Αποκαλύφθηκαν οι μεθοδεύσεις του πρύτανη του ΕΜΠ προκειμένου να αρθεί η –εδώ και δεκαετίες– απαγόρευση διδάκτρων στα μεταπτυχιακά προγράμματα του ιδρύματος. Η δήθεν «νομική γνωμάτευση» με την οποία επιχείρησε να πείσει τη Σύγκλητο ότι είναι άκυρη η απαγόρευση που προβλέπεται από τον Εσωτερικό Κανονισμό του ιδρύματος δεν είναι παρά ένα «απαντητικό σημείωμα» του υπουργείου Παιδείας σε ερώτημα που έθεσε ο ίδιος. Βαφτίστηκε γνωμάτευση, πήρε θεσμικές διαστάσεις που δεν είχε και προωθήθηκε ως ανυπέρβλητο θέσφατο το οποίο, ω της συμπτώσεως, είναι ταυτόσημο με την άποψη του πρύτανη. Η κοινότητα του ΕΜΠ –διδάσκοντες και φοιτητές– παρακολουθεί αμήχανη τις εξελίξεις και αναμένει από τη διοίκηση να ξεκαθαριστεί το ακόμη θολό τοπίο σ’ ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα όπως η ιδιωτικοποίηση των (εναπομεινάντων) δημόσιων μεταπτυχιακών.
Αποκαλύψεις
Μετά τον θόρυβο που ξέσπασε από το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της «Εφ.Συν.» για την απόπειρα του πρύτανη να αμφισβητήσει την απόφαση του ΕΜΠ να παρέχει δωρεάν μεταπτυχιακά (εδώ και 20 χρόνια), η υπόθεση έχει οδηγήσει σε αμφίσημα φαινόμενα. Από τη μια, έντονες αντιδράσεις από φοιτητές έως και υποψήφιους διδάκτορες και από την άλλη, ένα μούδιασμα των διδασκόντων σχετικά με την ερμηνεία των προθέσεων του πρύτανη και των περιθωρίων του νόμου για την αλλαγή λειτουργίας του ιδρύματος καθώς και του δικού τους ρόλου. Σ’ ένα περιβάλλον πιεστικό κυρίως εξαιτίας της δύσκολης διαχείρισης της συνεχώς μειούμενης δημόσιας χρηματοδότησης. Πολλοί είναι όμως κι εκείνοι που προβληματίζονται από την τακτική που επιλέχθηκε ώστε να ερμηνευθεί κατά το δοκούν το υπάρχον νομικό πλαίσιο. Και αυτό αποτελεί τον πυρήνα των εξελίξεων στο ΕΜΠ αυτόν τον καιρό.
Το «απαντητικό σημείωμα» του υπουργείου, το οποίο υπογράφεται από τον γενικό γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης, Νίκο Παπαϊωάννου (πρώην πρύτανη ΑΠΘ, που άφησε Ιστορία για την επιβολή, ανεξαιρέτως και αδιακρίτως, του δόγματος «νόμος και τάξη» διά της καταστολής των ΜΑΤ), δεν περιορίζεται στα οριζόμενα εκ του νόμου. Προχωρά σε ερμηνεία των διατάξεων σαν να ήταν παράρτημα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ή τμήμα του ΣτΕ και καταλήγει σε συμπέρασμα-υπόδειξη για τη σωστή εφαρμογή αυτών. Οχι ότι το υπουργείο δεν μπορεί να ερμηνεύει αυτά που νομοθετεί. Ομως, δεν κλήθηκε να κάνει αυτό, ενώ δεν έχει ούτε καν την απαιτούμενη μορφή, όπως π.χ. μιας εφαρμοστικής πράξης (βλ. εγκύκλιο). Πώς, λοιπόν, ένα «απαντητικό σημείωμα» μπορεί να επιβληθεί ως κανόνας;
Τα επιχειρήματα του γ.γ. του υπ. Παιδείας
Ανάμεσα στα επιχειρήματα που διατυπώνονται στο σημείωμα του κ. Παπαϊωάννου είναι και τα εξής:
Α) «Από τον νόμο (ν.4957/2022) δίνεται στη Σύγκλητο η προσωρινή δυνατότητα ρύθμισης ειδικότερων ζητημάτων που αφορούν τα ΠΜΣ υπό την προϋπόθεση ότι οι αποφάσεις δεν έρχονται σε αντίθεση με τον παρόντα νόμο». Μόνο που αυτό ισχύει όταν επίκειται νέος Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας για ένα ίδρυμα. Θέλει ο κ. πρύτανης να δημιουργήσει νέο Εσωτερικό Κανονισμό; Δεν το είπε ούτε το έθεσε έτσι. Σίγουρα θα το ήθελε πολύ εφόσον ο ΕΚΛ του ΕΜΠ είναι το εμπόδιο για την επιβολή διδάκτρων (τυπικά «τέλη φοίτησης»).
Β) Σε περιπτώσεις δυσαρμονίας ή ύπαρξης ΕΚΛ προγενέστερου του νόμου (όπως στο ΕΜΠ), επισημαίνεται: «Περιπτώσεις δυσαρμονίας μεταξύ του νόμου και του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας μπορούν να ανακύψουν είτε όταν ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας έρχεται σε αντίθεση με τον νόμο (όταν ο δευτερογενής κανόνας ακολουθεί χρονικά τον πρωτογενή) ή όταν ο προγενέστερος δευτερογενής κανόνας (δηλαδή ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας) ρυθμίζει διαφορετικά ή και contra legem, ζήτημα που ο κοινός νομοθέτης αποφάσισε να ρυθμίσει διαφορετικά στο μέλλον. Και στις δύο περιπτώσεις υπερισχύει ο κανόνας του τυπικού νόμου καθόσον ιεραρχικά κατισχύει του κατώτερου κανόνα (lex superior derogat legi inferiori)».
Λεπτομερής η ανάλυση, αλλά παραλείπεται το σημαντικότερο. Ο ΕΚΛ του Μετσόβιου ΔΕΝ είναι αντίθετος του νόμου. Ο νόμος ΔΕΝ επιβάλλει δίδακτρα. Είναι προαιρετικά. Πού βρίσκεται λοιπόν η αντίθεση και χρήζει τέτοιας νομικής και θεσμικής ακροβασίας; Τόσο από την πλευρά της διοίκησης του ΕΜΠ όσο και από την πλευρά του υπουργείου. Ποιος φέρει τη σφραγίδα της νομικής επικύρωσης της άποψής του; Διότι εδώ έχουμε να κάνουμε, τελικά, με απόψεις οι οποίες δεν είναι δεσμευτικές για κανένα ίδρυμα. Εξίσου σημαντικό, δε, είναι το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη «ερμηνεία» της υπάρχουσας νομοθεσίας αγνοείται επιδεικτικά το θεσμικά αυτονόητο. Το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ που περνά μέσα από τη ΣΥΓΚΛΗΤΟ. Για όλα όσα αναφέρονται απαιτείται απόφαση Συγκλήτου. Η οποία ειδικά για τον πρύτανη αποδείχτηκε ότι δεν έχει καμία σημασία. Πήγε εκεί, είπε ότι έχει μια γνωμάτευση που ακυρώνει την οριζόντια δωρεάν απαγόρευση διδάκτρων στα ΠΜΣ του ΕΜΠ και δεν ζήτησε καν τη γνώμη των μελών της.
Να επισημάνουμε ότι ο ίδιος ο νόμος –που επικαλούνται αμφότεροι γ.γ. και πρύτανης– αναφέρει ρητά σε πολλά σημεία: «α) Με απόφαση της Συγκλήτου εγκρίνεται η ίδρυση νέου ΠΜΣ (…) και ρυθμίζονται κατ’ ελάχιστον τα ακόλουθα: οι πηγές χρηματοδότησης του ΠΜΣ και το ύψος των τελών φοίτησης, ΕΦΟΣΟΝ καθορίζονται τέλη φοίτησης (παρ. 3, άρθρο 80). β) Οι πόροι ενός Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) ΔΥΝΑΝΤΑΙ να προέρχονται από: α) τέλη φοίτησης, β) δωρεές, χορηγίες και πάσης φύσεως οικονομικές ενισχύσεις, κληροδοτήματα, πόρους από ερευνητικά έργα ή προγράμματα, ιδίους πόρους του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (ΑΕΙ) και τον κρατικό προϋπολογισμό ή το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (παρ. 1 και 2 του άρθρου 84). γ) Η καταβολή των τελών φοίτησης, ΕΦΟΣΟΝ προβλέπεται, πραγματοποιείται από τον ίδιο τον φοιτητή ή από τρίτο φυσικό ή νομικό πρόσωπο για λογαριασμό του φοιτητή».
Ειδική μνεία γίνεται στα ξενόγλωσσα ΠΜΣ, για τα οποία πάλι η ΣΥΓΚΛΗΤΟΣ αποφασίζει, ανάμεσα σε άλλα, για «το ύψος των ενδεχόμενων τελών φοίτησης και τους λοιπούς πόρους του προγράμματος». Επιπλέον, γίνεται αναφορά και στη δυνατότητα «υποβολής των αιτήσεων δωρεάν φοίτησης σε ΠΜΣ των ΑΕΙ» αλλά σ’ αυτά που «λειτουργούν με τέλη φοίτησης», όχι τα δωρεάν.
Γιατί, λοιπόν, τόση φασαρία για το σαφές; Ο δρόμος της αμφισβήτησης είναι συνήθως προτιμότερος της επιβολής, αλλά όταν υπάρχει έδαφος. Εδώ πού πατάει ο πρύτανης; Στις φιλοδοξίες του. Θέλει να βάλει δίδακτρα, είναι σαφές. Δεν γίνεται αναίμακτα, όμως. Ούτε με κοροϊδίες.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας