Δωρεάν Φάρμακα Υψηλού Κόστους αλλά με πολλές εκκρεμότητες

«Τολμηρό άλμα στο μέλλον προς όφελος πάντα των πολιτών» δεσμεύτηκε ότι θα επισυμβεί στον ευαίσθητο και πολύπαθο χώρο της Υγείας στη θητεία του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την πρώτη επίσκεψή του στο υπουργείο Υγείας στις 16 Ιουλίου.

Στην ίδια κατεύθυνση, ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας υποσχέθηκε από την πλευρά του τη μετάλλαξη του υπουργείου Υγείας «από υπουργείο της απόγνωσης σε υπουργείο της ελπίδας».

Η πολύ σύντομη, γενικού περιεχομένου, με κάποιες περίτεχνες αναφορές στις ανάγκες των ασθενών, δήλωση του πρωθυπουργού απαριθμούσε τις προτεραιότητες της Ν.Δ. στον χώρο της Υγείας, μεταξύ των οποίων είναι «το ζήτημα των ουρών στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, το οποίο πρέπει και θα αντιμετωπιστεί άμεσα» ακόμα και με την κατ’ οίκον διανομή φαρμάκων, που, όπως διατείνεται η κυβέρνηση, αποτελεί παλαιότερη πρόταση της φαρμακοβιομηχανίας.

Στο διάστημα που ακολούθησε μέχρι σήμερα, η νέα κυβέρνηση με πολυνομοσχέδιό της τον Αύγουστο 2019 αποτύπωσε την πολυδιαφημισμένη πρόθεσή της να ρυθμίσει ανάμεσα σε μια σειρά ζητήματα που αφορούν βαριά πάσχοντες και τον τρόπο διάθεσης των απαραίτητων για την υγεία τους φαρμάκων. Διότι στην πράξη κρατάει τα εμπόδια και τα πλαφόν και αφήνει σε δεύτερο χρόνο να καθοριστεί με υπουργική απόφαση η «άμεση» διάθεση των φαρμάκων στους ασθενείς από ιδιωτικά φαρμακεία, ιδιωτικές κλινικές, ακόμα και κατ’ οίκον.

Τελικά, το μόνο που «ρύθμισε» άμεσα το πολυνομοσχέδιο της κυβέρνησης ήταν η υπαγωγή των φαρμακοβιομηχάνων στο καθεστώς των 120 δόσεων για τις οφειλές τους προς τον ΕΟΠΥΥ λόγω των υποχρεωτικών εκπτώσεων και επιστροφών (rebate και clawback).

Στη συνέχεια, στις αρχές του μήνα, ξεκίνησε η χορήγηση των νοσοκομειακών ογκολογικών Φαρμάκων Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ) από τις ιδιωτικές κλινικές. Τότε ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας έσπευσε να πανηγυρίσει για την «εξάλειψη της ταλαιπωρίας» των καρκινοπαθών.

Μαζί με τον υφυπουργό του Βασίλη Κοντοζαμάνη δεν παρέλειψαν να ευχαριστήσουν τους εκπροσώπους 21 ιδιωτικών κλινικών «για τη στήριξη αυτής της προσπάθειας», παραδίδοντας μάλιστα στις ενώσεις τους αναμνηστική πλακέτα. «Εξαλείφεται η ταλαιπωρία για αυτή την ευπαθή ομάδα του πληθυσμού», υπερτόνισε ο υπουργός Υγείας.

Ωστόσο η καθημερινότητα των ασθενών κάθε άλλο παρά πανηγυρισμούς δικαιολογεί. Οι βαριά πάσχοντες, μεταξύ των οποίων και οι καρκινοπαθείς, που μέχρι πρότινος προμηθεύονταν τα φάρμακά τους είτε από τα νοσοκομεία είτε από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και πρόσφατα και από τις ιδιωτικές κλινικές, περνούν προηγουμένως από ειδικές διαδικασίες έγκρισης: γνωμοδότηση ειδικής επιτροπής και έγκριση του διοικητικού συμβουλίου του ΕΟΠΥΥ. Διαδικασίες που συνεχίζουν να τους ταλαιπωρούν.

Οι καθυστερήσεις, τα πλαφόν, ακόμα και οι απορρίψεις εξακολουθούν να υπάρχουν. Το ίδιο και οι συμμετοχές τους σε εξετάσεις ή οι πληρωμές που τους επιβαρύνουν για εξετάσεις που δεν καλύπτονται και οι ελλείψεις σε προσωπικό και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό στο Εθνικό Σύστημα Υγείας που τους εξαναγκάζουν να προσφύγουν στον ιδιωτικό τομέα με το αζημίωτο.

«Οχι» από την Αθήνα

Επόμενο βήμα της κυβέρνησης ήταν να διαπραγματευτεί με τους φαρμακοποιούς για να υλοποιήσει τη δέσμευσή της που αφορά τη διάθεση των φαρμάκων για τους βαριά πάσχοντες από τα ιδιωτικά φαρμακεία. Μόνο που η επίτευξη αυτού του στόχου -που εν μέρει είναι γεγονός- πάει πίσω την άλλη κυβερνητική δέσμευση για κατ’ οίκον παράδοση των φαρμάκων αυτών, αφού οι φαρμακοποιοί είναι ανένδοτοι σε αυτό.

Η κυβέρνηση ζήτησε από τους φαρμακοποιούς να υπάρξει ένα μεταβατικό στάδιο κατά το οποίο αυτά τα 59 σκευάσματα που θα οριστούν με υπουργική απόφαση να χορηγούνται χωρίς επιστημονική αμοιβή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που ξεπερνάει το εξάμηνο. Στην έκτακτη γενική συνέλευση του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου την Κυριακή που μας πέρασε το θέμα λύθηκε.

Ογδόντα εννιά σύλλογοι ψήφισαν υπέρ της διάθεσης χορήγησης των 59 φαρμάκων χωρίς επιστημονική αμοιβή το αργότερο μέχρι τις 31.8.2020 -και μετά θα συνεχίσουν να χορηγούνται τα φάρμακα αυτά με ένα ποσοστό κέρδους που θα προκύψει κατόπιν διαπραγμάτευσης με το υπουργείο-, ενώ 25 σύλλογοι ψήφισαν κατά, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου.

Τα 59 Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ) που θα διαθέτουν στους ασθενείς τα ιδιωτικά φαρμακεία, σύμφωνα με τον ΠΦΣ, «είναι μόνο χάπια για ογκολογικούς ασθενείς και μόνο χάπια για τη σκλήρυνση κατά πλάκας».

Από την πρώτη στιγμή ο μεγαλύτερος σύλλογος της χώρας, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αθηνών (ΦΣΑ), είχε αντιδράσει σε αυτή την προοπτική, ενώ παραμένει αντίθετος στην εφαρμογή της απόφασης. «Καμία απόφαση δεν μπορεί να επιβληθεί αν η βάση είναι αντίθετη», δηλώνει με νόημα ο πρόεδρός του, Κωνσταντίνος Λουράντος, σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και προσθέτει: «Η «λευκή επιταγή» που δόθηκε για τα ΦΥΚ ας προβληματίσει αυτούς που ψήφισαν... αυτούς τους εκπροσώπους μας!!!».

Οι επαγγελματίες του κλάδου στην Αθήνα είναι κατηγορηματικά αντίθετοι με την πρόταση του υπουργείου Υγείας για τη χορήγηση των ΦΥΚ από τα φαρμακεία της γειτονιάς, εάν πρώτα δεν συζητηθεί το ποσοστό κέρδους που θα έχουν από τη διάθεσή τους στους ασθενείς. «Είναι δώρον άδωρον αυτή η απόφαση. Αμα δεν θέλει η βάση, οποιαδήποτε απόφαση δεν μπορεί να εφαρμοστεί», εξηγεί μιλώντας στην «Εφ.Συν.».

Γιατί λένε όχι οι φαρμακοποιοί; Το φάρμακο, ανεξαρτήτως τιμής, είναι ιδιαίτερο προϊόν και ο φαρμακοποιός θα πρέπει να αμείβεται και για τις υπηρεσίες που προσφέρει, όπως η ενημέρωση των ασθενών, τονίζει ο πρόεδρος του ΦΣΑ Κ. Λουράντος.

«Στις υπηρεσίες που παρέχουμε στους ασθενείς συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η ενημέρωση και καθοδήγηση για τον τρόπο λήψης των φαρμάκων, η φαρμακολογική δράση, οι παρενέργειες και οι αλληλεπιδράσεις των φαρμάκων με άλλα φάρμακα. Επομένως θα πρέπει να υπάρχει ένα ποσοστό κέρδους. Για τα ΦΥΚ δεν έχει γίνει καμία κουβέντα για αυτές τις υπηρεσίες μας».

Σημειώνεται ότι στη χώρα μας, για τα φάρμακα που κοστίζουν έως και 3.000 ευρώ, ο φαρμακοποιός έχει ποσοστό κέρδους 3-4% από τις πωλήσεις τους.

Μη βιάζεστε

Μετά το «ναι» της πλειοψηφίας των φαρμακοποιών, η υπουργική απόφαση δεν θα αργήσει να εκδοθεί. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση για τη διάθεση αυτών των φαρμάκων, αποσαφηνίζουν οι φαρμακοποιοί, είναι να έχει ολοκληρωθεί το μηχανογραφικό σύστημα του ΕΟΠΥΥ που θα υποστηρίξει αυτή τη διαδικασία.

Θα χρειαστούν τουλάχιστον 3-6 μήνες, αν όχι περισσότεροι, για να είναι έτοιμο το σύστημα να ξεκινήσει την εφαρμογή της διαδικασίας, εκτιμούν οι φαρμακοποιοί. Η «Εφ.Συν.» απηύθυνε το συγκεκριμένο ερώτημα στο υπουργείο Υγείας και στη διοίκηση του ΕΟΠΥΥ, ωστόσο δεν έλαβε απάντηση καθώς, όπως εξηγήθηκε, «δεν έχει γίνει ακόμα ο σχετικός σχεδιασμός». Επομένως, μη σπεύσετε ακόμα στα φαρμακεία.

Οταν (με το καλό) θα είναι έτοιμο το σύστημα ο ασθενής θα πρέπει πάλι να ακολουθήσει μια συγκεκριμένη χρονοβόρα διαδικασία:

● O ασθενής προσέρχεται στο Φαρμακείο της επιλογής του με τη συνταγή για το συγκεκριμένο σκεύασμα.

● Ο φαρμακοποιός μέσω μηχανογραφικού συστήματος που θα παρέχει δωρεάν ο ΕΟΠΥΥ ενημερώνει το κεντρικό φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ ότι για τη συγκεκριμένη συνταγή αποδέχεται την εκτέλεσή της ύστερα από έγκριση.

● Ο ΕΟΠΥΥ ελέγχει αν δικαιούται ο ασθενής το φάρμακο και ενημερώνει ηλεκτρονικά το φαρμακείο για την έγκριση.

● Οταν ενημερωθεί ο φαρμακοποιός για την έγκριση, δίνεται εντολή στο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ ή στη φαρμακευτική εταιρεία που διαθέτει το συγκεκριμένο σκεύασμα να αποσταλεί στο φαρμακείο με δελτίο αποστολής, το δε τιμολόγιο θα στέλνεται στον ΕΟΠΥΥ από τον οποίο θα πληρώνεται η εταιρεία (το κόστος μεταφοράς δεν θα βαρύνει το φαρμακείο).

● Ο φαρμακοποιός θα ενημερώνεται από τον ΕΟΠΥΥ για την ημερομηνία παράδοσης του σκευάσματος στο φαρμακείο και ο ΕΟΠΥΥ θα ενημερώνει επίσης τον ασθενή για την ημερομηνία, την οποία θα ορίζει ο φαρμακοποιός για την παραλαβή του φαρμάκου από τον ασθενή.

● Ο φαρμακοποιός παραδίδει το φάρμακο εκτελώντας τη συνταγή μέσω του μηχανογραφικού συστήματος που διαθέτουν τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και όχι της ΗΔΙΚΑ.

● Με την εκτέλεση της συνταγής ενημερώνεται ο ΕΟΠΥΥ ότι ο ασθενής παρέλαβε το φάρμακό του. Σε περίπτωση που δεν προσέλθει ο ασθενής, το φάρμακο επιστρέφεται στον ΕΟΠΥΥ ή στην εταιρεία χωρίς καμιά οικονομική επιβάρυνση.

Ξεχνάμε τις κατ’ οίκον παραδόσεις

Σε κάθε περίπτωση, όρος των φαρμακοποιών για τη διάθεση των 59 φαρμάκων από τα ιδιωτικά φαρμακεία είναι να αφήσει... πίσω η κυβέρνηση οποιαδήποτε διάθεση φαρμάκων με κούριερ: «Βασικός και αδιαπραγμάτευτος στόχος μας, τον οποίο δεν απεμπολούμε, είναι η διάθεση όλων των φαρμάκων από τον φυσικό τους χώρο, το φαρμακείο, και η αποφυγή του κινδύνου διάθεσης των φαρμάκων απευθείας από τις φαρμακευτικές εταιρείες στους ασθενείς μέσω κούριερ, παρακάμπτοντας το φαρμακείο», διευκρινίζει ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ).

«Εκτός λογικής και πραγματικότητας» είχε χαρακτηρίσει άλλωστε ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου Απόστολος Βαλτάς, σε συνέντευξη Τύπου του συλλόγου στις 27 Ιουνίου, τις εξαγγελίες τής τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης και σημερινής κυβέρνησης ότι τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ) θα διακινούνται και μέσω κούριερ.

«Το φάρμακο πρέπει να διακινείται από φαρμακοποιό», είχε πει και θύμιζε ότι η χώρα μας διαθέτει εκτεταμένο δίκτυο φαρμακείων – 11.500 φαρμακεία, 1.030 κάτοικοι ανά φαρμακείο.

Από την πλευρά του ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αθηνών (ΦΣΑ) σε δική του ανακοίνωση, αναφερόμενος στο θέμα, επισημαίνει πως «καταδεικνύει άγνοια για τον τρόπο διακίνησης και λήψης των συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως την πιστοποίηση διακίνησης προϊόντων ψυχρής αλυσίδας (ψυγεία) που πρέπει να διαθέτουν τα κούριερ, προκειμένου να μεταφέρουν με ασφάλεια τα φάρμακα από τη φαρμακοβιομηχανία στο σπίτι του ασθενούς».

Σήμερα τα ΦΥΚ, με ετήσια δαπάνη πάνω από 1 δισ. ευρώ, διακινούνται από τα 34 φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και από τα 70 σημεία διανομής Φαρμάκων Υψηλού Κόστους –κυρίως Κέντρα Υγείας και δημόσιες υπηρεσίες– σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές.

Οπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΠΦΣ, τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ εξυπηρετούν σε μηνιαία βάση περισσότερους από 80.000 ασφαλισμένους και 4.500 ανασφάλιστους. Φυσικά, συνεχίζουν να τα χορηγούν τα δημόσια νοσοκομεία, όπως παγίως, αλλά και πρόσφατα οι ιδιωτικές κλινικές.

Με ξένα κόλλυβα

Πάντως, η δωρεάν διανομή φαρμάκων στο σπίτι για ασθενείς με συγκεκριμένες παθήσεις, οι οποίοι κατοικούν σε δύσβατες, απομακρυσμένες περιοχές, είναι κάτι που επετεύχθη έπειτα από νομοθετικές ρυθμίσεις της προηγούμενης κυβέρνησης και το οποίο έχουν αποδεχτεί οι φαρμακοποιοί.

Οπως επίσης έργο της προηγούμενης κυβέρνησης είναι η στήριξη των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ για την αντιμετώπιση της ταλαιπωρίας των ασθενών, με 52 φαρμακοποιούς και 5 βοηθούς με σύμβαση ορισμένου χρόνου.

Στο ίδιο πλαίσιο, η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ξεκινήσει την εφαρμογή υπηρεσίας ραντεβού στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ καθώς και τη διαδικασία μεταφοράς του φαρμακείου του Γκύζη (Παράσχου 23) που δεν διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές για τους ασθενείς.

Το νέο φαρμακείο στη λεωφόρο Αλεξάνδρας θα διαθέτει έναν μεγάλο χώρο αναμονής, αλλά και περισσότερα γκισέ για τη διανομή φαρμάκων, ενώ η πρόσβαση θα είναι πιο εύκολη, καθώς το νέο κτίριο βρίσκεται δίπλα στον σταθμό του μετρό «Αμπελόκηποι».

Παράλληλα, στην Καλλιθέα, όπου δεν υπάρχει χώρος αναμονής, σχεδιάστηκε και γίνεται επέκταση του φαρμακείου -με την κατασκευή αίθουσας αναμονής-, ενώ θα είναι φιλικό και στην πρόσβαση ΑμεΑ. Και το φαρμακείο της Ομόνοιας έχει προγραμματιστεί να μεταφερθεί προσεχώς σε άλλο, μεγαλύτερο χώρο.