Νεαρές σε ηλικία, μικρές σε τζίρο και ανθρώπινο δυναμικό, αλλά αισιόδοξες για το μέλλον είναι οι Κοινωνικές και Αλληλέγγυες Επιχειρήσεις και Συνεταιρισμοί στην Ελλάδα. Αυτά τα ευρήματα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η νέα έκθεση για την Κ.ΑΛ.Ο., που μόλις κυκλοφόρησε και που υλοποίησε το Βρετανικό Συμβούλιο για λογαριασμό του υπουργείου Εργασίας.
Η έκθεση, που παρουσιάζει για πρώτη φορά η «Εφ.Συν.», συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έχει σκοπό «να ερευνήσει τα εμπόδιά της και τις ευκαιρίες για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού οικοσυστήματος για την υποστήριξη των φορέων Κ.ΑΛ.Ο.». Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μέχρι στιγμής ποσοτική και ποιοτική χαρτογράφηση της Κ.ΑΛ.Ο. στην Ελλάδα, όσον αφορά τον αριθμό των φορέων εγχειρημάτων που συμμετείχαν.
Συνολικά στη έρευνα, που διεξήχθη μέσα από το διαδίκτυο, ανταποκρίθηκαν 251 φορείς και στις τρεις κατηγορίες, ποσοστό που οι μελετητές θεωρούν παραπάνω από ικανοποιητικό. «Τα αποτελέσματα υπερβαίνουν κατά πολύ τις αρχικές προσδοκίες» σημειώνουν, καθώς ο αρχικός στόχος ήταν να έχουν απαντήσεις από το 10-15% του συνόλου των καταγεγραμμένων κοινωνικών επιχειρήσεων, ποσοστό που υπερκαλύφθηκε.
Οπως συμπεραίνει η έρευνα, η Κ.ΑΛ.Ο. στην Ελλάδα δεν αποτελεί παρθενογένεση αλλά έχει ρίζες στο παρελθόν. Ταυτόχρονα είναι σε μεγάλο βαθμό γέννημα του περιβάλλοντος που δημιούργησε η οικονομική κρίση από το 2010, αλλά και μέρος της απάντησης που προσπάθησαν να δώσουν τα κοινωνικά κινήματα της περιόδου.
Ο άνθρωπος στο επίκεντρο
Νεοφυείς είναι οι περισσότερες κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις και εγχειρήματα Κ.ΑΛ.Ο. στην Ελλάδα. Το 68% των φορέων Κ.ΑΛ.Ο. που ανταποκρίθηκαν στην έρευνα έχουν συσταθεί τα τελευταία πέντε χρόνια και από αυτούς πάνω από το 40% τα τελευταία τρία χρόνια. Οι 7 στις 10 (74%) έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών (τζίρο) κάτω από 50.000 ευρώ, ενώ οι περισσότερες λειτουργούν σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
Το πώς θα απαντήσουν στο πρόβλημα της ανεργίας είναι ο βασικός σκοπός των εγχειρημάτων Κ.ΑΛ.Ο., καθώς το 78% το θέτει ως άμεση προτεραιότητα. Αντίστοιχα σχεδόν οι 4 στους 10 (37%) επανεπενδύουν το όποιο οικονομικό πλεόνασμα προκύπτει στη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Τα εγχειρήματα Κ.ΑΛ.Ο. αναλαμβάνουν συχνά τη στήριξη κοινωνικά ευάλωτων ομάδων καθώς το 55% βοηθούν μακροχρόνια ανέργους, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό βοηθάει ηλικιωμένους, άτομα με μαθησιακή ή σωματική αναπηρία, πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Η εκπαίδευση, η παραγωγή τροφίμων, η κοινωνική μέριμνα, ο τουρισμός και η ανακύκλωση βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των δραστηριοτήτων των φορέων Κ.ΑΛ.Ο., με πάνω από το 90% να θεωρεί ότι η Κ.ΑΛ.Ο. έχει δυνατότητες ανάπτυξης στον βιομηχανικό τους κλάδο και στη γεωγραφική τους περιοχή. Αντίστοιχα αισιόδοξοι για το οικονομικό τους μέλλον είναι οι 7 στις 10 φορείς, προσδοκώντας αύξηση του τζίρου μέσα στους επόμενους 12 μήνες.
Οπως είναι αναμενόμενο, ως μεγαλύτερο εμπόδιο για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των φορέων Κ.ΑΛ.Ο. αναφέρεται η πρόσβαση σε κατάλληλη χρηματοδότηση. Αυτό περιλαμβάνει από την εξασφάλιση επιχορηγήσεων και δανείων για κεφάλαιο έναρξης ή ακόμα και ταμειακές ροές για την καθημερινή τους λειτουργία.
Ενδιαφέρον είναι ότι η έκθεση περιλαμβάνει δεκάδες φορείς στήριξης Κ.ΑΛ.Ο., από θερμοκοιτίδες και κέντρα στήριξης καινοτομίας μέχρι συνεταιριστικές τράπεζες (Καρδίτσας, Παγκρήτια Συνεταιριστική Τράπεζα) αλλά και κοινωφελή ιδρύματα και φιλανθρωπικές οργανώσεις (π.χ. Ιδρυμα Λάτση, Ιδρυμα Μποδοσάκη, Ιδρυμα Νιάρχου, η αγγλοελληνική πρωτοβουλία People’s Trust).
Η Κ.ΑΛ.Ο. είναι γυναίκα
Η Κ.ΑΛ.Ο. γυρίζει την πλάτη στον κοινωνικό αποκλεισμό δίνοντας ισχυρά κίνητρα επαγγελματικής εξέλιξης και ευκαιρίες απασχόλησης στις γυναίκες. Το 35% των φορέων Κ.ΑΛ.Ο. διοικείται από γυναίκες, ενώ, όπως σημειώνει η έκθεση, τα ποσοστά των γυναικών που απασχολούνται στο εργατικό δυναμικό του τομέα είναι υψηλότερα από ό,τι στις συμβατικές επιχειρήσεις.
Τα στελέχη των φορέων Κ.ΑΛ.Ο. έχουν υψηλό επίπεδο μόρφωσης, καθώς το 41% όσων ηγούνται ενός τέτοιου εγχειρήματος έχουν μεταπτυχιακό ή διδακτορικό δίπλωμα -κάτι που οι συντάκτες της έκθεσης κρίνουν ως «εξαιρετικά ευνοϊκή συνθήκη για την εκπαίδευσή τους στο πώς να διοικούν έναν φορέα της Κ.ΑΛ.Ο.».
Ωστόσο η πλειονότητα των φορέων δεν επιλέγει το ιεραρχικό μοντέλο διοίκησης, αλλά τη συνεργασία σε ισότιμη βάση. Στο ερώτημα «υπάρχει ξεκάθαρη εσωτερική ιεραρχία στον τομέα σας;» το 68% όσων ανταποκρίθηκαν στην έρευνα απαντούν αρνητικά στην ερώτηση, ενώ μόλις το 26% απάντησε θετικά.
Σημαίνει αυτό ότι υπάρχει άμεση δημοκρατία; Οχι απαραίτητα, αφού όπως δείχνει η εμπειρία, η άτυπη ιεραρχία είναι συχνά πιο ισχυρή και μη ελέγξιμη από ό,τι η εκλεγμένη και ανακλητή.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας