«Νέα Αρχή» στην Κροατία

Στη διαγραφή χρεών όσων χρωστούν έως 35.000 κούνα (περί τα 4.500 ευρώ) προχώρησε χθες η κεντροαριστερή κυβέρνηση συνασπισμού της Κροατίας. Το μέτρο αφορά όσους πολίτες βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας (δηλαδή εισόδημα κάτω από 100 ευρώ τον μήνα) και δεν έχουν ακίνητη περιουσία ή ενεργούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Η διαγραφή αφορά χρέη προς το Δημόσιο, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις τράπεζες που βεβαιώθηκαν έως τον Σεπτέμβριο του 2013.

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Κροατίας, Ζόραν Μιλάνοβιτς, ανέλαβε προσωπικά να διαβουλευτεί με τους ιδιοκτήτες ή διευθυντές μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων και εταιρειών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας και κατόρθωσε να τους πείσει να ενταχθούν εθελοντικά στην κροατική «Σεισάχθεια», με τους ίδιους όρους που αφορούν τον δημόσιο τομέα. Το υπουργείο Οικονομικών διευκρίνισε -και δεσμεύτηκε- ότι δεν θα υπάρξει κανενός είδους επιχορήγηση του Δημοσίου προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα με κωδικό όνομα «Νέα Αρχή».

Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας, στόχος του προγράμματος είναι να απαλλάξει τους πραγματικά φτωχούς από οικονομικά βάρη που δεν μπορούν να ανταποκριθούν και να τους δώσει την ευκαιρία να κάνουν μια νέα αρχή. Στην πλειονότητά τους οι ευεργετημένοι από τη διαγραφή χρέους είναι πολίτες που έχασαν τις δουλειές τους ή έκλεισαν τα μαγαζιά τους κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι χρόνων, περίοδος κατά την οποία η Κροατία μαστίζεται από βαθιά ύφεση.

Αφορά 60.000 οικογένειες

Η εθνική στατιστική αρχή υπολογίζει ότι σε πρώτη φάση θα επωφεληθούν 60.000 οικογένειες, που έχουν συνολικό χρέος περί τα 300 εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, οι χρεωμένοι Κροάτες που έχουν «κόκκινα» δάνεια ή δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους προς το Δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα είναι περίπου 315.000 (σε πληθυσμό 4,4 εκατομμυρίων) και υπολογίζεται ότι οφείλουν σχεδόν πέντε δισεκατομμύρια ευρώ. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι το μέτρο θα βοηθήσει μακροπρόθεσμα την οικονομία, αλλά αποτελεί και μέτρο ουσιαστικής κοινωνικής πολιτικής.

Στην ίδια λογική προχωράει και η κατάθεση νομοσχεδίου που αφορά τη στήριξη όσων έχουν πάρει δάνειο με κρατική επιχορήγηση του επιτοκίου για να αγοράσουν κατοικία και βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας. Για να βοηθηθούν οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού που αντιμετωπίζουν πρόβλημα στέγασης, το κράτος ετοιμάζεται επίσης να νοικιάσει κατοικίες που ανήκουν στο Δημόσιο με πολύ χαμηλό ενοίκιο.

Η κεντροαριστερή κυβέρνηση συνασπισμού της Κροατίας εξελέγη το 2011 με ένα πρόγραμμα αναζωογόνησης της οικονομίας, εισαγωγής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, πάταξης της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς. Παρά την ένταξη της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η οικονομία παραμένει στάσιμη, με το χρέος να πνίγει τα περισσότερα νοικοκυριά που έχουν πάψει να καταναλώνουν, ακόμη και να αποπληρώνουν τα χρέη τους λόγω αδυναμίας.

Το καμπανάκι για τον σοσιαλδημοκράτη ηγέτη και πρωθυπουργό Ζόραν Μιλάνοβιτς χτύπησε πάντως ανησυχητικά στις αρχές Ιανουαρίου, όταν εκλέχτηκε η κεντροδεξιά Κολίντα Γκράμπαρ Κιτάροβιτς στην προεδρία της χώρας. Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Κροατίας, αν και δεν έχει ουσιαστικές αρμοδιότητες (έχει λόγο μόνο σε θέματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής), ζήτησε πριν από δύο εβδομάδες να συγκληθεί με την παρουσία της άτυπο υπουργικό συμβούλιο για να ενημερωθεί για θέματα οικονομίας.

Η κυβέρνηση, φυσικά, δεν ανταποκρίθηκε και την κατηγόρησε για υπέρβαση αρμοδιοτήτων, αλλά το θέμα της οικονομίας θα κρίνει το μέλλον του τετρακομματικού συνασπισμού. Με την πρωτοβουλία για τη «Νέα Αρχή» η κυβέρνηση μπορεί να ελπίζει ότι θα ανακτήσει μέρος της χαμένης της δημοτικότητας, αλλά σύντομα αυτό το πλεονέκτημα θα χαθεί. Ενας χρεωμένος φτωχός δεν διαφέρει από έναν πολίτη που δεν χρωστάει, αλλά δεν έχει να φάει. Τελικά, όλα καταλήγουν στο ίδιο. Χωρίς ανάπτυξη και καταπολέμηση της ανεργίας, καμία κυβέρνηση, είτε συντηρητική είτε αριστερή, δεν μπορεί να κρατηθεί μακροπρόθεσμα στην εξουσία.