανταρτών, ήταν η δημιουργία ενός ανθρωπιστικού διαδρόμου για την απομάκρυνση των αμάχων, συνοδεία εκπροσώπων του ΟΑΣΕ, με προορισμό περιοχές που ελέγχονται είτε από τους αυτονομιστές, είτε από τις ουκρανικές δυνάμεις.

Προφανώς, ο χρόνος πια πιέζει σε όλα τα μέτωπα, στο διπλωματικό, στο στρατιωτικό, αλλά και στο οικονομικό, καθώς η Ουκρανία βρίσκεται μια ανάσα πια από τη χρεωκοπία. Καθοριστική για τις εξελίξεις θεωρείται η συνάντηση της Γερμανίδας καγκελαρίου με τον Αμερικανό πρόεδρο, στον Λευκό Οίκο.

Μιλώντας ανωνύμως στους Νew York Times «αξιωματούχος της ουκρανικής προεδρίας ανέφερε ότι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζ. Κέρι υποσχέθηκε ότι η Ουάσινγκτον θα λάβει σύντομα τις τελικές αποφάσεις για το εάν θα στείλει όπλα στην Ουκρανία, πιθανόν εντός της επόμενης εβδομάδας», οπότε οι ηγέτες της Ε.Ε. θα κληθούν να αποφασίσουν για νέες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας...

Διυπουργική σύσκεψη για τους ομογενείς

Αμεση συγκρότηση ομάδας διαχείρισης κρίσης, η οποία επιφορτίστηκε με τη μέριμνα για την κατάρτιση προληπτικού σχεδίου ασφαλούς εκκένωσης των ελληνικής καταγωγής πολιτών σε περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης των συγκρούσεων και επιδείνωσης της κατάστασης ασφαλείας στην Ανατολική Ουκρανία και ειδικότερα στην περιοχή της Μαριούπολης, αποφασίστηκε στη διυπουργική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες υπό την προεδρία του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά. Στη σύσκεψη εξετάστηκαν ζητήματα που άπτονται της αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας στον άμαχο πληθυσμό, της παροχής προξενικής συνδρομής στους ομογενείς και της λειτουργίας του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Μαριούπολη.