Ο Τραμπ, ο ΛεΜπρον και οι κάλπες

Μια φορά κι έναν καιρό στην Αμερική, ο αθλητισμός ήταν απολιτικός. Ηταν ελάχιστοι οι μαύροι αθλητές που χρησιμοποιούσαν την επιτυχία και την επιρροή τους για να στρέψουν το βλέμμα της κοινωνίας σε θέματα ρατσισμού, φυλετικών και θρησκευτικών διακρίσεων, καθώς και κοινωνικής ανισότητας.

Εξαίρεση αποτέλεσε ο Μοχάμεντ Αλι, που το 1966 αρνήθηκε να καταταγεί στον αμερικανικό στρατό για τον Πόλεμο του Βιετνάμ και δημοσία χαρακτήρισε εαυτόν «αντιρρησία συνείδησης». Και εξήγησε: «γιατί πρέπει να φορέσω στολή και να πάω 10.000 μίλια μακριά από το σπίτι μου για να ρίξω βόμβες και σφαίρες σε έγχρωμους στο Βιετνάμ, όταν οι μαύροι της Λούισβιλ (σ.σ.: πόλη των ΗΠΑ) αντιμετωπίζονται σαν σκυλιά και τους αρνούνται βασικά ανθρώπινα δικαιώματα». Μια στάση που οδήγησε στον εξοστρακισμό του κορυφαίου πυγμάχου από τα ρινγκ έως το 1971. Το 1968, ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος, που έβαλαν μαύρα γάντια και ύψωσαν τις γροθιές τους στον ουρανό του Μεξικού, πάνω στο ολυμπιακό βάθρο κατά την ανάκρουση του ύμνου των ΗΠΑ. Για κακή τους τύχη, πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής τότε ήταν ο Εϊβερι Μπράντατζ, που θεώρησε ότι η πράξη αυτή «δεν συνάδει με το απολιτικό φόρουμ που πρέπει να είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες» και τους έδιωξε από το Ολυμπιακό Χωριό και από την ομάδα των ΗΠΑ.

Τότε, το να παίρνει ένας αθλητής δημόσια θέση σε ζητήματα που θεωρούνταν «ευαίσθητα» για τις κυβερνήσεις ήταν όχι μόνο κατακριτέο, αλλά επέφερε και αθλητικές τιμωρίες. Οσο περνούσαν τα χρόνια και ο αθλητισμός στις ΗΠΑ «έδεσε» τόσο με το μάρκετινγκ, θεωρούνταν απλώς bad business η αναφορά σε πολιτικά ζητήματα. Δεν έχει ξεχαστεί η άρνηση του Μάικλ Τζόρνταν το 1990 να πάρει θέση στη μάχη μεταξύ του ρατσιστή Τζέσι Χελμς και του Αφροαμερικανού Δημοκρατικού Χάρβεϊ Γκαντ για μια θέση στη Γερουσία, με το επιχείρημα: «Ας μη μιλήσω. Και οι Ρεπουμπλικάνοι αγοράζουν αθλητικά παπούτσια!»

Πλέον, στην εποχή των social media που ο καθένας έχει άποψη για το καθετί, οι συνέπειες για τους αθλητές που εκφράζονται δημοσίως δεν είναι τόσο αυστηρές. Με την εξαίρεση βέβαια του Κόλιν Κέπερνικ, που δεν έχει καταφέρει εδώ και τέσσερα χρόνια να βρει ομάδα. Ετσι πληρώνει ο αστέρας του αμερικανικού ποδοσφαίρου την απόφασή του εν έτει 2016 να γονατίζει κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ και με τον τρόπο αυτό να διαμαρτύρεται για την αστυνομική βία κατά των Αφροαμερικανών και των μειονοτικών πληθυσμών στην Αμερική.

Η στάση εκείνη του Κέπερνικ είχε τότε προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. «Οταν ένας παίκτης γονατίζει, οι ιδιοκτήτες ομάδων του NFL πρέπει να πετάξουν αυτόν τον πουτάνας γιο έξω από το γήπεδο! Διώξτε τον! Απολύστε τον!» είχε πει σε μια συγκέντρωση το 2017.

Η κόντρα του Τραμπ με τους αθλητές έγινε πιο έντονη από τον περασμένο Μάιο. Οταν δολοφονήθηκε ο Τζορτζ Φλόιντ από αστυνομικούς στη Μινεσότα, το κύμα μεταβλήθηκε σε τσουνάμι. Το γονάτισμα του Κέπερνικ έγινε το σύμβολο αντίδρασης κατά του ρατσισμού για τους αθλητές στις ΗΠΑ και όχι μόνο (βλ. Πρέμιερ Λιγκ, Formula 1…). Και ο Τραμπ συνέχισε να κατηγορεί ως «αναρχικούς» όλους τους αθλητές, που γονάτιζαν όταν ακουγόταν ο ύμνος.

Μολονότι είχε ξεκινήσει η προεκλογική εκστρατεία και στόχος του -βάσει υποδείξεων του επιτελείου του- έπρεπε να είναι η εξασφάλιση περισσότερων ψήφων από τους Αφροαμερικανούς (εκεί που υστερούσε σημαντικά στις εκλογές του 2016), ο Τραμπ κατάφερε να έρθει σε ανοιχτή κόντρα με το ΝΒΑ που πρωτοστάτησε στις διαμαρτυρίες. Αυτούς, που επί μήνες μετέφεραν με οργή και περηφάνια το μήνυμα Black Lives Matter τούς χαρακτήρισε «πολιτική οργάνωση» και εξήγησε ότι «για τον λόγο αυτό έχουν πέσει οι τηλεθεάσεις τους». Μάλιστα, οι επιτελάρχες του τον σιγόνταραν μιλώντας για «ανόητες αντιδράσεις. Κάποιοι πλούσιοι αθλητές επιδεικνύουν πόσο προνομιούχοι είναι»...

Επιλέγοντας αυτή την πορεία και ρητορική, ο Τραμπ έβαλε απέναντί του έναν από τους πέντε πιο αναγνωρίσιμους αστέρες του αθλητισμού στον πλανήτη: τον ΛεΜπρον Τζέιμς. Ο ΛεΜπρον Τζέιμς δεν είναι κάποιος που μπορεί κανείς να «απολύσει», να «διώξει». Και στην περίπτωσή του, ίσως ο Τραμπ έχει βάλει το πιο οδυνηρό αυτογκόλ της πολιτικής του καριέρας... Γιατί τα εκατομμύρια θαυμαστών και followers που έχει ο σούπερ σταρ των Λος Αντζελες Λέικερς βλέπουν, ακούν και ακολουθούν.

Ηταν αυτός που, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε πως δεν θα παρακολουθεί πλέον ΝΒΑ, είχε απαντήσει: «Δεν θα μας λείψει...» Και πλέον έχει τεθεί ανοιχτά στο πλευρό του Δημοκρατικού υποψήφιου Τζο Μπάιντεν για τις προεδρικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου: «Εχει φτάσει πια ο καιρός για αλλαγή. Αλλαγή γίνεται μόνο με ηγεσία. Και η ηγεσία ξεκινάει από το υψηλότερο αξίωμα», είπε πρόσφατα ο ΛεΜπρον, που στήριξε την εκστρατεία του Κρις Πολ για να εγγραφεί πάνω από το 90% των παικτών του ΝΒΑ ως ψηφοφόροι. Παράλληλα, μαζί με άλλους αθλητές και επιχειρηματίες λάνσαρε την οργάνωση More Than a Vote, που στοχεύει στην εγγραφή Αφροαμερικανών ψηφοφόρων ειδικά στις swing states, τις πολιτείες δηλαδή με μεγάλο αριθμό εκλεκτόρων (π.χ.: Τέξας, Πενσιλβάνια, Αριζόνα, Μίσιγκαν, Τζόρτζια κ.λπ.) που, πηγαίνοντας είτε στους Δημοκρατικούς είτε στους Ρεπουμπλικάνους, μπορούν να κρίνουν το αποτέλεσμα των εκλογών.

Ο Τζέιμς είναι μόνο ένας από τους πολλούς αθλητές που ανοιχτά έχουν τοποθετηθεί υπέρ του Τζο Μπάιντεν και της Καμάλα Χάρις. Τα ποσοστά τους, ειδικά στο ΝΒΑ και το NFL, είναι εντυπωσιακά. Οχι απαραίτητα επειδή πιστεύουν στον Δημοκρατικό υποψήφιο, αλλά κυρίως γιατί θέλουν να φύγει από τον Λευκό Οίκο ο Ντόναλντ Τραμπ. Οπως είπε η πολιτογραφημένη Αμερικανίδα εδώ και τέσσερις δεκαετίες Μαρτίνα Ναβρατίλοβα, «στηρίζω τον Μπάιντεν μέχρι τέλους. Ας φέρουμε τη χώρα εκεί που ήταν πριν αρχίσει ο “πορτοκαλί άνθρωπος” (σ.σ.: έτσι χαρακτηρίζει τον Τραμπ) να την καταστρέφει!» Ο Μάτζικ Τζόνσον έχει εμφανιστεί σε συγκεντρώσεις του Μπάιντεν στο Μίσιγκαν, τονίζοντας: «Θέλω να πω στους νεαρούς μαύρους ότι δεν μπορούν πλέον να είναι στο περιθώριο. Πρέπει να φέρουν την αλλαγή με τη φωνή και με την ψήφο τους».

Το αν θα συμβεί αυτό, θα το ξέρουμε τα ξημερώματα της Τετάρτης 4 Νοεμβρίου.