Αντιπαιδαγωγικά μέτρα κατά του μπούλινγκ με βαριές τιμωρίες για τους «παραβάτες»

Ενα ενδιαφέρον παράδειγμα εθνικής καμπάνιας μάς έδωσε, χθες, ο πρωθυπουργός. Πήρε ένα νομικό πλαίσιο, ήδη εν ισχύι, μια πλατφόρμα καταγγελιών που προβλέπεται από το ίδιο νομικό πλαίσιο και για να φανεί το στίγμα της γερής παρέμβασης έβαλε τον αρμόδιο υπουργό να δώσει πόνο στις ποινές. Κι όλα αυτά για την καταπολέμηση της σχολικής βίας που, αν και έχει σοβαρές και πολυσύνθετες κοινωνικές αφετηρίες, η κυβέρνηση περιχαράκωσε τις λύσεις στο σχολείο-αναμορφωτήριο.

Κατάφερε, πάντως, να δημιουργήσει τις εντυπώσεις ότι πρόκειται για μια νέα πρωτοβουλία με διαστάσεις, μάλιστα, εθνικής καμπάνιας. Πριν από έναν χρόνο έλεγε «Ζούμε αρμονικά μαζί - Σπάμε τη σιωπή», τώρα λέει «STOP bullying. Μην ανέχεσαι το bullying. Μίλα. Μπορείς». Και η φιέστα έγινε.

Ανάμεσα στα μέτρα που εξήγγειλε ο υπουργός Παιδείας περιλαμβάνονται: νέος κανονισμός λειτουργίας των σχολείων, υπογραφή-δέσμευση των γονέων από την αρχή της χρονιάς, επαναφορά των δικαιολογημένων-αδικαιολόγητων απουσιών, απαγόρευση διαγραφής απουσιών από τον Σύλλογο Διδασκόντων, επαναφορά της πενθήμερης αποβολής ακόμα και για τη χρήση κινητού, απαγόρευση συμμετοχής σε εκδρομές και άλλες δράσεις και, τέλος, αποκατάσταση φθορών από τους γονείς-κηδεμόνες των μαθητών που τις προκαλούν. Αν δεν πληρώσουν, θ’ αναλάβουν οι δήμοι αλλά η δαπάνη θα εγγραφεί στην ΑΔΑΕ.

Τα λεγόμενα «παιδαγωγικά μέτρα»

Αν μαθητής/τρια χρησιμοποιεί το κινητό τηλέφωνό του/της και:

● Αν έχει κινητό και μαγνητοφωνεί ή φωτογραφίζει ή βιντεοσκοπεί εκπαιδευτικούς ή συμμαθητές/τριές του/της, ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού, επιλαμβάνεται ο διευθυντής ή ύστερα από κρίση του τελευταίου ο Σύλλογος Διδασκόντων για ποινή αποβολής 1-5 ημερών ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού.

● Αν αφορά ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα τρίτων προσώπων, τότε ο Σύλλογος Διδασκόντων υποχρεούται να εφαρμόσει το παιδαγωγικό μέτρο της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος για τον/την υπαίτιο/α μαθητή/τρια.

Οι ποινές

1. Προφορική παρατήρηση, επίπληξη, ωριαία απομάκρυνση από εκπαιδευτικό.

2. Αποβολή από τα μαθήματα μέχρι 3 ημέρες από διευθυντή σχολείου (από 1 σήμερα).

3. Αποβολή από τα μαθήματα μέχρι 5 ημέρες από Σύλλογο Διδασκόντων (2 σήμερα).

4. Αλλαγή τμήματος (δεν υπήρχε) από Σύλλογο Διδασκόντων.

5. Αποκλεισμός από δράσεις, πολιτιστικές ή αθλητικές εκδηλώσεις, εκπαιδευτικές εκδρομές/μετακινήσεις (δεν υπήρχε) από Σύλλογο Διδασκόντων.

6. Αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος (διευκόλυνση της διαδικασίας με απλή γνώμη συμβούλου εκπαίδευσης και χωρίς σύμφωνη γνώμη ΚΕΔΑΣΥ) από Σύλλογο Διδασκόντων.

Οι απουσίες

1. Διατήρηση του ορίου των 114 απουσιών.

2. Επανέρχεται το όριο απουσιών χωρίς αιτιολόγηση: 50.

3. Οι πάνω από τις 50 απαιτούν αιτιολόγηση.

4. Προσμέτρηση των καθυστερημένων προσελεύσεων στις απουσίες (15λεπτη καθυστέρηση: 1 απουσία, 3 καθυστερημένες προσελεύσεις μικρότερες των 15 λεπτών: 1 απουσία / από 2024-25).

5. Αιτιολόγηση απουσιών έως 2 συνεχόμενων ημερών από γονείς (πάνω από 2 συνεχόμενες ημέρες με ιατρική γνωμάτευση).

Τι να περιμένουμε; Οχι πολλά, αν δεχτούμε ότι το βασικό πλαίσιο είναι ήδη γνωστό από την εποχή της Ν. Κεραμέως και έχει ήδη αποδειχθεί ανεπαρκές. Για την ακρίβεια, αυστηρό και ανεπαρκές. Το αυστηρότερο μπορεί να γίνει επαρκέστερο; Η παιδαγωγική λέει όχι. Η κυβέρνηση, πάλι, έχει άλλη άποψη. Την ίδια για την αντιμετώπιση κάθε «ακραίου» φαινομένου. Καταστολή για την ασφάλεια και την τάξη. Σκέτη. Χωρίς πρόληψη, χωρίς σχεδιασμό, χωρίς συνεκτίμηση των αιτίων, χωρίς καν τη σωστή διαχείριση του ελάχιστου ειδικού προσωπικού. Οι ψυχολόγοι, για παράδειγμα, που θα αναλάβουν βαρύ έργο θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το δικό τους άγχος πρώτα. Αυτή τη στιγμή, είπε ο υπουργός, υπάρχουν 4.000 ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί στα σχολεία. Στα εκατοντάδες σχολεία που έχει η χώρα.

Οι εκπαιδευτικοί το περιγράφουν αλλιώς: Ενας ψυχολόγος απασχολείται σε πέντε σχολεία. Πηγαίνει κάθε μέρα και σε διαφορετικό. Το ακόμη χειρότερο είναι πως τον επόμενο χρόνο προσλαμβάνονται σε διαφορετικό σχολείο, ακυρώνοντας, έτσι, κάθε προσπάθεια προσέγγισης που μπορεί να έχει ήδη ή που πρόκειται να ξεκινήσει. Οσο για την αυστηροποίηση των ποινών, να υπενθυμίσουμε, μόνο, την αποδεδειγμένη αναποτελεσματικότητα της αλλαγής σχολείου. Με το σχολείο δεν αλλάζει και το παιδί. Και σίγουρα δεν σώζεται, αν δεχτούμε ότι αυτός είναι ο στόχος. Το παιδί και τα θέματα που αντιμετωπίζει.

Δεν αποκλείεται, βέβαια και να συμβούν πολλά. Από την αντίθετη πλευρά, όμως. Εκεί όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος όχι μόνον των ακραίων αντιδράσεων στις τιμωρητικές ποινές, αλλά και της καταστολής δικαιωμάτων που μπορεί να φέρει η απόφαση του κάθε υπευθυνο-ανεύθυνου. Ηδη, έχουν κηρυχθεί παράνομες οι καταλήψεις και διευθυντές έχουν κινηθεί εναντίον μαθητών. Τι θα γίνει αν σε μια τάξη 25 μαθητών, αποφασίσουν οι 23 να προβούν σε αποχή (που επιτρέπεται); Το σχολείο θα παρεμποδίσει τους 23; Μάθημα πάντως με δύο μαθητές δεν γίνεται. Αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά καταχρηστικά φαινόμενα τήρησης του νόμου που μπορεί να σημειωθούν. Ειδικά, αν αυτός παραμείνει γενικός, αόριστος και αφημένος στο καλάθι των άλλοθι.

Μάλλον δεν θα έβαζε στοίχημα ο υπουργός ότι όλοι οι διευθυντές θα ερμηνεύσουν με τον ίδιο τρόπο, λ.χ., τον ορισμό ότι «συνιστά ενδοσχολική βία και εκφοβισμό η παρεμπόδιση της ομαλής διεξαγωγής των μαθημάτων και ο βίαιος αποκλεισμός μαθητών είτε από την εκπαιδευτική διαδικασία είτε από τη συμμετοχή τους στην καθημερινή σχολική ζωή, καθώς και ο εν γένει κοινωνικός αποκλεισμός, οι απειλές και η ψυχολογική βία στις επαφές των μαθητών με τους συμμαθητές τους». Ειδικά σε ό,τι αφορά το πρώτο μέρος, σχετικά με τα μαθήματα και την εκπαιδευτική διαδικασία.