Το άπιαστο (κοινό) όνειρο του Τραμπ και της Χάρις

Ο Ντόναλντ Τραμπ και η Κάμαλα Χάρις συνήθως διαφωνούν κάθετα, αλλά υπάρχει τουλάχιστον ένα θέμα το οποίο βλέπουν με... συμπάθεια και ζητούν από τους συμβούλους τους να το μελετήσουν. Είναι η πιθανότητα ίδρυσης ενός Δημόσιου Αναπτυξιακού Ταμείου (ΔΑΤ), ενός «κουμπαρά» δηλαδή διά του οποίου το αμερικανικό Δημόσιο θα επενδύει σε διεθνείς επιχειρήσεις και χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Οχι μόνο για το κέρδος, αλλά και για να εξαπλωθεί περισσότερο η οικονομική ισχύς των ΗΠΑ στον πλανήτη.

Πρότυπο είναι το περίφημο ΔΑΤ της πάμπλουτης, ελέω πετρελαίου και φυσικού αερίου, Νορβηγίας. Το νορβηγικό Ταμείο ιδρύθηκε το 1960 και σήμερα διαχειρίζεται πάνω από 1,7 τρισ. δολάρια – έναν αξιοζήλευτο πακτωλό δημόσιου πλεονάσματος. Κατέχει το 1,5% των εισηγμένων εταιρειών στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου!

Ο Τραμπ έχει μιλήσει για το θέμα, η Χάρις αποφεύγει μεν τη δημόσια συζήτηση αλλά συνεργάζεται με οικονομικούς συμβούλους του απερχόμενου προέδρου Τζο Μπάιντεν οι οποίοι έχουν εντολή να φέρουν στα αμερικανικά μέτρα το επενδυτικό θαύμα του Οσλο.

Ωστόσο οι αναλυτές εκτιμούν ότι πρόκειται για άπιαστο (κοινό) όνειρο των δύο προεδρικών υποψηφίων, ιδίως του Ρεπουμπλικανού. «Γιατί δεν έχουμε αναπτυξιακό Ταμείο; Αλλες χώρες έχουν. Εμείς δεν έχουμε τίποτα» δήλωσε πρόσφατα ο Τραμπ.

Η απάντηση είναι ότι το νορβηγικό μοντέλο είναι 100% εξωστρεφές (επενδύει μόνο στο εξωτερικό), το ποσό κάθε επένδυσης είναι περιορισμένο, επικρατεί σκανδιναβικού επιπέδου διαφάνεια, προέχουν επενδύσεις που συνδέονται με την κλιματική κρίση, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη νόμιμη εργασία. Και, πρωτίστως, όλο το αποθεματικό είναι συναλλαγματικό πλεόνασμα.

Αντιθέτως, οι ΗΠΑ έχουν τεράστιο δημόσιο χρέος και δεν περισσεύει ούτε σεντς για «κάτι μεγάλο, μεγαλύτερο και από το Ταμείο της Νορβηγίας» όπως δήλωσε, ελαφρά τη καρδία, ο δισεκατομμυριούχος φίλος του Τραμπ, Τζον Πόλσον. Η μόνη λύση θα είναι να δανειστούν για κάτι μικρότερο. Εξάλλου στην Αμερική η αγορά της ενέργειας βρίσκεται κυρίως στα χέρια ιδιωτών. «Θα χρησιμοποιήσουμε έσοδα από την επιβολή δασμών [σ.σ.: στους Κινέζους] και άλλες έξυπνες ιδέες» είπε ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος. Δεν εξήγησε ποιες ακριβώς.

Βρόμικη η «καθαρή» Νορβηγία

Πουλώντας υδρογονάνθρακες, οι Νορβηγοί μολύνουν την υπερθερμασμένη Γη στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. «Δεν μολύνουμε εμείς, αλλά οι πελάτες μας. Ακόμη κι αν σταματήσουμε, άλλα πετρελαιοπαραγωγά κράτη θα καλύψουν τη ζήτηση» λένε, απολογούμενοι, κάποιοι στο Οσλο.

Είναι βρόμικη η «καθαρή» Νορβηγία, γιατί στο εσωτερικό το ρεύμα προέρχεται κατά 95% από υδροηλεκτρικά εργοστάσια, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα διασχίζουν αθόρυβα τους δρόμους και οι πάντες ενδιαφέρονται, καλοπροαίρετα, για τη χλωρίδα, την πανίδα και τη σωτηρία των παρθένων «δασών της βροχής» (rain forests). Αλλά, την ίδια ώρα, τεράστιες πετρελαιοπηγές στη Νορβηγική Θάλασσα και τη Θάλασσα του Μπέρεντς αντλούν 24 ώρες το 24ωρο υδρογονάνθρακες. Κοντά 200.000 άνθρωποι εργάζονται στον πετρελαϊκό τομέα, ο οποίος γεννά πλούτο: διασφαλίζει το 40% των εθνικών εξαγωγών και το 14% του νορβηγικού ΑΕΠ.

Τα κρατικά αναπτυξιακά Ταμεία δεν είναι πάντα «ιστορίες επιτυχίας». Κάθε άλλο. Το κανόνι που βάρεσε το αντίστοιχο ίδρυμα της Μαλαισίας αποκάλυψε ένα αχανές παρασκήνιο καταχρήσεων, δωροδοκιών και διεθνούς διαπλοκής. Ο Μαλαισιανός πρώην πρωθυπουργός, Νατζίμπ Ραζάκ, παραμένει φυλακισμένος από το 2018 γιατί τσέπωσε πάνω από 200 εκατομμύρια δολάρια.