Με λάσπες αρχίζει το πάρτι των έργων

Επιτελικός… διαγκωνισμός βρίσκεται σε εξέλιξη γύρω από την εκτέλεση των μελλοντικών έργων αντιπλημμυρικής θωράκισης στη Θεσσαλία. Μετά την αποδεδειγμένη αποτυχία υλοποίησης των έργων που ανακοινώνονταν τα τελευταία χρόνια και παρά την ψήφιση τροπολογίας που έδινε ρόλο πρωταγωνιστή στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών την περασμένη Τετάρτη, ο πρωθυπουργός επανέφερε στο παιχνίδι το Σάββατο και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ενώ ήδη καταγράφονται διαφωνίες για τα κριτήρια σχεδιασμού των μελλοντικών παρεμβάσεων.

Το κυβερνητικό σλάλομ ξεκίνησε στις 13 Σεπτεμβρίου 2023, όταν ήρθε και ψηφίστηκε στη Βουλή η τροπολογία για την «κατεπείγουσα εκτέλεση έργων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας». Μέσω αυτής, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών (ΥΠΥΜΕ) αναλαμβάνει εκείνο να εκτελέσει με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς διαγωνισμούς και περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, τα έργα αποκατάστασης, ακόμη και αν αυτά σχεδιάζονταν έως τώρα από άλλους φορείς.

Την επόμενη μέρα, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας εμφανίστηκε σε τηλεοπτική συνέντευξη (ΕΡΤ) και έριξε ιδιαίτερο βάρος στον σχεδιασμό των μελλοντικών έργων ως προς την ανθεκτικότητά τους. Πέραν δηλαδή των έργων αποκατάστασης για τα οποία, όπως είπε, θα διατεθούν 600 εκατομμύρια ευρώ, εξέφρασε προβληματισμό για το πώς θα σχεδιαστούν τα μελλοντικά έργα. Εξήγησε ότι εάν θέλουμε τα έργα να αντέχουν σε πλημμύρες πολλαπλάσιας ισχύος του «Ιανού», αυτό θα σημαίνει πολλαπλάσιο κόστος και θα πρέπει να αναζητηθούν άλλες πηγές χρηματοδότησης. Ζήτησε, όμως, η συζήτηση να ξεκινήσει «αφού ακούσουμε την άποψη των ειδικών».

Υποδομές

Μία μέρα μετά, όμως, την Παρασκευή 15/9, εμφανίστηκε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης και έστειλε αναλυτική δήλωσή του σχετικά με τον αντιπλημμυρικό σχεδιασμό. Εκεί δεν παραλείπει να τονίσει τη βαρύτητα της πλημμύρας «Ντάνιελ» και να υπερασπιστεί το έργο της κυβέρνησης έως τώρα, αλλά προχωρά σε δύο επισημάνσεις: Πρώτον, ότι σύμφωνα και με ευρωπαϊκές οδηγίες για την κλιματική κρίση, οι «κρίσιμες υποδομές πρέπει να αντέχουν σε πλημμύρες 1.000 ετών, ακόμα και αν το γενικό επίπεδο του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού είναι χαμηλότερο». Το δεύτερο που είπε είναι ότι όταν γίνονται αντιπλημμυρικά έργα, διαμορφώνεται ένα σύστημα που «είναι τόσο ισχυρό όσο το πιο αδύναμο σημείο του από πλευράς αντιπλημμυρικής προστασίας». Με άλλα λόγια, είναι «δώρο άδωρο» να κατασκευαστεί έργο πολύ υψηλής αντοχής εάν πριν ή μετά από αυτό τα νερά της πλημμύρας περνούν από πιο «ελαφρές» υποδομές.

Λίγες ώρες πριν ο Κυρ. Μητσοτάκης διαβάσει την ομιλία του στη ΔΕΘ, όμως, τοποθετήθηκε επί του ιδίου θέματος σε τηλεοπτική συνέντευξη (ΟΡΕΝ) και ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών Νίκος Ταχιάος, κινούμενος σε άλλη κατεύθυνση. Στην τοποθέτηση που έστειλε μέσω Δελτίου Τύπου, ο κ. Ταχιάος ξεκινά τονίζοντας ότι «το φαινόμενο της κακοκαιρίας “Ντάνιελ” ήταν πρωτοφανές και ασφαλώς δεν μπορεί να αποτελεί το μέτρο στη διαστασιολόγηση των κατασκευών». «Ο δρόμος που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση είναι η ισορροπία ανάμεσα στην αντοχή των υποδομών και την ανθεκτικότητα των τοπικών κοινωνιών», ανέφερε, λέγοντας ότι η κυβέρνηση θα αποφασίσει αφού «ολοκληρωθεί η επιστημονική αξιολόγηση των επιπτώσεων της κακοκαιρίας από τους ειδικούς πραγματογνώμονες».

Πρόσθεσε ότι θα πρέπει «να ληφθεί σοβαρά υπόψη το περιβαλλοντικό κόστος, καθώς δεν θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις που θα οδηγούν εν τέλει στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος», και ότι είναι «κρίσιμη παράμετρος η ορθολογική αξιοποίηση των οικονομικών πόρων που διαθέτει η χώρα, προκειμένου τα έργα υποδομής να ενσωματώνουν τις προκλήσεις που συνεπάγεται η κλιματική κρίση με σεβασμό στα χρήματα των φορολογουμένων και πλήρη διαφάνεια».

Ποιος τελικά θα σχεδιάσει τα μελλοντικά αντιπλημμυρικά και με ποια κριτήρια που θα καθορίζουν και το κόστος; Στην ομιλία του το βράδυ του Σαββάτου στη ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός έδωσε μια απάντηση ισορροπίας ανάμεσα στις αντικρουόμενες απόψεις, ανακοινώνοντας ότι συγκροτείται «άμεσα ο Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας υπαγόμενος στα υπουργεία Υποδομών και Περιβάλλοντος». Μάλιστα, χθες, στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου επανήλθε στο θέμα της ίδρυσης Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας λέγοντας ότι αυτή η επιλογή γίνεται στο πλαίσιο της απόφασής του «να λύσει δραστικά» την έλλειψη συνολικού σχεδιασμού και σοβαρής επιστημονικής τεκμηρίωσης στην αντιπλημμυρική θωράκιση και κυρίως την απουσία «γρήγορης ωρίμανσης και κατασκευής των έργων που θα προκρίνονται».

Φορέας υλοποίησης

Πώς θα προκύψει άραγε ένας τόσο αποτελεσματικός φορέας και μάλιστα υπαγόμενος ταυτόχρονα σε δύο υπουργεία των οποίων οι επικεφαλής τοποθετούνται ήδη διαφορετικά; «Θα είναι ένας πρότυπος οργανισμός, τονίζω ότι δεν θα είναι απλά ένας μελετητικός οργανισμός, αλλά κι ένας φορέας υλοποίησης», είπε ο Κυρ. Μητσοτάκης, φέρνοντας, μάλιστα, ως παράδειγμα το «Ελληνικό Μετρό».

«Για να το πω με απλά λόγια, φανταστείτε μια εταιρεία σαν το “Αττικό Μετρό”, “Ελληνικό Μετρό” τώρα, για τη Θεσσαλία, που θα μπορεί να ωριμάζει και να υλοποιεί έργα». Υπενθυμίζεται ότι ο συγκεκριμένος φορέας είναι εκείνος που κατηγορείται για την πολύμηνη καθυστέρηση υλοποίησης του μετρό Θεσσαλονίκης, ενώ ήδη μετρά πάνω από έναν χρόνο παρατάσεων στα έργα για την 4η γραμμή του μετρό της Αθήνας (Αλσος Βεΐκου-Γουδή) προϋπολογισμού 1,3 δισ. ευρώ.

Μάλιστα, πρόεδρος στο «Αττικό Μετρό» ήταν ο Νίκος Ταχιάος μέχρι που πρόσφατα ο κ. Μητσοτάκης τον πήρε από τη θέση εκείνη για να τον κάνει υφυπουργό Υποδομών. Ομως, για τον Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι θα επιδιώξει «διακομματική συναίνεση ως προς την ηγεσία του, έτσι ώστε να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τοποθετούνται άνθρωποι ο οποίοι έχουν τα εχέγγυα να μπορούν να υλοποιήσουν ένα τόσο σημαντικό έργο».