Σίλβιο, ο παντοκράτωρ

Οι εκπλήξεις είναι δίχως τέλος, ιδίως στην Ιταλία. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι όχι μόνον δεν ετέθη εκτός παιχνιδιού, αλλά συνεχίζει να ενισχύει το επιχειρηματικό του προφίλ.

Με επίσημο ανακοινωθέν, μάθαμε ότι ο εκδοτικός οίκος Mondadori, ιδιοκτησίας του πρώην καβαλιέρε εδώ και δυόμισι δεκαετίες, απέκτησε και τον εκδοτικό οίκο της Rizzoli, του ίδιου ομίλου της «Κοριέρε Ντέλα Σέρα», καταβάλλοντας 127,5 εκατομμύρια ευρώ.

Με την κίνηση αυτή, η νέα εταιρεία –που ο Τύπος βάφτισε ήδη «Mondazzoli»– θα ελέγχει το 38% των εκδόσεων και σχεδόν το 50% των εσόδων του όλου τομέα.

Οι συνέπειες της συμφωνίας είναι εμφανείς: μετά την τηλεοπτική αγορά και τα τρία κανάλια του που εξασφαλίζουν πάνω από το 40% της τηλεθέασης, ο Σίλβιο προσπαθεί να μονοπωλήσει ή να ελέγξει καθοριστικά και εκείνη των βιβλίων.

Ο λόγος δεν είναι η ζέση του Ιταλού μεγιστάνα και πρώην πρωθυπουργού για τη διάδοση της κουλτούρας, αλλά η δυνατότητα να ασκεί επιρροή στην κοινωνία, να ελέγχει το σύστημα, όπως παρατήρησε ο σχολιαστής του εβδομαδιαίου περιοδικού «L’Espresso» Μάρκο Νταμιλάνο.

Και εύλογα, προέκυψε άμεσα μια σειρά από ερωτήματα: Θα αυξηθούν οι τιμές των βιβλίων, δεδομένης της σχεδόν μονοπωλιακής πραγματικότητας που πρόκειται να προκύψει;

Και, κάτι ακόμη πιο σημαντικό, θα μειωθεί η ελευθερία έκφρασης και θα περιορισθεί το θεματικό πλαίσιο στο οποίο θα κινούνται οι διάφοροι συγγραφείς;

Ο πρόεδρος των εκδόσεων Rizzoli, Πάολο Μιέλι, θεωρεί ότι δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος, από τη στιγμή που ο Σίλβιο, και με την Μondadori, απέδειξε ότι εγγυάται την ελευθερία των συγγραφέων του.

Εξέδωσε και τα βιβλία, παραδείγματος χάριν, του Ρομπέρτο Σαβιάνο, αριστερού συγγραφέα και δημοσιογράφου που κατήγγειλε την παντοκρατορία της μαφίας της Νάπολης, της Καμόρα.

Εκ διαμέτρου αντίθετη είναι η άποψη της καταξιωμένης συγγραφέως Ντάτσια Μαραΐνι, σύμφωνα με την οποία δεν νοείται αγορά και ανταγωνισμός χωρίς πραγματικό πλουραλισμό.

Την τελευταία λέξη θα πρέπει να την έχει η ιταλική δημόσια αρχή κατά των τραστ, η οποία, μέσα στους επόμενους τέσσερις μήνες, θα αποφασίσει αν πλήττεται ο ελεύθερος ανταγωνισμός και αν αλλοιώνονται οι κανόνες και οι εγγυήσεις που πρέπει να επιτρέπουν την ομαλή και όχι «ντοπέ» λειτουργία της αγοράς.

Προς το παρόν, η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι δεν δείχνει να ανησυχεί ιδιαίτερα. Ο υπουργός Πολιτισμού, Ντάριο Φραντσεσκίνι, περιορίσθηκε στο να αναγνωρίσει ότι «υπάρχει ένας κάποιος κίνδυνος για την αγορά του βιβλίου, με όλες τις ιδιαιτερότητές της», προσθέτοντας, όμως, ότι «η κυβέρνηση της Ρώμης δεν μπορεί και δεν πρέπει να παρέμβει».

Μια θέση η οποία, πιθανότατα, είναι θεσμικά ορθή. Αυτό που εκπλήσσει, όμως, είναι η γενικότερη αδιαφορία της ιταλικής κοινωνίας, που σε καμία περίπτωση δεν θυμίζει το πάθος με το οποίο είχαν παρακολουθήσει όλοι τη σύγκρουση του ίδιου του Μπερλουσκόνι με τον επιχειρηματία Κάρλο Ντε Μπενεντέτι, από το 1988 και έπειτα, για τον έλεγχο, ακριβώς, του εκδοτικού οίκου Mondadori.

Μια μακρά δικαστική διαμάχη, η οποία απέδειξε, μεταξύ των άλλων, ότι είχε δωροδοκηθεί δικαστικός για να μπορέσει να εξασφαλισθεί ο έλεγχος του έγκυρου αυτού εκδοτικού οίκου από τον όμιλο Μπερλουσκόνι.

Τώρα, όμως, δεν υψώνει κανείς τη φωνή του, με λίγες, μόνον, εξαιρέσεις, από τον χώρο της ιταλικής, ριζοσπαστικής Αριστεράς. Δύο είναι οι πιθανές εξηγήσεις.

Η, όντως, ο Σίλβιο, στα εβδομήντα εννιά του, μοιάζει πιο ακίνδυνος και μπορεί με κάθε ευκολία, συνεπώς, να πράξει όλα όσα θα ήταν περίπου αδιανόητα, ακόμη και πριν από πέντε χρόνια, ή έχουν καμφθεί εντελώς οι αντιστάσεις, έχουν πέσει τα αντανακλαστικά της κοινής γνώμης, από τη στιγμή που διαπίστωσε ότι κανείς δεν στάθηκε ικανός να περιορίσει την πρωτοφανή βουλιμία εξουσίας του Ιταλού καναλάρχη, ομαδάρχη, εκδότη και πολιτικού.

Μακάρι, με την πάροδο των ημερών, να μας διαψεύσει η πραγματικότητα.