Ο καρπός της συνεταιριστικής δουλειάς εξάγεται στο εξωτερικό

Δεν είναι ότι οι συνεταιρισμοί της Κοινωνικά Αλληλέγγυας Οικονομίας ήρθαν σε επαφή με εμπειρογνώμονες από τον επιχειρηματικό κόσμο που ειδικεύονται στις εξαγωγές στο εργαστήριο «Παράγουμε και... εξάγουμε: συνεταιριστικά προϊόντα και υπηρεσίες πέρα από τα σύνορα», προκειμένου να δημιουργηθεί το πλαίσιο που θα μπορούσε να τις ωθήσει σε μια εξωστρεφή πορεία.

Είναι ότι ορισμένες Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις έχουν ήδη κάνει το μεγάλο... άλμα προς τις διεθνείς αγορές προτού καν υπάρξει οποιαδήποτε βοήθεια...

Μπορεί να δραστηριοποιούνται η μία στη Μαγνησία και η άλλη στη Μεσσηνία, όμως έχουν τουλάχιστον δύο κοινά: το πρώτο είναι ότι στην περιοχή τους υπάρχει ανεπτυγμένο το συνεταιριστικό πνεύμα, μπολιάζοντας έτσι τη συνείδηση και της επόμενης γενιάς.

Και το άλλο είναι η ελιά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο: η καλλιέργεια της επιβίωσης που θέλει κόπο και χρόνια για να αποδώσει δεν χαρακτηρίζεται τυχαία επένδυση στο μέλλον...

 «Φυλώ», Νομός Μαγνησίας

Ξεκίνησαν σαν μια παρέα φίλων, κοντοχωριανών, στον μυχό του Παγασητικού στον Δήμο Πτελεού, που πειραματιζόταν προκειμένου να αξιοποιήσουν τα φυσικά αγαθά που βρίσκονται σε αφθονία στην περιοχή και κυρίως το αγνό λάδι που λόγω υψηλής οξύτητας πήγαινε χαμένο.

«Υπήρχε ένα απαξιωμένο αλλά ποιοτικό καθαρό και ανόθευτο προϊόν και είπαμε να το επεξεργαστούμε για να φτιάξουμε σαπούνι καλής ποιότητας σε διάφορες μορφές και για διαφορετικές χρήσεις, ώστε να πάρει πίσω τη στερημένη του αξιοπρέπεια. Εξαρχής η ιδέα μας ήταν να κάνουμε έναν συνεταιρισμό επειδή υπάρχει μακρά παράδοση στην περιοχή και θετική σχετική εμπειρία. Παράλληλα, όλοι μας σχεδόν έχουμε την εργασία μας που είναι σε διαφορετικά αντικείμενα» μας λέει το ιδρυτικό μέλος της ΚΟΙΝΣΕΠ «Φυλώ» Χρήστος Δεληστάθης.

Πέντε χρόνια μετά, ο συνεταιρισμός τους έχει εννιά μέλη, πραγματοποιεί εξαγωγές σε Κίνα και Λιθουανία, έχει ένα μικρό έσοδο για να αποζημιώνει τα μέλη που αφιερώνουν περισσότερο χρόνο, αλλά δεν υπάρχει ακόμη δυνατότητα «να είμαστε αφεντικά του εαυτού μας»...

«Πρέπει να έχεις ένα συγκεκριμένο εύρος παραγωγής για να στηρίξεις θέσεις εργασίας και η στήριξη της κοινωνικής οικονομίας χρηματοοικονομικά δεν είναι αυτό που περιμέναμε. Ετσι προσπαθούμε να αναπτύξουμε το εργαστήριό μας με τα περιορισμένα ίδια μέσα που διαθέτουμε...» μας λέει ο Χρήστος.

Οσο για τις εξαγωγές; διαβατήριο ήταν η ποιότητά τους:

«Εγινε χωρίς να το περιμένουμε, αφού δεν έχουμε τα μέσα για διαφήμιση. Προφανώς δοκιμάσανε τα προϊόντα μας, τους άρεσαν και έτσι προέκυψε... Μια κυρία λιθουανικής καταγωγής που είναι παντρεμένη στην Ελλάδα και προμηθεύει ένα μικρό δίκτυο καταστημάτων στην πατρίδα της με ποιοτικά προϊόντα. Η άλλη μεγάλη διέξοδος άνοιξε χωρίς να το περιμένουμε, μέσω ενός επιχειρηματία που συνεργάζεται με κινέζικες μονάδες υφασμάτων. Του άρεσαν τα προϊόντα μας και ήθελε να του ετοιμάσουμε μερικά για να προσφέρει ως επιχειρηματικό δώρο στους συνεργάτες του στην Κίνα. Τα στείλαμε και λίγους μήνες μετά μας είπε ότι τους άρεσαν και ήθελε και ένα δεύτερο πακέτο...».

Προφανώς διαπιστώθηκε η φυσική τους καθαρότητα και τους έγινε μια πρόταση για τη σταθερή προμήθεια σε σκόνη για πλύσιμο ρούχων και μαλακτικό, σε ποσότητες που δεν είναι σίγουροι ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν.

«Για μας είναι μια πρόκληση. Κάναμε τη χθεσινή μας συνέλευση για εσωτερικό δανεισμό προκειμένου να επεκτείνουμε την παραγωγική μας βάση στα 400 -500 κιλά το δίμηνο και χρειαζόμαστε τρίφτη βιομηχανικού επιπέδου. Αυτή η συνεργασία μπορεί να μας δώσει τα απαραίτητα χρήματα για να συνεχίσουμε την προσπάθεια μας να φτάνει σε προσιτή τιμή για ένα μέσο εισόδημα της εποχής μας, ένα ποιοτικό προϊόν και όχι να αποτελεί προνόμιο μιας ελίτ. Προτεραιότητά μας είναι η κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας...».

Με απλά υλικά, ακόμη και βρόχινο νερό, χωρίς κανενός είδους βελτιωτικά, «το στοίχημα είναι να εκμεταλλευτούμε κάθε φυσικό πόρο και μάλιστα της περιοχής με γνώμονα να μην επιβαρύνεται καθόλου το περιβάλλον, ώστε να κάνουμε φυσικά αλλά λειτουργικά προϊόντα καθαρισμού, ατομικής και γενικής χρήσης ποιοτικά και προσιτά».

 «Greenland», Νομός Μεσσηνίας

Στη Στέρνα, μισή ώρα από την Καλαμάτα, υπάρχει ο μεγαλύτερος αγροτικός συνεταιρισμός ελαιολάδου τής κατεξοχήν «είμαι από την Καλαμάτα και ξέρω από καλό λάδι» περιοχής: με περίπου 15 εκατομμύρια ελαιόδεντρα και σχεδόν 50.000 τόνους λάδι παραγωγή ετησίως.

Πέρα από το λιοτρίβι έχει τυποποιητήριο και εγκαταστάσεις κατάλληλες για την αποθήκευση έξτρα παρθένου ελαιόλαδου με χαμηλή οξύτητα κάτω από 0,3% που το καθιστούν ανεπανάληπτο προϊόν.

«Μόνο που σχεδόν το 85% του παραγόμενου ελαιόλαδου πωλείται χύμα στους Ιταλούς που το αναμιγνύουν με υψηλότερης οξύτητας, το τυποποιούν και το μοσχοπουλούν» μας λέει η Ιουλία Ξηρογιάννη για το κίνητρο πίσω από τη δημιουργία του συνεταιρισμού τους.

Σκοπός ήταν αρχικά για τους ίδιους ως μικροπαραγωγούς και στη συνέχεια «ελπίζουμε όλη η περιοχή» να τυποποιούν το εξαιρετικό τους λάδι και να το διαθέτουν ώστε να καρπώνονται την υπεραξία του.

Τέσσερα αδέρφια αρχικά, που γύρισαν στο χωριό τους ύστερα από σπουδές και δουλειές που δεν απέφεραν τα προσδοκώμενα, στην πορεία προστέθηκαν ακόμη τέσσερις μικροπαραγωγοί και ως ομάδα αναζήτησαν αγορές στο εξωτερικό για να μπορούν να πουλήσουν την παραγωγή τους σε καλύτερη τιμή.

Δεδομένης της υποδομής από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό αλλά και του ότι όλοι τους είχαν δικές τους ρίζες μόλις πέρσι, τρία χρόνια μετά το ξεκίνημά τους, κατάφεραν να βγάλουν τα έξοδά τους:

«Επειδή το πουλήσαμε τυποποιημένο, πήραμε καλύτερη τιμή οι παραγωγοί-μέλη και ό,τι λεφτά βγάλαμε πέρσι τα επανεπενδύσαμε για ένα μηχάνημα για τη χάραξη των ελιών. Δεν μπορούμε ακόμη να πούμε ότι καταφέρνουμε να ζούμε από αυτό όπως θα θέλαμε, με κόπο να βγαίνει ένας μισθός για έναν από μας...» λέει στην «Εφ.Συν.» η συνομιλήτριά μας.

Μπορεί τα προϊόντα τους να έχουν διακριθεί σε διεθνή διαγωνισμό ποιότητας, ωστόσο δεν προχώρησαν οι προσπάθειές τους να προωθήσουν το προϊόν με κλασικούς τρόπους:

«Τότε σκεφτήκαμε ότι όλοι μας λόγω κρίσης έχουμε φίλους που έχουν φύγει στο εξωτερικό. Τους βρήκαμε, τους ζητήσαμε να μας βρουν μαγαζιά και μάλιστα τρεις από αυτούς έχουν γίνει ουσιαστικά οι πωλητές μας εκεί».

Ολη η παραγωγή τους –πάνω από 20 τόνοι λάδι και σχεδόν 10 τόνοι ελιές πέρσι– πηγαίνει πλέον σε Σουηδία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Ολλανδία ακόμη και Ιαπωνία, ενώ του χρόνου θα διατίθεται και σε μια αγορά με παραγωγούς στην Τοσκάνη, «με τους οποίους διατηρούμε επαφές καθώς έχουμε πολλά να μάθουμε, αφού όλοι οι παραγωγοί είναι σε συνεταιρισμούς»...

Η εξωστρέφειά τους οφείλει αρκετά και στην πλατφόρμα των «αλληλέγγυων εξαγωγών» του Dock «που είναι φοβερή σαν ιδέα και ασφαλής σαν διαδικασία».

Παράλληλα σκέφτονται την ανάπτυξη δραστηριοτήτων με γνώμονα όχι μόνο να σταθούν στα πόδια τους αλλά να στηρίξουν και τον τόπο τους:

«Είχαμε την τύχη να έχουμε όλη αυτή την υποδομή του συνεταιρισμού που θα απαιτούσε τεράστια κεφάλαια και η ομάδα μας θέλει η προσπάθειά της να έχει μακροπρόθεσμα οφέλη για πολλούς παραγωγούς, για να βοηθήσει με τη σειρά της τον μεγάλο συνεταιρισμό, γιατί έχει σημασία όταν αποφασίσεις να κάνεις κάτι, να έχει απήχηση, να το χρειάζεται η κοινωνία...» μας λέει η Ιουλία.

Υπάρχουν προϋποθέσεις για εξαγωγές

Στο εργαστήριο για τις εξαγωγές που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 1ης Εκθεσης Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, Κ.ΑΛ.Ο.-Athens Expo ’17, ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) Σπ. Ιγνατιάδης έδωσε το περίγραμμα των ελληνικών εξαγωγών βάσει πρόσφατων ερευνητικών δεδομένων, μίλησε για τα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν τόσο στη διερεύνηση της εξωτερικής αγοράς όσο και στην προετοιμασία του προϊόντος προκειμένου να βρει τον δρόμο του, περιγράφοντας τα βήματα για το τι πρέπει να προσέξουν οι συνεταιρισμοί και πώς να αποφύγουν τις κακοτοπιές.

Συγκέντρωσε το ενδιαφέρον εκτός από τα εγχειρήματα της Κ.ΑΛ.Ο. ακόμη και της αναπληρώτριας υπουργού εργασίας Ρ. Αντωνοπούλου που αναγνώρισε την αναγκαιότητα ενός πλαισίου που θα ωθούσε σε εξωστρεφή πορεία τα εγχειρήματα της Κ.ΑΛ.Ο. και δήλωσε ότι περιμένει τις προτάσεις των φορέων για τον τρόπο που θα μπορούσε να αποβεί αμοιβαία επωφελής μια συνεργασία με τους εμπειρογνώμονες που θα μπορούσαν να παράσχουν στήριξη και τεχνογνωσία.

Από την πλευρά τους οι φορείς Κ.ΑΛ.Ο. μίλησαν για το μεγάλο εμπόδιο που καλούνται να ξεπεράσουν και δεν είναι άλλο από την οικονομική στενότητα, καθώς στερούνται χρηματοδότησης και το άνοιγμα σε μεγάλες αγορές προϋποθέτει κεφάλαια για υποδομές που αδυνατούν να καλύψουν.

Στο εργαστήριο παρουσιάστηκαν –εκτός από την «Greenland» και τη «Φυλώ»– και οι «καρποί αλληλεγγύης» από τον Γιώργο Πλουμπίδη.

Πρόκειται για μια δραστηριότητα του Dock, φορέα υποστήριξης εγχειρημάτων Κ.ΑΛ.Ο. που, μέσα από τη δικτύωση με κινηματικές πρωτοβουλίες στο εξωτερικό και τη διασύνδεσή τους με τα συνεταιριστικά εγχειρήματα από την Ελλάδα, έχει βοηθήσει όσους συνεταιρισμούς συμμετείχαν στις καμπάνιες του να ενισχύσουν τον κύκλο εργασιών τους και να καλλιεργήσουν τις επαφές τους με το εξωτερικό.

Ο κ. Πλουμπίδης έδωσε τον απολογισμό των συνεργιών που έχουν επιτευχθεί και του αντίκτυπου που είχαν, ενώ έθεσε τους πολιτικούς και κινηματικούς στόχους, που αποτελούν ένα ακόμη κριτήριο πέρα από τον κοινωνικό και αλληλέγγυο χαρακτήρα, των πρωτοβουλιών με τους οποίους οι «καρποί αλληλεγγύης» διατηρούν ενεργό δίκτυο σε ευρωπαϊκές χώρες όπως Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία και Λουξεμβούργο.

«Αυτό που έχει σημασία για μας είναι να ενισχύεται το οικοσύστημα της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, να καταλαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας τόσο μέσα στη χώρα όσο και εκτός αυτής ενδυναμώνοντας όλους τους κρίκους της αλυσίδας από τον παραγωγό στον τελικό χρήστη και επιτυγχάνοντας το μεγαλύτερο κοινωνικό όφελος στον αντίποδα των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και διάθεσης» τόνισε ο κ. Πλουμπίδης.