Στην επιφάνεια το σκάνδαλο της υποθαλάσσιας

Στο μικροσκόπιο του εισαγγελέα διαφθοράς Θεσσαλονίκης μπήκε από χθες -έστω και με καθυστέρηση έξι ετών και έπειτα από μπαράζ δημοσιευμάτων («Εφ.Συν.» 10/1/2015)- το σκάνδαλο της υποθαλάσσιας αρτηρίας, του έργου που δεν έγινε, αλλά για το οποίο ο Ελληνας φορολογούμενος καλείται να πληρώσει 90 εκατ. ευρώ! Είναι η αποζημίωση της κοινοπραξίας, η οποία ανέλαβε το έργο, που τελικά ακυρώθηκε με υπαιτιότητα του Δημοσίου. Χαρακτηριστικό αστείο μεταξύ των Θεσσαλονικέων οδηγών, όταν το ιστορικό κέντρο έχει μποτιλιάρισμα: «Και γιατί δεν παίρνεις την υποθαλάσσια αρτηρία;».

Χθες ο εισαγγελέας Εφετών, αρμόδιος για θέματα διαφθοράς, Αργύρης Δημόπουλος, παρήγγειλε στο ΣΔΟΕ τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για το αδίκημα της κακουργηματικής απιστίας σε βάρος του Δημοσίου κατά παντός υπευθύνου, βάζοντας στο κάδρο κάθε συναρμόδιο παράγοντα του κράτους, από τους υπαλλήλους των τεχνικών υπηρεσιών έως την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών.

Σε δόσεις

Πριν από λίγες ημέρες, το συγκεκριμένο υπουργείο δημοσίευσε στη «Διαύγεια» την «έγκριση δέσμευσης προϋπολογισμού 3,7 εκατ. ευρώ για την κάλυψη της από 4-10-12 διαιτητικής απόφασης». Είχε προηγηθεί, την παραμονή των Χριστουγέννων, απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης για τροποποίηση στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 2014 για κάλυψη του ποσού. Πρόκειται για τα πρώτα χρήματα που δίνονται ως αποζημίωση στον εργολάβο και -όπως φαίνεται- θα ακολουθήσουν πολλές δόσεις μέχρι να αποπληρωθεί η οφειλή.

Η σύμβαση για την κατασκευή της υποθαλάσσιας αρτηρίας υπογράφηκε στις 31 Οκτωβρίου 2006 μεταξύ του Δημοσίου και της κοινοπραξίας «Θερμαϊκή Οδός», στην οποία μετείχαν οι εταιρείες «Ακτωρ», «Boscalis» και «Archirodon Group». Κυρώθηκε από τη Βουλή τον Φεβρουάριο του 2007 και δύο μήνες αργότερα ξεκίνησαν οι πρόδρομες εργασίες για την κατασκευή της νέας αρτηρίας, με προϋπολογισμό 472 εκατ. ευρώ.

Η κατάρρευση του μεγαλεπήβολου έργου ήρθε τον Μάρτιο του 2008, όταν ο τότε υπουργός Πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης αποδέχτηκε γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), σύμφωνα με την οποία η σήραγγα έπρεπε να γίνει σε βάθος 25 αντί 15 μέτρων που προέβλεπε η αρχική μελέτη και να κατασκευαστεί με μετροπόντικα αντί του εγκιβωτισμού. Οι αλλαγές αύξησαν το κόστος του έργου κατά 150 εκατ. ευρώ, ενώ χρειαζόταν νέα μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Υπό αυτές τις συνθήκες το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ φάνηκε να αλλάζει άποψη και δεν προχωρούσε σε καμία ενέργεια.

Η σύμβαση καταγγέλθηκε στις 30 Ιουλίου 2009 από την κοινοπραξία που καλούσε το Δημόσιο να πληρώσει όλες τις δαπάνες που έκανε από τον Ιούνιο του 2005, οπότε αναδείχτηκε προσωρινός ανάδοχος. Διεκδικούσε συνολικά 410 εκατ. ευρώ, στα οποία περιλαμβάνονται το κόστος μελετών και γεωτρήσεων, οι μισθοί περίπου 40 επιστημονικών συνεργατών, δεσμεύσεις κεφαλαίων των μετόχων ύψους 50 εκατ. ευρώ και το κόστος της εγγυητικής επιστολής των 35 εκατ. ευρώ.

Το Σεπτέμβριο του 2009 το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ προσέφυγε στη διαιτησία και τελικά το 2010 επιδικάστηκαν υπέρ των εργολάβων 67,8 εκατ. ευρώ. Το Δημόσιο προχώρησε σε παύση πληρωμών, με αποτέλεσμα η αποζημίωση να τοκίζεται και στις αρχές του 2014 ξεπέρασε τα 90 εκατ. ευρώ. Ο υπουργός Υποδομών Μιχάλης Χρυσοχοΐδης έδωσε εντολή στις νομικές υπηρεσίες να ασκηθούν όλα τα ένδικα μέσα κατά των δικαστικών αποφάσεων, που όμως δεν απέδωσαν.