Κατέλαβαν ξανά τη «Rosa Nera»

Ηχηρό μήνυμα προς τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη αλλά και προσωπικά στον πρωθυπουργό αποτελεί η ανακατάληψη του ιστορικού κτιρίου της 5ης Μεραρχίας στα Χανιά από μέλη της συλλογικότητας Rosa Nera. Η κατάληψη είχε σπάσει στις 5 Σεπτεμβρίου όταν δυνάμεις καταστολής εισέβαλαν στο κτίριο όπου επί 16 χρόνια στεγαζόταν ένα από τα σημαντικότερα συλλογικά εγχειρήματα αυτοοργάνωσης και αλληλεγγύης σε όλη τη χώρα.

Το σπάσιμο της κατάληψης «Rosa Nera» αποτέλεσε εμβληματική υπόσχεση της κυβέρνησης Μητσοτάκη όχι μόνο λόγω της αντιπαράθεσης με τον αναρχικό χώρο αλλά κυρίως επειδή στο «μπαλκόνι των Χανίων», όπου βρίσκεται το κτιριακό συγκρότημα των πρώην στρατώνων της 5ης Μεραρχίας, έχουν εκπονηθεί μεγαλόπνοα επενδυτικά σχέδια που περιλαμβάνουν ξενοδοχεία, πισίνες και πλήρη ιδιωτικοποίηση.

Σε όλα αυτά έδωσαν απάντηση οι εκατοντάδες άνθρωποι που το Σάββατο με μια αιφνιδιαστική κίνηση ανακατέλαβαν τον χώρο, εκδιώκοντας με συνοπτικές διαδικασίες τους λιγοστούς αστυνομικούς που εδώ και 9 μήνες απλά περιφρουρούσαν τον χώρο και τις κλειστές πόρτες. Από τον Σεπτέμβριο, ιδιωτικά συνεργεία, με εντολή των δυνάμεων καταστολής, είχαν φράξει τις εισόδους αλλά και τα παράθυρα του κτιρίου με λαμαρίνες, ενώ είχαν προβεί και σε σημαντικές καταστροφές των εσωτερικών υποδομών. Χαρακτηριστική εικόνα ήταν τα… τσιμεντωμένα υδραυλικά δίκτυα (λεκάνες αποχέτευσης κτλ) που αντίκρισαν οι αλληλέγγυοι μετά την ανακατάληψη του χώρου.

Το απόγευμα του Σαββάτου, στην αυλή του ιστορικού κτιρίου διοργανώθηκε η πρώτη ανοιχτή συνέλευση. Περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι παραβρέθηκαν στη γιορτή που ακολούθησε. Ηδη έχουν ξεκινήσει οι εργασίες αποκατάστασης του χώρου ώστε να στεγαστούν ξανά η αλληλεγγύη και η συλλογική δράση. Στο πρώτο κείμενό τους οι καταληψίες θυμίζουν πως η ιστορία του χώρου αυτού έχει δείξει πως «μόνο όταν δεν ανήκει σε κανέναν μπορεί να ανήκει σε όλους».

«Διεκδικούμε συγκεκριμένα αυτό το μέρος να ξαναγίνει ένας τόπος ελευθερίας και αγώνα για ζωή. Γιατί μόνο έτσι θα αποτρέψουμε την ξενοδοχοποίηση-εμπορευματοποίησή του. Γιατί μόνο αν περάσει στα χέρια της κοινωνίας θα υπάρξει ισοτιμία στην απόφαση που θα παρθεί για το μέλλον του. Οσοι επίσημοι και ανεπίσημοι μιλάνε για το μέλλον του λόφου Καστέλι δεν υπολόγισαν ως ισότιμο συνομιλητή τους κανέναν άσημο αυτής της κοινωνίας» αναφέρουν μεταξύ άλλων.

Το ιστορικό

Ο λόφος Καστέλι, ακριβώς πάνω από το ενετικό λιμάνι των Χανίων, αποτελεί το σημαντικότερο τοπόσημο της πόλης. Εκεί βρίσκονται τα τρία κτίρια της πρώην Μεραρχίας Κρητών (Μεραρχία, Φυλακές, Στρατώνας) που αγοράστηκαν το 1986 με χρήματα του υπουργείου Παιδείας από το υπουργείο Αμνυνας. Τα κτίρια δωρήθηκαν στο Πολυτεχνείο Κρήτης για να στεγάσει τις εκπαιδευτικές του δραστηριότητες, γεγονός που καθιστά αντισυνταγματική την οποιουδήποτε άλλου είδους χρήση τους, με βάση το άρθρο 109 του Συντάγματος.

Ωστόσο επί πρυτανείας Βασίλη Διγαλάκη (του μετέπειτα βουλευτή της Ν.Δ. και υφυπουργού Παιδείας) και αφού ήδη οι εγκαταστάσεις του Πολυτεχνείου Κρήτης είχαν μεταφερθεί στο Ακρωτήρι, τα τρία κτίρια βγήκαν παρανόμως στο σφυρί, με εξευτελιστικό τίμημα και θολές διαδικασίες. Η χρήση που προκρίθηκε ήταν να γίνουν ξενοδοχεία και εκμισθώθηκαν στην εταιρεία Belvedere, ισραηλινών συμφερόντων.

Στις μακέτες που διέρρευσαν στον Τύπο φαινόταν το σχέδιο για τη δημιουργία πισίνας στο ιστορικότερο σημείο της πόλης και γενικώς η πρόβλεψη για «κλειστές» υπηρεσίες πολυτελείας προς τους τουρίστες που καμία σχέση δεν έχουν με τις υποσχέσεις περί ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών στον χώρο. Το σχέδιο το είχε ευλογήσει και προσωπικά ο… Χανιώτης Κυριάκος Μητσοτάκης με αρθρογραφία του ήδη από την περίοδο που ήταν στην αντιπολίτευση, αλλά έχει συναντήσει την αντίθεση του συνόλου της τοπικής κοινωνίας.

Ο Δήμος Χανίων και η Περιφέρεια Κρήτης έχουν ταχθεί ενάντια στο σχέδιο και διάφοροι φορείς έχουν κατά καιρούς καταθέσει προτάσεις για το μέλλον του χώρου (δημοτική βιβλιοθήκη, κέντρο καινοτομίας, ιστορικό αρχείο κ.ά.). Σημαντική ήταν η ενεργοποίηση εκατοντάδων πολιτών μέσω της «Πρωτοβουλίας πολιτών ενάντια στην ξενοδοχοποίηση του λόφου Καστέλι», στην οποία συμμετείχαν πανεπιστημιακοί, ιστορικοί, αλλά και απλοί πολίτες. Τα μέλη της συλλογικότητας Rosa Nera έχουν δημοσιοποιήσει πρόταση αυτοδιαχείρισης με συνεχή και ενεργή εμπλοκή των πολιτών, στη βάση των δράσεων που επί 16 χρόνια λάμβαναν χώρα στην κατάληψη, απορρίπτοντας λύσεις που οδηγούν σε παθητική στάση από τον «επισκέπτη» του χώρου.

Σε κάθε περίπτωση, από το πρωί του Σαββάτου η συζήτηση ξεκινά ξανά σε νέα βάση, με τον χώρο ελεύθερο και ανοιχτό για όλους και χωρίς την παρουσία των δυνάμεων καταστολής του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Αξιοσημείωτο είναι πως και οι ίδιοι οι αστυνομικοί των Χανίων είχαν εκφράσει εγγράφως την αντίδρασή τους στο να φυλάνε επί τόσους μήνες μια εν δυνάμει ιδιωτική επένδυση.

Οποια πρόταση και αν υιοθετηθεί για τη δημόσια χρήση του λόφου και των κτιρίων στο μέλλον, η ανακατάληψή τους αποτελεί σημαντική ήττα για το νεοφιλελεύθερο αφήγημα της ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου. Ιδίως εφόσον αυτή γίνεται εναντίον μιας επένδυσης που προώθησε προσωπικά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ερχόμενος σε πλήρη αντίθεση με το κοινό αίσθημα στην πόλη καταγωγής του. Πλέον ο λόφος δεν ανήκει σε κανέναν και γι' αυτό ανήκει σε όλους. Κυρίως όμως δεν ανήκει σε κάθε είδους επενδυτές και… επενδυσιολάγνους που βρίσκονται πια πρακτικά εκτός του χώρου και κυρίως ηθικά απομονωμένοι.