Ο βασιλιάς-φάντασμα

Ιούνιος 1968. Μετά το «αντιπραξικόπημα» της 13ης Δεκεμβρίου 1967, ο Κωνσταντίνος Γκλίξμπουργκ με τη μητέρα του Φρειδερίκη, τη γυναίκα του και τα παιδιά του έχει καταφύγει στη Ρώμη. Ο Λεωνίδας Παπάγος, που εκτελούσε χρέη αυλάρχη από τον Μάιο του 1967, επιστρέφει στην Αθήνα για επαφές με τη χουντική κυβέρνηση. Εκεί μαθαίνει ότι το δεξί χέρι τού τέως, ο Μιχαήλ Αρναούτης, είχε απειλήσει τον γιατρό των Ανακτόρων Θωμά Δοξιάδη ότι «θα του κόψει τα πόδια» αν συνεχίσει να αποκαλύπτει τα μυστικά του.

Αλλά ποια ήταν αυτά τα φοβερά μυστικά;

Αφήνουμε να τα διηγηθεί ο ίδιος ο Παπάγος: «[Ο Δοξιάδης είχε διηγηθεί] ότι μετά τον θάνατο του βασιλέως Παύλου [6.3.1964], συναντήθηκε μια μέρα με τον Αρναούτη στα ανάκτορα. Εκεί που μιλούσαν, ο Αρναούτης έμεινε άναυδος και με προσηλωμένο βλέμμα είπε: “Ο βασιλεύς!” Μετά από λίγο τούτο επαναλήφθηκε. Ο Δοξιάδης δεν έκανε λόγο σε κανένα για το επεισόδιο αυτό διότι δεν έδωσε καμιά σημασία στις οπτασίες, πραγματικές ή μη, του Αρναούτη. Μετά από καιρό, κατά τη γέννηση του τέκνου της πριγκίπισσας Σοφίας στη Μαδρίτη, όπου βρισκόταν και ο Δοξιάδης, η βασίλισσα Φρειδερίκη έκανε λόγο περί εμφανίσεων του Παύλου ενώπιον διαφόρων προσώπων. Τότε ο Δοξιάδης είπε ότι μάρτυρας ήταν και αυτός· και επειδή η βασίλισσα Φρειδερίκη έκανε πρώτη λόγο περί αυτών, ανέφερε με δυσπιστία την εμπειρία του με τον Αρναούτη. Παρούσες ήσαν και η κυρία Μαίρη Καρόλου και δεσποινίς Λένα Κορυζή· υποθέτει δε ο Δοξιάδης ότι κάποια από τις κυρίες μετέφερε τα λεχθέντα στον Αρναούτη ο οποίος, μένεα πνέων εναντίον του, του έστειλε το απειλητικό μήνυμα με τον Παπανικολάου. Τι να πει κανείς!» (Λεωνίδας Παπάγος, «Σημειώσεις 1967-1977», Ιδρυμα Γουλανδρή Χορν, Αθήνα 1999, σ. 98).

Ιδού, λοιπόν, το φοβερό μυστικό του Αρναούτη και της Φρειδερίκης. Ο πεθαμένος βασιλιάς Παύλος εμφανιζόταν ως μπαμπούλας σε διάφορα πρόσωπα της Αυλής, κάτι το οποίο ο δαιμόνιος Αρναούτης δεν επιθυμούσε να διαδοθεί.

Αναμφισβήτητη πηγή αυτών των πληροφοριών ήταν η ίδια η χήρα του Παύλου, η Φρειδερίκη, η οποία, παράλληλα με το καθήκον να διευθύνει την πολιτική των Ανακτόρων είχε διαμορφώσει μια προσωπική και ιδιότυπη μυστικιστική ιδεολογία, στην οποία συνδύαζε μεταφυσικές δοξασίες όλων των χριστιανικών δογμάτων με στοιχεία του ινδουισμού, του βουδισμού και άλλων ανατολικών θρησκειών.

Στο αυτοβιογραφικό της «Μέτρον Κατανοήσεως» η Φρειδερίκη συνοψίζει αυτή την προσωπική της κοσμοθεωρία, στην οποία αναμιγνύει τις απόψεις τού Γιαν Σματς περί μετενσάρκωσης, με στοιχεία πυρηνικής φυσικής για αρχαρίους, ενώ δεν λείπει και ένας γέρος Ρώσος μοναχός που ζούσε σε ένα κελί στο Αγιον Ορος και κοιμόταν «πάνω σε μιαν ανυψωμένη ξύλινη σανίδα, που κάτω της ήταν στοιβαγμένα τα κρανία των προκατόχων της».

Η Φρειδερίκη περιγράφει την «εμπειρία του φωτός», η οποία ήλθε στα παιδιά της μετά τον θάνατο του πατέρα τους, ενώ και η ίδια ξύπνησε κάποτε «μέσα σ’ ένα χρυσό ποτάμι φωτός». Μάταια επιχείρησε ο Κωνσταντίνος και οι σύμβουλοί της να την αποτρέψουν από την έκδοση του βιβλίου της που περιείχε όλες αυτές τις δοξασίες, γνωρίζοντας ότι θα θεωρηθεί «αιρετικό».

Η Φρειδερίκη επέμεινε, με αποτέλεσμα να ξεσηκωθεί ο φονταμενταλιστής μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης και να ζητήσει τον αφορισμό της, ενώ και η Ιερά Σύνοδος ζήτησε εξηγήσεις τον Ιανουάριο του 1971, παρά το γεγονός ότι Αρχιεπίσκοπος ήταν ένας άνθρωπος της Αυλής, ο Ιερώνυμος Κοτσώνης. Αλλά αυτοί οι μυστικιστικοί προβληματισμοί της Φρειδερίκης δεν απείχαν από τις συνήθεις πνευματικές αναζητήσεις των αντιδραστικών κύκλων της εποχής της.

Βρήκε έτσι η χήρα του Παύλου Γκλίξμπουργκ έναν αναπάντεχο συνομιλητή. Γνωρίζοντας τις απόψεις της ο δικτάτορας Παπαδόπουλος, κατά την πρώτη συνάντηση που είχε μαζί της μετά το πραξικόπημα του 1967, της είχε ανοίξει «φιλοσοφική» συζήτηση. Εκείνη εντυπωσιάστηκε: «Βλέπω ότι ήλθατε μελετημένος για τη συζήτηση». Αλλά εκείνος ήταν προετοιμασμένος: «Μεγαλειοτάτη, δεν θα είχα τώρα τον καιρό να το κάνω. Από μακρού έχω ασχοληθεί με φιλοσοφικά συστήματα» (Παπάγος, σ. 351). 

Καλά όλα αυτά. Αλλά για ποιο λόγο εμφανιζόταν ο Παύλος ως φάντασμα στους ανθρώπους της Αυλής;  Μα γιατί ο ξαφνικός θάνατός του προκάλεσε σειρά θεωριών συνωμοσίας, με πιο ακραία εκείνη του Κυριάκου Διακογιάννη, σύμφωνα με την οποία το Παλάτι είχε αποφασίσει να δολοφονήσει τον Κωνσταντίνο Καραμανλή με εκτελεστή τον Κωνσταντίνο και ο αυλάρχης Λεβίδης σκότωσε τον Παύλο στην προσπάθειά του να αποτρέψει το σχέδιο αυτό. Μάλιστα, σύμφωνα με το σενάριο αυτό, Παύλος και Λεβίδης αλληλοπυροβολήθηκαν, με αποτέλεσμα να πεθάνει κι ο αυλάρχης λίγες μέρες αργότερα.

Μπορεί αυτές οι θεωρίες να είναι προϊόν καλπάζουσας φαντασίας, αλλά είναι γεγονός ότι ακόμα και εχέφρονες βασιλόφρονες της εποχής, όπως η εκδότρια Ελένη Βλάχου, απέδιδαν τον θάνατο του Παύλου σε αμέλεια του ιατρικού επιτελείου, των αυλικών και εμμέσως της Φρειδερίκης για την καταπόνηση του βασιλιά τον τελευταίο χρόνο της ζωής του (βλ. χρονογράφημα με τίτλο «Μόνος», εφ. «Καθημερινή», 15.3.1964).

Η υπόθεση θυμίζει έντονα τον σεξπιρικό μύθο του Αμλετ, με το φάντασμα του βασιλιά να προσπαθεί να πει ότι ο απροσδόκητος θάνατός του ήταν δολοφονία, ο διάδοχός του να τρελαίνεται, η χήρα του να ακολουθεί τη δική της πορεία και ο αυλάρχης του να δολοφονείται κι αυτός.

Καρικατούρα; Πάντως η δυναστεία των Γκλίξμπουργκ κατάγεται κι αυτή από τη Δανία, ενώ και η χώρα μας είναι ως γνωστόν η Δανιμαρκία του Νότου.