Το Κυπριακό δυσκολεύει επικίνδυνα

Αν είναι να βάλουμε έναν τίτλο στη φάση που διέρχεται σήμερα το Κυπριακό θα ήταν: «Στον αστερισμό της αβεβαιότητας». Και τούτο γιατί, μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντάνα το περασμένο καλοκαίρι, τα πάντα άλλαξαν.

Πρώτα και κύρια άλλαξε η μέχρι τότε πολυετής φάση του Κυπριακού με τους αλλεπάλληλους γύρους άγονων συνομιλιών. Τώρα πια η τουρκική πλευρά θέτει σε εφαρμογή το περιβόητο «σχέδιο Β», που σημαίνει ότι οι όροι του παιχνιδιού αλλάζουν. Και αλλάζουν, όπως συνήθως συμβαίνει ύστερα από κάθε ναυάγιο και αδιέξοδο, εις βάρος της αδύνατης πλευράς, δηλαδή της ελληνοκυπριακής.

Ποια είναι τα νέα στοιχεία του «σχεδίου Β» της Τουρκίας;

• 1 Δημιουργία νέων τετελεσμένων επί του εδάφους
• 2 Σκλήρυνση θέσεων, νέες προϋποθέσεις και απαιτήσεις
• 3 Δυναμική παρέμβαση στην κυπριακή ΑΟΖ

Ο φαύλος κύκλος του αδιεξόδου

Ολες οι ενδιαφερόμενες πλευρές θέτουν όρους και προϋποθέσεις προκειμένου να επανέλθουν στο τραπέζι του διαλόγου. Ετσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος από τον οποίο αναζητείται διέξοδος.

Από τη μια, έχουμε την τουρκική πλευρά να εφαρμόζει το «σχέδιο Β», να θέτει νέα αιτήματα και προϋποθέσεις, όπως η κοινή διαχείριση του φυσικού αερίου πριν από τη λύση, καθώς και διαφοροποιημένες αντιλήψεις για τον διάλογο, αν ποτέ καταστεί εφικτό να επαναρχίσει. Συγκεκριμένα, θέλει συνομιλίες κλειστού τέλους και χρονικής διάρκειας, ενώ δεν παραλείπει να τονίζει ότι η πολιτική ισότητα είναι εκ των ων ουκ άνευ γι’ αυτήν.

Από την άλλη, η δική μας πλευρά θέλει μεν και επιδιώκει επανέναρξη του διαλόγου με στόχο την εξεύρεση σύντομα λύσης, αλλά με τον όρο να τερματιστούν οι προκλήσεις της Τουρκίας στην ΑΟΖ.

Και στην άλλη μεριά του φάσματος ο ΟΗΕ διαμηνύει με απόλυτη ευκρίνεια ότι ουδεμία πρωτοβουλία θα αναλάβει, εκτός εάν πρώτα συμφωνήσουν οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι και μετά έρθουν από κοινού να ζητήσουν την ενεργοποίηση του Οργανισμού.

Είναι φυσικό η ρευστή και αβέβαιη αυτή κατάσταση να γεννά νέες θεωρίες και να προκαλεί καινούργιες ανησυχίες.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η θεωρία των «δύο κρατών». Ως θεωρία δεν είναι κάτι το νέο αφού, σαν άσκηση επί χάρτου, είχε διατυπωθεί από πολιτικούς από τη δεκαετία του 2000. Είναι γνωστό ότι σε διάφορες μελέτες και αναλύσεις εξετάστηκε ως πιθανή λύση που συνδέεται με την ένταξη των δύο χωριστών κρατιδίων στην Ε.Ε. και τη Συνθήκη του Σένγκεν.

Μπορεί στη θεωρία να ακούγεται εφικτό, αλλά στην πράξη όλοι γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο δεν γίνεται αποδεκτό από την ίδια την Ε.Ε. «Πρόκειται για μια ψευδαίσθηση», τόνισε ο πρώην πρόεδρος Γιώργος Βασιλείου. Η Ε.Ε. ασφαλώς και δεν θα θελήσει να επιβραβεύσει αποσχιστικά κινήματα με εντάξεις στους κόλπους της, γιατί τότε εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος τι θα γίνει. Κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με το να ανάψει πράσινο φως σε όλα τα αποσχιστικά κινήματα της Ευρώπης.

Φυσικά στο κάδρο των εξελίξεων προστίθεται και το φυσικό αέριο. Την πιο ξεκάθαρη θέση για το τι μέλλει γενέσθαι με τους υδρογονάνθρακες στην Κύπρο εξέφρασε ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας Γ. Βασιλείου σε ομιλία του την περασμένη Τρίτη με αφορμή την κυκλοφορία του δεύτερου τόμου της αυτοβιογραφίας του. Ο έμπειρος πολιτικός ανέφερε επί λέξει ότι «χωρίς λύση του Κυπριακού, δεν μπορούμε να ελπίζουμε στη δυνατότητα αξιοποίησής του».

Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία

Στο διά ταύτα. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι αυτό που λένε και παραδέχονται όλες οι πλευρές, ότι δηλαδή η εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό θα έδινε οριστικά τέλος στις αβεβαιότητες και ανησυχίες, είναι απόλυτα ορθό. Ωστόσο το million dollar question, που λένε και οι Αμερικανοί, είναι πώς.

Πώς θα φτάσουμε σε λύση όταν η κατάσταση είναι τόσο συγκεχυμένη και αβέβαιη που φαντάζει αδύνατο να υπάρξει οδός διεξόδου. Κι όμως πάντα υπάρχει το μονοπάτι της ελπίδας, ακόμα και στις πιο ζοφερές στιγμές. Εκείνο που μπορεί να λεχθεί είναι πως το κλειδί των εξελίξεων βρίσκεται πρωτίστως στο φυσικό αέριο, χωρίς βεβαίως να είναι το μόνο εκκρεμές πρόβλημα. Ομως είναι το κύριο αφού αφορά και τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας.