Μεταδίδουν μια εικόνα διάλυσης και αυταρχισμού

Tο δυστύχημα στα Τέμπη απασχόλησε εκτενώς τα διεθνή ΜΜΕ, τόσο κατά το πρώτο διάστημα μετά την τραγωδία όσο και με αφορμή τις δύο μαύρες επετείους, εκείνη του 2024 και τη φετινή. Παράλληλα συνιστά σημείο αναφοράς ξένων δημοσιογράφων που επιχειρούν να συνθέσουν την εικόνα της πολιτικής ζωής στη σημερινή Ελλάδα, κυρίως σε αναλύσεις για τις δύο βουλευτικές εκλογές του 2023 και τις ευρωεκλογές του 2024.

Λίγες ώρες μετά τη σύγκρουση, το BBC και η εφημερίδα Guardian έστειλαν ρεπόρτερ επιτόπου, κατέγραψαν μέσω drone την περιοχή και πήραν συνεντεύξεις από συγγενείς, πολιτικούς, συνδικαλιστές και εμπειρογνώμονες. Και τα δύο βρετανικά μέσα πρόβαλαν την είδηση ως πρώτο θέμα. Αναδύθηκε μια εικόνα διάλυσης με βαθιές ρίζες στην παθογένεια του ελληνικού Δημοσίου και όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων ετών.

Τα βρετανικά μέσα τόνισαν ότι, σύμφωνα με εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (EU Agency for Railways), οι σιδηρόδρομοι στην Ελλάδα βρίσκονταν στην τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) σε θέματα ασφάλειας.

Πρωτοφανής προφητεία

Τις ίδιες μέρες η εφημερίδα Financial Times υπενθύμισε στο διεθνές αναγνωστικό κοινό ότι η Κομισιόν είχε παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο μόλις 15 ημέρες πριν από το δυστύχημα. Χαρακτήρισε μάλιστα «πρωτοφανή προφητεία» τη χρονική σύμπτωση. Η παραπομπή έγινε γιατί οι ελληνικές κυβερνήσεις καθυστερούσαν από το 2015 να ενσωματώσουν κρίσιμες διατάξεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την ασφάλεια και τις υποδομές των σιδηροδρόμων.

Τηλεοπτικά κανάλια και ειδησεογραφικοί ιστότοποι στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, αλλά και στις ΗΠΑ αναμετέδωσαν την αποκαλυπτική δήλωση του προέδρου του ελληνικού Συλλόγου Μηχανοδηγών. «Τίποτα δεν λειτουργεί. Ολα γίνονται χειροκίνητα σε όλο το δίκτυο Αθήνας-Θεσσαλονίκης. Ούτε οι δείκτες, ούτε τα φανάρια, ούτε ο ηλεκτρονικός έλεγχος της κυκλοφορίας» είπε ο Κώστας Γενιδούνιας.

Δύο μήνες μετά, τον Μάιο του 2023, η γαλλική Le Monde Diplomatique συνέδεσε συνειρμικά τα Τέμπη με τη «δωροδοκιούπολη» της Siemens στην Ελλάδα. «Τον Σεπτέμβριο του 2022 η αθώωση μετά από έφεση περίπου 15 πρώην διευθυντών της γερμανικής εταιρείας Siemens, που καταδικάστηκαν σε δικαστήριο για τον ρόλο τους σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα δωροδοκίας στην Ελλάδα, συγκλόνισε πολλούς και μετέδωσε μια εικόνα ατιμωρησίας», έγραψε.

Το 2024, στην πρώτη επέτειο, πολλοί ξένοι δημοσιογράφοι αποτύπωσαν την αργόσυρτη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης και τόνισαν ότι οι Ελληνες δεν εμπιστεύονται το κράτος. «Η έρευνα γύρω από το δυστύχημα προχωράει αργά και υπονομεύει περαιτέρω την ήδη περιορισμένη εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στο ελληνικό κράτος», σχολίασε τον Μάρτιο του 2024 η γερμανόφωνη εφημερίδα της Ζυρίχης Neue Zürcher Zeitung. Πρόβαλε μάλιστα στο ρεπορτάζ της πρόσφατη, τότε, δημοσκόπηση όπου το 77% των Ελλήνων ερωτηθέντων εκτιμούσε ότι «η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη προσπαθεί να συγκαλύψει κάτι σχετικά με το δυστύχημα στα Τέμπη».

Τα διεθνή ΜΜΕ φώτισαν επίσης τις δράσεις της Μαρίας Καρυστιανού, προέδρου του Συλλόγου Πληγέντων Δυστυχήματος - Τέμπη 2023, ιδίως τα ταξίδια της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να ενημερώσει την Επιτροπή Αναφορών (Μάρτιος 2024) και για να απευθύνει ομιλία στους ευρωβουλευτές (Οκτώβριος 2024). Από τον φακό τους δεν ξέφυγε η συζήτηση της κ. Καρυστιανού στην Αθήνα με την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, η οποία, αφού είπε ότι «αυτά τα πράγματα συμβαίνουν», συμβούλευσε τους συγγενείς των θυμάτων «να πάνε στην εκκλησία και να ζητήσουν βοήθεια εκεί».

«Σβήστηκαν βιαστικά την ίδια νύχτα»

Στη διατήρηση του θέματος στη διεθνή επικαιρότητα συνέβαλαν τα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία, όπως το Reuters, το Associated Press και το AFP. Την τελευταία διετία κάνουν τον γύρο του κόσμου τηλεοπτικά πλάνα και φωτογραφίες από τις λαϊκές κινητοποιήσεις για να λάμψει η αλήθεια και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι.

«Διαδηλώσεις σηματοδοτούν την πρώτη επέτειο από το χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην Ιστορία της Ελλάδας» ήταν ο τίτλος εκτενέστατης ανταπόκρισης του Reuters από την Αθήνα στις 28 Φεβρουαρίου 2024. Το ρεπορτάζ συνοδευόταν από 24 φωτογραφίες, με πιο εμβληματικές αυτές που εικονίζουν νέους και νέες να γράφουν με κόκκινη μπογιά στην πλατεία Συντάγματος τα ονόματα των νεκρών.

«Σβήστηκαν βιαστικά την ίδια νύχτα» σημειώνει το πρακτορείο. Επανήλθε μετά από λίγες μέρες για να ανακοινώσει ότι αυτό το άτυπο δημόσιο προσκλητήριο πεσόντων επανεμφανίστηκε, τελικά, μετά από σωρεία αντιδράσεων.

«[Σήμερα] το βασικό σύνθημα των διαδηλώσεων είναι “Δεν έχω οξυγόνο!”. Αναφέρεται στο ότι πολλοί έχασαν τη ζωή τους όχι από την ίδια τη σύγκρουση, αλλά από ανάφλεξη παράνομα διακινούμενων χημικών ουσιών τις οποίες μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία» τονίζει το BBC.

Τέλος, ως προς τη διάλυση μαζικών συλλαλητηρίων με χημικά και ξύλο, αξίζει να αναφερθεί η προ μηνός σχολιογραφική μαρτυρία της δημοσιογράφου Μαρίας Ρηγούτσου, ανταποκρίτριας της γερμανικής Deutsche Welle στην Αθήνα.

Περιγράφοντας πώς η ελληνική αστυνομία διέλυσε βίαια την προηγούμενη συγκέντρωση για τα Τέμπη στο Σύνταγμα (την Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2025) διερωτάται: «Μια κατά κύριο λόγο σιωπηλή συγκέντρωση, με ελάχιστα συνθήματα και κάποιες φορές χειροκροτήματα, απειλούσε ποιον ακριβώς; Γιατί αυτή η υπερβολή; Ακόμα και εάν μια μικρή ομάδα απείλησε κάποιους αστυνομικούς, γιατί τόσος τρομακτικός θόρυβος; Ο στόχος ήταν η μικρή ομάδα των ταραξιών ή το μεγάλο πλήθος; Ναι, όσοι βρεθήκαμε εκεί, είχαμε την αίσθηση πως δεν είχαμε οξυγόνο να αναπνεύσουμε».