Νομιμοποίηση αυθαιρέτων με ευνοϊκότερους όρους

Αύξηση, από 80 σε 100, των δόσεων για την καταβολή των προστίμων αυθαιρέτων, διεύρυνση των εκπτώσεων για ανέργους και δικαιούχους επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης, καθώς και γενναίες επιδοτήσεις για τη στατική ενίσχυση των κτιρίων είναι οι σημαντικότερες αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος σε σχέση με τις ανάλογες ρυθμίσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Το νομοθέτημα, που ψηφίζεται αύριο από την Ολομέλεια της Βουλής, προβλέπεται να τεθεί σε ισχύ στις 24 Οκτωβρίου, καθώς την προηγουμένη λήγει η... παράταση της παράτασης του νόμου 4178/2013, που καταργείται.

Στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ο Γιώργος Σταθάκης διευκρίνισε ότι περίπου το 45% των αιτήσεων νομιμοποίησης που είχαν υποβληθεί με τους προηγούμενους νόμους έχουν ανεξόφλητες δόσεις και οι ιδιοκτήτες έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν αν θα μεταφερθούν στο νέο σύστημα ώστε να επωφεληθούν από τις ευεργετικές διατάξεις του.

Με βάση στοιχεία της ηλεκτρονικής βάσης του Τεχνικού Επιμελητηρίου, ώς τα τέλη Αυγούστου είχαν υποβληθεί δηλώσεις για 1,34 εκατ. αυθαίρετα και τα οφειλόμενα πρόστιμα υπολογίζονται σε 1,94 δισ. ευρώ.

Ο αριθμός των δηλώσεων αναμένεται πάντως να αυξηθεί, δεδομένου ότι επεκτείνεται και στα ενοικιαζόμενα ακίνητα η υποχρέωση υποβολής δήλωσης από τον ιδιοκτήτη και τον μηχανικό για μη ύπαρξη αυθαιρεσιών ή την τακτοποίησή τους. Σήμερα το μέτρο εφαρμόζεται μόνο σε μεταβιβάσεις ακινήτων (πωλήσεις, γονικές παροχές κ.λπ.).

Ο υπουργός Περιβάλλοντος δεν θέλησε να κάνει πρόβλεψη σε σχέση με τον αριθμό των νέων αιτήσεων, οι οποίες σύμφωνα με υπηρεσιακά στελέχη αναμένεται να ξεπεράσουν τα 2 εκατ.

Εδωσε όμως έμφαση στη διάθεση των εσόδων, τονίζοντας ότι το 50% θα μοιραστεί στους δήμους και τις περιφέρειες για να ανταποκριθούν στις νέες αρμοδιότητες που αναλαμβάνουν, ενώ τα υπόλοιπα θα κατατεθούν στο Πράσινο Ταμείο και θα διατεθούν για έργα αναβάθμισης του δομημένου και του φυσικού περιβάλλοντος.

Κάντε ⇧ για να μεγαλώσει η εικόνα

Το Πράσινο Ταμείο

Ανάλογη πρόβλεψη υπήρχε και στους προηγούμενους νόμους, αλλά με μεταγενέστερες νομοθετικές ρυθμίσεις στην αρχή δόθηκε στο Πράσινο Ταμείο μόνο το 10% και στη συνέχεια μειώθηκε στο 2,5%, ενώ τα υπόλοιπα έσοδα έχουν ενταχθεί στα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου.

Οι σπουδαιότερες αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο είναι οι εξής:

 Θεσπίζεται κίνητρο για τη στατική ενίσχυση των αυθαιρέτων που στην πλειοψηφία τους χαρακτηρίζονται «κτίρια-φέρετρα». Η στατική μελέτη δεν είναι υποχρεωτική, αλλά παρέχεται έκπτωση 10% σε όσους την υποβάλουν μαζί με τη δήλωση αυθαιρέτου. Επιπλέον έκπτωση δικαιούνται όσοι προχωρήσουν και στην υλοποίηση έργων στατικής ενίσχυσης, που ορίζεται σε 60% για κτίρια τα οποία βρίσκονται σε περιοχές υψηλής σεισμικότητας, σε 50% για περιοχές μεσαίας σεισμικότητας και 30% για την υπόλοιπη χώρα. «Είναι υποχρέωση του Δημοσίου να γίνουν ενισχύσεις σε αυτά τα κτίσματα, που κινδυνεύουν σε περίπτωση σεισμού», τόνισε ο Γιώργος Σταθάκης.

 Αντιμετωπίζονται πολεοδομικές αυθαιρεσίες σε εξ αδιαιρέτου ακίνητα στις εκτός σχεδίου περιοχές. Ο ιδιοκτήτης τους αποκτά το δικαίωμα να συγκαλέσει συνέλευση και, με τη συγκατάθεση του 65% των συνιδιοκτητών, μπορεί να προχωρήσει μόνος του στην υποβολή δήλωσης νομιμοποίησης.

 Προβλέπονται μειώσεις στα πρόστιμα για αυθαίρετα που έχουν κατασκευαστεί από το 1983 έως το 1993, σε όσα βρίσκονται σε περιοχές που εκκρεμεί η ένταξή τους στο σχέδιο, καθώς και σε όσα ανήκουν σε στάσιμους οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 500 κατοίκων.

 Διευκολύνονται οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που κατασκευάστηκαν μετά τον Σεπτέμβριο του 2011, οι οποίοι θα επιβαρύνονται με ιδιαίτερα τσουχτερά πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης. Ωστόσο, αν τα κατεδαφίσουν με δικά τους έξοδα μέσα σε 30 ημέρες από τον εντοπισμό τους από τις πολεοδομικές υπηρεσίες, θα αποφύγουν τα πρόστιμα καταβάλλοντας μόνον 500 ευρώ.

 Παρέχονται εκπτώσεις ανάλογα με τον χρόνο υποβολής της δήλωσης νομιμοποίησης που ορίζεται σε δύο χρόνια. Ωστόσο όσες υποβληθούν το πρώτο εξάμηνο θα έχουν μείωση προστίμου κατά 20% και 10% γι’ αυτές του δεύτερου εξαμήνου. Τα δύο επόμενα εξάμηνα τα πρόστιμα αυξάνονται κατά 10% και 20%.

 Θεσπίζεται αύξηση προστίμου κατά 10% σε αυθαίρετα που έχουν κατασκευαστεί σε περιοχές που καλύπτονται από διατάγματα προστασίας (περιοχές NATURA, Ζώνες οικιστικού Ελέγχου κ.λπ.).

Πέντε νέα πολεοδομικά εργαλεία φέρνει το νομοσχέδιο

Επαναφορά της μεταφοράς του συντελεστή δόμησης, απλοποιήσεις στην έκδοση οικοδομικών αδειών, λειτουργία Τράπεζας Δικαιωμάτων Δόμησης και ενεργοποίηση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου είναι οι σπουδαιότερες παρεμβάσεις

Μια νέα αρχή για το δομημένο περιβάλλον προανήγγειλε ο Γιώργος Σταθάκης, δίνοντας έμφαση όχι στην «πιασάρικη» νομιμοποίηση αυθαιρέτων, αλλά στα καινούργια πολεοδομικά εργαλεία που θεσπίζει ή ενεργοποιεί το νομοσχέδιο. Πέντε είναι τα σπουδαιότερα μέτρα που αναμένεται να συμβάλουν σε αυτή την κατεύθυνση:

◾ Η απλοποίηση της έκδοσης αδειών δόμησης που προωθούνται με ευθύνη του μελετητή-μηχανικού. Σε εντός σχεδίου περιοχές που έχουν ενταχθεί στο Κτηματολόγιο και έχουν σαφείς όρους δόμησης η έγκριση για οικοδομές έως 3.000 τετραγωνικά χορηγείται αυτόματα με την ηλεκτρονική υποβολή των απαιτούμενων μελετών. Για τις υπόλοιπες περιοχές καθορίζεται χρονοδιάγραμμα εγκρίσεων. Σε όλες τις περιπτώσεις οι μηχανικοί καλό θα είναι να ζητούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες προέγκριση των όρων δόμησης.

◾ Ο διαχωρισμός των ρόλων ανάμεσα στις υπηρεσίες που εκδίδουν και ελέγχουν τις άδειες δόμησης. Η έκδοση παραμένει στις υπηρεσίες που λειτουργούν στους δήμους, οι έλεγχοι όμως θα γίνονται από τα Παρατηρητήρια τα οποία θα δημιουργηθούν στο υπουργείο, στις Περιφέρειες και στις έδρες των παλιών νομαρχιών.

◾ Η ενεργοποίηση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, που γίνεται υποχρεωτική για τη μεταβίβαση ενός ακινήτου. Είχε θεσμοθετηθεί το 2010 αλλά στη συνέχεια ξεχάστηκε... Αφορά ολόκληρα κτίρια, αλλά μπορεί να καταρτιστεί μόνο για ένα διαμέρισμα, εφόσον υπάρξει ανάγκη και δεν συμφωνούν οι υπόλοιποι συνιδιοκτήτες.

◾ Η λειτουργία της Τράπεζας Δικαιωμάτων Δόμησης, που επίσης είχε θεσμοθετηθεί το 2013 αλλά δεν προχώρησε. Θα ενταχθεί στο Πράσινο Ταμείο και θα έχει αποφασιστικό ρόλο στη χρηματοδότηση έργων αναβάθμισης του οικιστικού περιβάλλοντος.

◾ Το πέμπτο και ιδιαίτερα ακανθώδες μέτρο αφορά την επαναφορά του χρήσιμου θεσμού της μεταφοράς συντελεστή δόμησης, ο οποίος έχει παγώσει από το 2007 με αλλεπάλληλες αποφάσεις του ΣτΕ λόγω καταχρήσεων που είχαν εντοπιστεί κατά την εφαρμογή του.

Είναι ένα μέτρο που επιτρέπει στο Δημόσιο και στους δήμους να διατηρήσουν τα νεοκλασικά ή να αποκτήσουν κοινόχρηστους χώρους αποζημιώνοντας τον θιγόμενο ιδιοκτήτη με έναν τίτλο που του επιτρέπει να χτίσει ή να πουλήσει τα τετραγωνικά που δικαιούται σε άλλο ακίνητο. Με το νομοθέτημα προβλέπεται η διαχείριση του δικαιώματος μέσα από την Τράπεζα Δικαιωμάτων Δόμησης, χωρίς την εμπλοκή των δύο πλευρών.

Το δύσκολο σημείο όμως είναι ο καθορισμός Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή, στις οποίες δίνει ιδιαίτερη έμφαση το ΣτΕ.

Τις αιτιάσεις του υιοθετεί και η επιστημονική επιτροπή της Βουλής και στην έκθεσή της, που συνοδεύει το νομοσχέδιο, επισημαίνει ότι πρέπει να οριστεί ανώτατος συντελεστής επιβάρυνσης για τις περιοχές που θα υποδεχτούν τα επιπλέον τετραγωνικά.

Η Ρένα Κλαμπατσέα, γενική γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού, τόνισε ότι οι δήμοι έχουν όλα τα θεσμικά εφόδια για να προχωρήσουν στον καθορισμό Ζωνών Υποδοχής και να αποκτήσουν ένα «εργαλείο» που θα τους εξασφαλίσει χώρους για κοινωνικές χρήσεις (πλατείες, παιδικές χαρές κ.λπ.).

Από τη μεριά του ο Γιώργος Σταθάκης επισήμανε ότι το υπουργείο προωθεί ένα πακέτο παρεμβάσεων, που περιλαμβάνει τους δασικούς χάρτες, την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, τον χωρικό σχεδιασμό και τα περιφερειακά σχέδια, για τα οποία τόνισε ότι «θα θέσουν κανόνες και θα φέρουν ασφάλεια δικαίου για τις πολεοδομικές παρεμβάσεις».

Προανήγγειλε ότι μέσα στον επόμενο μήνα θα κατατεθεί το νομοσχέδιο για τον ενιαίο φορέα που θα προκύψει από τη συγχώνευση των υποθηκοφυλακείων με τα κτηματολογικά γραφεία.