Στη συμφορά που ζούμε σήμερα υπάρχει ένα ισχυρό αντίδοτο. Η δημιουργικότητα. Αυτή βέβαια δεν σε σώζει ούτε από την ανεργία ούτε από τη φτώχεια. Μπορεί όμως να σου σώσει την ψυχή. Η οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική κρίση έχουν σαν άμεσο αποδέκτη την ψυχή του ανθρώπου. Την μαυρίζουν και την αρρωσταίνουν. Γι’ αυτό έχουμε καταθλίψεις που, όταν δεν θεραπευτούν και γίνουν μόνιμες καταστάσεις, μπορεί να καταλήξουν και σε αυτοκτονίες. Αυτό βέβαια είναι σχετικό. Αν ένας άστεγος με κατάθλιψη που βρίσκεται στα πρόθυρα της αυτοκτονίας δεν βρει άμεσα στέγη, η θεραπεία δεν μπορεί να του κάνει τίποτα.
Οι εκδόσεις «Μεταίχμιο» είχαν την έξυπνη ιδέα να επιλέξουν κάποιους συγγραφείς κύρους και να τους ζητήσουν να γράψουν για τους αγαπημένους τους συγγραφείς και να τους ανθολογήσουν. Ο εκδότης Νώντας Παπαγεωργίου, αν κρίνουμε από την καλαισθησία και την πολυτέλεια της έκδοσης, πρέπει να φιλοδοξεί να μας δώσει μια κλασική σειρά με το πανόραμα της νεοελληνικής λογοτεχνίας ανθολογημένο και σχολιασμένο από τους ίδιους τους λογοτέχνες. Το πρώτο βιβλίο της σειράς ήταν «Τα αγαπημένα του Μιχάλη Γκανά - ποιήματα και αφηγήματα άλλων». Ακολουθούν τα αγαπημένα του Θωμά Κοροβίνη, που μόλις κυκλοφόρησε, και για την άνοιξη του 2015 έχουν προγραμματιστεί τα αγαπημένα της Αλκης Ζέη.
Δυστυχώς δεν έχω διαβάσει ακόμα την ανθολογία του Μιχάλη Γκανά, αλλά χθες τελείωσα το βιβλίο του Κοροβίνη. Μόλις το έπιασα στα χέρια καθηλώθηκα και τα συνηθισμένα διαβάσματα για τις ανάγκες αυτής της στήλης πήγαν περίπατο. (Το βιβλίο είναι περίπου τριακόσιες σελίδες.) Εντούτοις, η ανταμοιβή ήταν άμεση. Ενα ευχάριστο ταξίδι από τον Σολωμό ώς τον Ακη Πάνου. Ο κάθε συγγραφέας παρουσιάζεται με το προσωπικό ύφος του Κοροβίνη. Αυτά τα εισαγωγικά σημειώματα θα μπορούσαν να ήταν ένα άλλο βιβλίο μέσα στο βιβλίο. Ο ανθολόγος έχει συνείδηση της δουλειάς που έκανε. Σημειώνει χαρακτηριστικά στον πρόλογό του: «Το βιβλίο θα μπορούσε να έχει τίτλο: “Ο συγγραφέας και οι καταβολές του” ή “Λογοτεχνική καταγωγή του συγγραφέα” ή “Η κληρονομιά των προγόνων συγγραφέων” -κάπως βαρύγδουπο αυτό- ή “Η λογοτεχνική μου οικογένεια”».
Ο Κοροβίνης είναι μια ειδική περίπτωση των ελληνικών γραμμάτων. Τον είχα αποκαλέσει κάποτε «Ξανθόπουλο υψηλής διανόησης», και είχα παρεξηγηθεί. Επιμένω ακόμα στον όρο, και ας μου επιτραπεί να τον εξηγήσω. Ο Θωμάς γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια λαϊκή γειτονιά της Θεσσαλονίκης. Τη Νέα Μηχανιώνα. Και από κει νομίζω διαμορφώνει μια λαϊκή γλώσσα που εντάσσεται στον προφορικό λόγο της παράδοσης. Το βιβλίο του «Ο γύρος του θανάτου», πέρα από τις λογοτεχνικές του αρετές, είναι και ένα ντοκουμέντο για τη λαϊκή γλώσσα της δεκαετίας του 1950 στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος είναι τραγουδιστής, συνθέτης και στιχουργός λαϊκών ασμάτων και βαθύς γνώστης της αστικής λαϊκής μουσικής. Το επάγγελμά του είναι φιλόλογος, δούλεψε για περίπου μια δεκαετία στην Κωνσταντινούπολη και είχε γόνιμη συνεργασία με Τούρκους μουσικούς και λογοτέχνες, αναζητώντας πάντα τη χαμένη μας Ανατολή -δηλώνοντας πάντα «ελληνοκεντρικός» και ποτέ «εθνοκεντρικός». Περιττό να πούμε πως έχει βραβευτεί πολλές φορές για το έργο του.
Οι επιλογές που κάνουμε, είτε στη ζωή είτε στη λογοτεχνία, είναι πάντα υποκειμενικές. Περί ορέξεως, κολοκυθόπιτα. Και ούτε μπορεί κανείς να μας ζητήσει τον λόγο για τα προσωπικά μας γούστα. Αυτή η ανθολογία λοιπόν δεν είναι μια αντικειμενική αποτίμηση της ελληνικής λογοτεχνίας (πολλοί σημαντικοί συγγραφείς έμειναν απ’ έξω). Είναι μάλλον μια «λογοτεχνική αυτοβιογραφία του συγγραφέα». Και εκεί μπορούμε να δούμε τον χώρο και το περιβάλλον που διαμόρφωσαν ένα συγγραφέα. Επιπλέον, ο Κοροβίνης ως φιλόλογος και ερευνητής μελετάει τις συγγένειες των άλλων συγγραφέων και τους κατατάσσει κατά οικογένειες. Ούτε με αλφαβητική σειρά ούτε χρονολογικά. Αυτό από μόνο του είναι μια διατριβή. Αλλά ο Κοροβίνης δεν τα πάει καλά με τις διατριβές. Τη μοναδική διατριβή που έγραψε ήταν «Οι ζεϊμπέκοι της Μικράς Ασίας», που δεν την δέχθηκε το ΑΠΘ, και τελικά πήρε το ντοκτορά του από τις εκδόσεις «Αγρα».
Ιδού η δημιουργικότητα που λέγαμε: «Δύο βιβλία και ένα χάδι» μπορούν να σου χαράξουν πορεία μέσα στα σκοτάδια που ζούμε. Τελικά, το πρόβλημα είναι η χαμένη μας αρμονία. Αν την υπηρετούμε, μας σώζει. Αν την καταστρέφουμε, μας καταστρέφει. Αλλά γι’ αυτό χρειάζεται μια θετική προσέγγιση της ζωής. Το φαρμάκι που ρίχνουμε για τους άλλους το πίνουμε πρώτοι εμείς.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας