Τα γκέτο της «άλλης Γαλλίας»

Μπορεί σύσσωμη η Γαλλία (καθολικοί, μουσουλμάνοι και Εβραίοι) να έδειξε με τις ογκώδεις διαδηλώσεις αλληλεγγύης -τις μεγαλύτερες από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά- ότι όλοι μαζί σαν μια γροθιά, ανεξαρτήτως θρησκείας, χρώματος και φύλου θα σταθούν απέναντι στην τρομοκρατία των ακραίων ισλαμιστών, ωστόσο οι κάτοικοι των αποκαλούμενων «δύσκολων» προαστίων που βρίσκονται περιμετρικά της πρωτεύουσας και των άλλων μεγαλουπόλεων, στην πλειονότητά τους μουσουλμάνοι από πρώην γαλλικές αποικίες, φοβούνται ότι θα περιθωριοποιηθούν ακόμη περισσότερο.

Μιλώντας στους ρεπόρτερς των New York Times, o 23χρονος Ναμπίλ Σουιντί λέει απογοητευμένος: «Είμαι Γάλλος, αισθάνομαι Γάλλος αλλά εδώ απαγορεύεται να να πεις “Είμαι Σαρλί”». Ο Σουίντι έχει τελειώσει μια ιδιωτική σχολή μάνατζμεντ πριν από περίπου ένα χρόνο ωστόσο παραμένει άνεργος. Για τον ίδιο, όπως και για τα εκατομμύρια Γάλλων μουσουλμάνων που ζουν στο Κλισί-σου-Μπουά, λίγο έξω από το Παρίσι, ή στο Βολ-εν-Βελάν, στα περίχωρα της Λιόν, οι πολύνεκρες επιθέσεις των ακραίων ισλαμιστών στο Παρίσι πρεσβεύουν μια εξαιρετικά πιθανή περαιτέρω περιθωριοποίηση, η οποία θα τους βυθίσει ακόμη βαθύτερα στο χάος, την ανεργία, τη φτώχεια και πιθανώς θα πυροδοτήσει νέες ταραχές και συγκρούσεις με την αστυνομία.

Τους φόβους του Σουιντί συμμερίστηκε απόλυτα και η Ενωση Δημάρχων Γαλλίας, και 120 εξ αυτών ανάρτησαν στο Διαδίκτυο ανακοίνωση, η οποία προειδοποιεί ότι τα προάστια, την επομένη της επίθεσης, βρίσκονται πλέον στην κόψη του ξυραφιού και απαιτείται άμεσα οικονομική και κοινωνική βοήθεια και βεβαίως καλύτερη εκπαίδευση στους νέους.

Ενα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελεί το Βολ-εν-Βελάν που έχει καταγραφεί ως η τρίτη φτωχότερη πόλη της Γαλλίας. Πολλοί την αποκαλούν γκέτο, άλλοι τη λένε η «άλλη Γαλλία». Εδώ, όπως και στα άλλα «δύσκολα» προάστια, τα οποία συνήθως βρίσκονται κοντά σε αυτοκινητοδρόμους μεταξύ βιομηχανικών συγκροτημάτων, η ανεργία ξεπερνά το 20% και στους νέους φτάνει το 40%. Περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους δεν έχουν καν τελειώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ οι αστυνομικές επιχειρήσεις και η βία που τους συνοδεύει αποτελούν καθημερινό φαινόμενο.

Σε μια περίοδο όπου οι περικοπές στον κρατικό προϋπολογισμό και η λιτότητα έχουν πλήξει ακόμη και τη μικροαστική τάξη, εύκολα μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι παρά τις προφορικές δεσμεύσεις των κυβερνώντων επί δεκαετίες οι ήδη άθλιες συνθήκες διαβίωσης θα καταστούν ακόμη χειρότερες. Αλλωστε οι αδελφοί Κουασί που μακέλεψαν τους εργαζομένους στο Charlie Hebdo, όπως και ο Αμεντί Κουλιμπαλί, ο οποίος σκότωσε μια αστυνομικό στο Μονρούζ και τέσσερις ομήρους στο εβραϊκό σούπερ μάρκετ, μεγάλωσαν στα «δύσκολα» προάστια και δεν κατάφεραν ποτέ να ενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο.

Αποτυχία ενσωμάτωσης

Αυτό που φοβούνται περισσότερο απ’ όλα οι Γάλλοι πολίτες μουσουλμανικής καταγωγής στα πολυτάραχα προάστια είναι ότι η πλειονότητα θα τους συσχετίσει με τους τζιχαντιστές δολοφόνους. Αλλοι τρέμουν ότι οι επιθέσεις εναντίον των τζαμιών θα πολλαπλασιαστούν ή ότι η υφιστάμενη σε βάρος τους αστυνομική βία θα ενταθεί κι άλλο ως αντίποινα για τους πρόσφατους φόνους των συναδέλφων τους.

Οι κάτοικοι του Κλισί-σου-Μπουά αισθάνονται ότι βρίσκονται μπροστά σε ένα αδιέξοδο. Οτι δεν υπάρχει πλέον καμία λύση προκειμένου να σταματήσει ο κατήφορος καθώς ήδη εδώ και δεκαετίες ζουν σε μια «άλλη Γαλλία» παντελώς αποκομμένη από την πραγματικότητα που βιώνει ο υπόλοιπος πληθυσμός».

Από την πλευρά τους οι δημοτικοί άρχοντες του Βολ-εν-Βελάν έχουν -εξαιρετικά επιτυχημένα- χαρακτηρίσει την πόλη των 44.000 κατοίκων ως τον μικρόκοσμο της αποτυχημένης πολιτικής ενσωμάτωσης του Εξαγώνου (γεωγραφικός όρος για τη Γαλλία). Κι αυτό γιατί οι κάτοικοι της εδώ και μισό αιώνα (από το 1964) έχουν χορτάσει από κυβερνητικές υποσχέσεις και εξαγγελίες για βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης, αλλά επί της ουσίας δεν έχει γίνει τίποτε το ουσιαστικό. Συμπερασματικά επισημαίνουν ότι η απομόνωση του μουσουλμανικού πληθυσμού των «δύσκολων» προαστίων έχει οδηγήσει ένα τμήμα των κατοίκων τους να μην πιστεύουν στις αξίες της Γαλλικής Δημοκρατίας, αλλά σε δικές τους με γνώμονα κυρίως τη θρησκεία.

Παράλληλα λόγω του κλίματος ισλαμοφοβίας που μοιραία προκάλεσαν οι τρομοκρατικές επιθέσεις, πολλοί κάτοικοι φοβούνται να πάνε στο Παρίσι η στα κέντρα των μεγαλουπόλεων για ψώνια φοβούμενοι μην πέσουν θύματα ρατσιστικών επιθέσεων, ενώ σε πολλά σχολεία όχι μόνο των προαστίων αλλά και τους κέντρου οι μουσουλμάνοι μαθητές εμφανίζονται διχασμένοι για τις επιθέσεις με ορισμένους μουσουλμάνους να δηλώνουν ότι το Charlie Hebdo «το παράκανε»...

Κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση

Οπως τονίζει ο 37χρονος μουσουλμάνος Γκουεντί Τραορέ, κοινωνικός λειτουργός στο Κλισί-σου-Μπουά, όλοι συμφωνούν στο εξής συμπέρασμα: ότι τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας που αποφάσισε ο πρόεδρος Ολάντ και η κυβέρνηση Βαλς απομάκρυναν τα φώτα της δημοσιότητας από ένα πολύ μεγαλύτερο συνολικό πρόβλημα: την αίσθηση της διαρκώς αυξανόμενης κοινωνικής και οικονομικής περιθωριοποίησης, την οποία θεωρούν ότι αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες που οδηγούν τους νεαρούς μουσουλμάνους πολλές φορές ακόμη και στον εξτρεμισμό. Αλλωστε αρκετοί κάτοικοι των προαστίων παραδέχονται μιλώντας σε γαλλικά ΜΜΕ ότι οι ογκώδεις διαδηλώσεις στη Γαλλία για τις τρομοκρατικές επιθέσεις φαντάζουν ως κάτι το σουρεαλιστικό! Ενα γεγονός που δεν τους αφορά! Ισως γι΄ αυτό στο προάστιο Βολ-εν-Βελάν η μόνη αναφορά στη σφαγή του Charlie Hebdo είναι μια μικρή αφίσα στο χολ του δημαρχείου της πόλης...

«Δεν αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα στη ρίζα του και δεν προωθούμε τη μοναδική λύση που είναι: περισσότερη και καλύτερης ποιότητας εκπαίδευση», λέει στην εφημερίδα Liberation η Λεϊλά Λεγκμαρά, μαροκινής καταγωγής αντιδήμαρχος, υπεύθυνη για θέματα Παιδείας στο περιθωριοποιημένο προάστιο Κουλόμπ. Σίγουρα πρέπει να υπάρξει περισσότερη ασφάλεια για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, αλλά μόνο με την εκπαίδευση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει «τερατογενέσεις», όπως αυτές των αδελφών Κουασί ή του Κουλιμπαλί.