Ο δρόμος προς την ισότητα έχει πολλά εμπόδια ακόμα

H Mπάρμπαρα και η Ελίζαμπεθ από την Αυστρία έγιναν ζευγάρι πριν από τρία χρόνια και ξεκίνησαν το ταξίδι τους προς τη μητρότητα. Οι δύο γυναίκες υπέγραψαν συμβόλαιο ότι μπορούν να υποβληθούν και οι δύο σε θεραπεία γονιμότητας. Οι πρώτες προσπάθειες σπερματέγχυσης απέτυχαν, αλλά πέτυχε η εξωσωματική γονιμοποίηση και γεννήθηκε ο γιος τους, ο Χένρικ, σήμερα σχεδόν τριών ετών. Οι δύο γυναίκες, οι οποίες κατονομάζονται με ψευδώνυμο, δηλώνουν στο αυστριακό περιοδικό Der Standar ότι δεν έχουν υποστεί διάκριση στην καθημερινή τους ζωή ως οικογένεια και ότι στον δημοτικό παιδικό σταθμό της Βιέννης όπου πηγαίνει ο Χένρικ δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τις/τους νηπιαγωγούς, που γνωρίζουν ότι το παιδί έχει δύο μαμάδες.

Στην Αυστρία η νομοθεσία επιτρέπει πλέον στα παντρεμένα ομόφυλα ζευγάρια που αποκτούν παιδιά να αναγνωρίζεται αυτομάτως ο μη βιολογικός γονέας ως γονέας του παιδιού, όπως γίνεται και στα ετερόφυλα ζευγάρια. Αλλά και ένα ζευγάρι γυναικών που δεν έχει παντρευτεί μπορεί να συλλάβει παιδί με σπέρμα από δότη, αρκεί να υπογράψει συμβολαιογραφική πράξη ότι βρίσκεται σε μακροχρόνια σχέση και ότι οι δύο γονείς συμφωνούν με τη διαδικασία απόκτησης του παιδιού. Για μη παντρεμένα ομόφυλα ζευγάρια ο μη βιολογικός γονέας μπορεί να αναγνωριστεί γονέας του παιδιού με απλή υπογραφή.

Η νομοθεσία της Αυστρίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών που έχουν καταργήσει βασικές διακρίσεις σε βάρος των κουίρ οικογενειών δείχνει ότι δεν έχουν πραγματικό αντίκρισμα οι επιφυλάξεις που εκφράστηκαν στην Ελλάδα πέρσι κατά τη συζήτηση του νόμου για τη λεγόμενη ισότητα στον γάμο και ότι αποτελούσαν απλώς ιδεολογική παραχώρηση στην Ακροδεξιά οι περιορισμοί που έβαλε η κυβέρνηση στην αναγνώριση της ομόφυλης γονεϊκότητας.

Στις ετερόφυλες οικογένειες, τόσο σε αυτές που συνδέονται με γάμο όσο και σε αυτές που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης, πατέρας του παιδιού που γεννιέται εντός της νομικά αναγνωρισμένης σχέσης μέχρι και 300 μέρες μετά τη λήξη της αναγνωρίζεται αυτομάτως ο σύζυγος σύμφωνα με το λεγόμενο τεκμήριο πατρότητας. Επιπλέον στις ετερόφυλες οικογένειες η αναγνώριση του μη βιολογικού γονέα ενός παιδιού που γεννιέται με ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή γίνεται με μια σχετικά απλή διαδικασία συναίνεσης.

Αντιθέτως, στις ομόφυλες οικογένειες που συνδέονται με γάμο, καθώς δεν προβλέπεται στον νέο νόμο τεκμήριο γονεϊκότητας ανεξαρτήτως φύλου κατ' αναλογία με το τεκμήριο πατρότητας, ο μόνος τρόπος να αναγνωριστεί γονέας ο μη βιολογικός γονέας του παιδιού που γεννιέται στην Ελλάδα είναι να υιοθετήσει το παιδί του βιολογικού γονέα.

Χρόνος και χρήμα

Η διαδικασία της υιοθεσίας είναι χρονοβόρα και ενέχει οικονομικό κόστος. Σύμφωνα με τη δικηγόρο Κατερίνα Τρίμμη, μέλος της οργάνωσης Οικογένειες Ουράνιο Τόξο, εκπρόσωπο των ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεων στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου κατά του Ρατσισμού και του Μισογυνισμού, η ολοκλήρωση της διαδικασίας διαρκεί σχεδόν δύο χρόνια και περνά μέσα από πολλά δικαστικά και γραφειοκρατικά στάδια, από τη συγκέντρωση και την κατάθεση εγγράφων για την εγγραφή στο μητρώο υιοθεσίας μέχρι την αίτηση στις κοινωνικές υπηρεσίες και την εξέτασή της κι από κει μέχρι την αίτηση στο δικαστήριο και την έκδοση απόφασης.

Το άμεσο κόστος κυμαίνεται περίπου από 1.500 ευρώ έως 3.000 ευρώ και περιλαμβάνει ιατρικές εξετάσεις σε απογευματινά ιατρεία των νοσοκομείων, προκειμένου να αποφευχθεί η πολύμηνη αναμονή, έξοδα δικαστικών επιμελητών, δικαστικά έξοδα και αμοιβή δικηγόρου. Στο κόστος προστίθενται τα έξοδα που δεν θα υπήρχαν αν είχε αναγνωριστεί εξ αρχής ο γονιός, καθώς στερείται παροχές και δικαιώματα, όπως η γονική άδεια από την εργασία, με ό,τι συνεπάγεται αυτό.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα πέντε παντρεμένα ομόφυλα ζευγάρια που μίλησαν στο ΛΟΑΤΚΙ περιοδικό Antivirus στα μέσα Φεβρουαρίου («Ισότητα στον γάμο: ένας χρόνος μετά», Βασίλης Θανόπουλος, 15/2/2025) με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από την ψήφιση του νόμου, τα τέσσερα ζευγάρια, αυτά που ζουν στην Ελλάδα, δεν έχουν καταφέρει να αναγνωριστούν από κοινού γονείς των παιδιών τους.

Ο Σταύρος Γαβριλιάδης και ο Δημήτρης Ελευσινιώτης, το πρώτο ομόφυλο ζευγάρι αντρών που παντρεύτηκε στην Ελλάδα, ήταν ζευγάρι 16 χρόνια πριν από τον γάμο τους και έχουν τρία παιδιά, ένα εφτά ετών και δίδυμα πέντε ετών. Σκοπός του γάμου τους ήταν να μην υφίστανται διακρίσεις τα παιδιά τους, ωστόσο έναν χρόνο μετά εξακολουθούν να παλεύουν με κοινωνικές υπηρεσίες και δικαστήρια για να υιοθετήσουν τα παιδιά τους.

Αδιέξοδο φαίνεται να υπάρχει μέχρι στιγμής και στην περίπτωση του πρώτου παντρεμένου ζευγαριού γυναικών, της Αλεξίας Μπεζίκη και της Δανάης Δεληγεώργη, ζευγάρι εδώ και δέκα χρόνια. Η ψήφιση του νόμου συνέπεσε με τον ερχομό του παιδιού τους. Στην περίπτωσή τους δεν υπάρχει ένας βιολογικός και ένας θετός γονέας αλλά δύο βιολογικοί και το ζευγάρι αποφάσισε ότι δεν το αφορά η διαδικασία της υιοθεσίας. Επισημαίνουν μιλώντας στο Antivirus το νομοθετικό κενό και υπογραμμίζoυν ότι η ψήφιση του νόμου «τελικά μάλλον περιέπλεξε περισσότερο» τα θέματα.

Για «πολύπλοκη και δαιδαλώδη διαδικασία» κάνει λόγο και ο Παντελής Τουτουντζής που παντρεύτηκε με τον σύντροφό του Νάσο και έχουν παιδί, αν και επισημαίνει ότι «υπάρχει φως ελπίδας» με τον νέο νόμο.

Και το τέταρτο ζευγάρι, η Λένα και η Ιωάννα, που έχουν σχέση από το 2008 και απέκτησαν γιο το 2013, κάνουν λόγο για «απαρχαιωμένη και ελλιπή» διαδικασία.

Από τα πέντε ζευγάρια που μιλούν στο περιοδικό, μόνο ένα έχει καταφέρει να αναγνωριστούν και οι δύο γονείς του παιδιού τους. Πρόκειται για τη Χρύσα και την Ελενα που ζουν στο εξωτερικό. Εγιναν ζευγάρι στην Αθήνα το 2013 και μετακόμισαν στο Λονδίνο το 2015. Το 2022 γεννήθηκε η κόρη τους Αριάδνη και την επομένη της ψήφισης του ελληνικού νόμου έκλεισαν ραντεβού στην ελληνική πρεσβεία στο Λονδίνο για να αναγνωριστεί η οικογένειά τους και στην Ελλάδα. «Ανήκουμε στους “τυχερούς” του νόμου, καθώς η κόρη μας γεννήθηκε στο εξωτερικό» δηλώνει στο Antivirus η Χρύσα, σημειώνοντας ότι το παιδί έχει αγγλικό πιστοποιητικό γέννησης που αναγράφει και τις δύο γυναίκες ως γονείς.

Πράγματι το άρθρο 11 του νόμου για την ισότητα στον γάμο προβλέπει ότι «σχέση γονέα ή γονέων και τέκνου που έχει καταχωριστεί σε δημόσια έγγραφα ή δικαστική απόφαση τρίτης χώρας αναγνωρίζεται στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως του φύλου του ενός ή των δύο γονέων και της πρόβλεψης ή μη του τρόπου δημιουργίας της ως άνω σχέσης στο εσωτερικό δίκαιο». Αν όμως αναγνωρίζεται στην Ελλάδα η σχέση ομόφυλων γονέων με τα παιδιά τους που έχει καταγραφεί σε άλλη χώρα, γιατί να μην αναγνωρίζεται η ίδια γονεϊκή σχέση των ομόφυλων ζευγαριών που ζουν στην Ελλάδα; Πρόκειται για ομολογία του ελληνικού νόμου ότι αντιμετωπίζει τα ομόφυλα ζευγάρια στην Ελλάδα σαν παιδιά ενός κατώτερου Θεού σε σχέση όχι μόνο με τα ετερόφυλα ζευγάρια αλλά και με τα ομόφυλα ζευγάρια που ζουν στο εξωτερικό.

Ενας γάμος την ημέρα

Παρ' όλα τα προβλήματα, στην Ελλάδα γίνεται περίπου ένας ομόφυλος γάμος την ημέρα από τότε που ψηφίστηκε ο νόμος. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, από τις 16 Φεβρουαρίου 2024, όταν τέθηκε σε ισχύ ο νόμος, μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου 2025 καταγράφηκαν στις ελληνικές αρχές 407 ομόφυλοι γάμοι. Οι 37 (28 μεταξύ αντρών, 9 μεταξύ γυναικών) είχαν γίνει παλιότερα στο εξωτερικό, σε χώρες όπου επιτρεπόταν ο γάμος ομοφύλων, και μετά την ψήφιση του νόμου καταγράφηκαν στο Ειδικό Ληξιαρχείο Αθηνών ώστε να είναι έγκυροι και στην Ελλάδα. Οι νέοι ομόφυλοι γάμοι ενώπιον των ελληνικών αρχών μετά την ψήφιση του νόμου ανέρχονται σε 370, περίπου ένας την ημέρα. Από αυτούς οι 238 (143 μεταξύ αντρών, 95 μεταξύ γυναικών), περίπου 64%, έχουν καταγραφεί σε ληξιαρχεία στην Ελλάδα και οι 132 (88 μεταξύ αντρών, 33 μεταξύ γυναικών), περίπου 36%, σε ελληνικά προξενεία στο εξωτερικό.

Η αναγνώριση του δικαιώματος υιοθεσίας, αν και δεν λύνει με ικανοποιητικό τρόπο το ζήτημα και αφήνει μετέωρο το βήμα προς την πλήρη ισότητα, αποτελεί σαφή βελτίωση σε σχέση με την προϋπάρχουσα κατάσταση. Το δείχνει η κατάσταση στην Τσεχία, που παρουσιάζει πολλά κοινά με την κατάσταση στην Ελλάδα πριν από την ψήφιση του νόμου. Τα ομόφυλα ζευγάρια στην Τσεχία μπορούν να μεγαλώνουν παιδιά, αλλά δεν αναγνωρίζεται η κοινή γονεϊκή ιδιότητα. Μπορούν να υιοθετήσουν παιδιά μόνο κατά μόνας, ενώ και οι υιοθεσίες που έχουν γίνει στο εξωτερικό δεν αναγνωρίζονται αυτόματα στην Τσεχία. Επιπλέον σε ζευγάρια που αποκτούν παιδί μέσω ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ο μη βιολογικός γονέας δεν έχει κανένα νομικό δικαίωμα στο παιδί.

«Ενα ραντεβού με γιατρό ή η παραλαβή από τον παιδικό σταθμό μπορεί να κανονιστεί με πληρεξούσιο. Αλλά αν, Θεός φυλάξοι, η σύντροφός μου η Λούσι έπεφτε σε κώμα ή χωρίζαμε, δεν έχω κανένα γονεϊκό δικαίωμα στην κόρη μου» είπε η Καρολίνα στο podcast του τσεχικού μέσου ενημέρωσης Aktuálně.

Ακόμη και σε χώρες με πιο προχωρημένη νομοθεσία στην πράξη τα ομόφυλα ζευγάρια αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες από ό,τι τα ετερόφυλα, ενώ γίνεται όλο και πιο ορατό το ενδεχόμενο πολιτικής αμφισβήτησης των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων εξαιτίας της ανόδου της Ακροδεξιάς και των παραχωρήσεων που κάνουν τα κόμματα του Κέντρου και της παραδοσιακής Δεξιάς. Ηδη η ελληνική κυβέρνηση, και μετά την ψήφιση του νόμου για την κουτσουρεμένη ισότητα, προσπαθεί να κατευνάσει το ομοφοβικό ακροδεξιό ακροατήριο υποσχόμενη ότι θα τεθεί τέρμα σε μέτρα περαιτέρω ισονομίας, ενώ πρωθυπουργός και υπουργοί κάνουν δηλώσεις που κλείνουν το μάτι στους οπαδούς της λεγόμενης αντιγουόκ ατζέντας.

Γαλλία

Στη Γαλλία, όπου οι ομόφυλοι γάμοι και η υιοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών έχουν αναγνωριστεί νομικά από το 2013, εκφράζεται έντονη αντίδραση από την ομοφοβική οργάνωση Manif pour tous, που μετασχηματίστηκε το 2023 στο λεγόμενο «Συνδικάτο της Οικογένειας». Μάλιστα τα ανεξάρτητα οικογενειακά συμβούλια που αποφασίζουν για την υιοθεσία μέσω των δημόσιων κοινωνικών υπηρεσιών είναι συντηρητικά σε μεγάλο βαθμό και ορισμένα αρνούνται συστηματικά την υιοθεσία σε ομόφυλα ζευγάρια, χωρίς να χρειάζεται να αιτιολογήσουν τις αποφάσεις τους. Αλλά και η πρόσβαση στην εξωσωματική γονιμοποίηση είναι περιορισμένη, καθώς τα ζευγάρια πρέπει να περάσουν από ψυχολογική αξιολόγηση και αξιολόγηση κινήτρων για να καλυφθούν τα έξοδά τους, ωστόσο ορισμένοι επαγγελματίες υγείας αντιτίθενται στην ομόφυλη γονεϊκότητα και βγάζουν δυσμενή αποτελέσματα.

Ισπανία

Η Ισπανία είναι από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισε τους ομόφυλους γάμους και το δικαίωμα υιοθεσίας των ομόφυλων ζευγαριών το 2005, ενώ ο νόμος για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή επιτρέπει σε ζευγάρια γυναικών να έχουν πρόσβαση σε εξωσωματική ή τεχνητή γονιμοποίηση, σε ορισμένες περιοχές με κάλυψη των εξόδων από το δημόσιο σύστημα υγείας, ενώ η ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι προσβάσιμη σε λεσβίες, αμφιφυλόφιλες γυναίκες και τρανς άτομα με μήτρα.

Ο Νταβίντ Αρμεντέρος, αντιπρόεδρος της ομοσπονδίας ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεων FELGTBI+, σημειώνει ωστόσο ότι σε ορισμένες περιοχές παρατηρούνται ανισότητες στις προσφερόμενες υπηρεσίες, με μεγάλες λίστες αναμονής και περιορισμούς στους δημόσιους πόρους, γεγονός που αναγκάζει πολλά ζευγάρια να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα. «Επιπλέον η πολιτική πόλωση έχει επηρεάσει σημαντικά την αντιμετώπιση και τη μεταχείριση των κουίρ οικογενειών. Η νομιμότητά τους αμφισβητείται σε δημόσιες συζητήσεις με αποτέλεσμα να δημιουργείται ατμόσφαιρα κοινωνικής ανασφάλειας. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι πόροι για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης στις υπηρεσίες έχουν μειωθεί. Από την άλλη πλευρά οι νομικές αλλαγές δεν συνοδεύονταν πάντοτε με προσπάθεια εκσυγχρονισμού της γραφειοκρατίας ή επαρκούς κατάρτισης των εμπλεκόμενων επαγγελματιών, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται καθυστερήσεις και πρακτικές δυσκολίες. Είναι απαραίτητο η πολιτική όχι μόνο να αναγνωρίζει τα δικαιώματα των κουίρ οικογενειών, αλλά και να διασφαλίζει την πλήρη άσκησή τους στην καθημερινή ζωή» λέει.

Αυστρία

Στην Αυστρία με την προχωρημένη νομοθεσία η νίκη του εθνικιστικού FPO (Κόμμα της Ελευθερίας), με ναζιστικές καταβολές, στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές δημιουργεί φόβους για οπισθοχώρηση. Το FPO διακηρύσσει στο πρόγραμμά του τη διακοπή της κρατικής χρηματοδότησης σε ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις.

«Ως οικογένειες με παιδιά ασφαλώς αποτελούμε μια πιο παραδοσιακή ομάδα στην κοινότητα και προς το παρόν δεν βρισκόμαστε τόσο πολύ στο στόχαστρο της συζήτησης όσο άλλες ομάδες της κοινότητας. Αισθανόμαστε σχετικά ασφαλείς επειδή η ισότητα έχει κατοχυρωθεί από τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας. Αλλά αν υπάρχει η πολιτική βούληση να γίνει πιο δύσκολη η ζωή των κουίρ ανθρώπων, τότε υπάρχουν τρόποι» λέει η Πία Φλάνγκερ από το Rainbow Family Center στη Βιέννη.

Και η Μπάρμπαρα Σλάχτερ από την Ενωση FamOS – Οικογένειες Ουράνιο Τόξο της Βιέννης υπογραμμίζει: «Αισθανόμασταν πιο ασφαλείς πριν από δέκα χρόνια, παρ' όλο που δεν είχαμε τόσα δικαιώματα. Τότε φυσούσε ο άνεμος της προόδου, τον οποίο δεν τον νιώθουμε πια».

Αργεί η εναρμόνιση των δημόσιων υπηρεσιών

Ο δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω Βασίλης Σωτηρόπουλος, ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ, συγγραφέας του βιβλίου «ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα & Ελευθερίες» (εκδ. Σάκκουλα, 2024), σχολιάζει στην «Εφ.Συν.» τη δυνατότητα της αναγνώρισης γάμων που είχαν γίνει παλιότερα στο εξωτερικό ή της αναγνώρισης της γονεϊκής σχέσης στο εξωτερικό.

«Από την ψήφιση του νόμου τον Φεβρουάριο του 2024 και μέχρι σήμερα εκπροσωπώ ως δικηγόρος αρκετά ζευγάρια Ελλήνων που έχουν συνάψει γάμο με ομόφυλο άτομο στο εξωτερικό, πολύ πριν αναγνωριστεί το δικαίωμα από την ελληνική νομοθεσία. Αυτοί οι γάμοι, ορισμένοι δεκαετιών, πλέον αναγνωρίζονται με τη σχετική εγγραφή στο Ειδικό Ληξιαρχείο Αθηνών. Ο νόμος για την ισότητα στον γάμο επιτρέπει την αναγνώριση πλέον αυτών των γάμων και στη συνέχεια ακολουθεί η εγγραφή τους στα οικεία δημοτολόγια των δήμων για κοινή οικογενειακή μερίδα. Επίσης με τον νέο νόμο αναγνωρίζεται η γονεϊκή σχέση που έχει αποκτηθεί ανάμεσα σε γονέα ή γονείς στο εξωτερικό με το τέκνο τους. Είναι μια διαδικασία που επίσης γίνεται στο Ειδικό Ληξιαρχείο.

Ωστόσο δεν είναι όλες οι δημόσιες υπηρεσίες έτοιμες για αυτό: το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής δεν έχει εναρμονίσει τα αρχεία του ώστε να εκδίδει σωστά τα πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δεν έχει ακόμη εκδώσει δελτία ταυτότητας που να αναφέρουν ομόφυλους γονείς, με αποτέλεσμα τα παιδιά τους να καταγράφονται ως έχοντα “πατέρα και μητέρα”, κάτι που δεν ισχύει νομικά. Ηδη εκπροσωπώ ένα ζευγάρι αντρών με δύο παιδιά που έχουν προσφύγει στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων για την ανακριβή καταγραφή των γονεϊκών ιδιοτήτων τους στα δημόσια έγγραφα των παιδιών τους. Είναι θλιβερό που κανένα από τα δύο υπουργεία δεν έχει αποκαταστήσει το πρόβλημα ακόμη και σήμερα, ενώ έχει παρέλθει ένα έτος από την ψήφιση του νόμου».

Κυβερνητική υποκρισία και επιστροφή στον συντηρητισμό

Η δρ Νάνσυ Παπαθανασίου, κλινική ψυχολόγος, επιστημονικά συνυπεύθυνη του Επιστημονικού Φορέα για την Ψυχική Υγεία των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων Orlando LGBT+, σχολιάζει στην «Εφ.Συν.» την αναδίπλωση της κυβέρνησης ως προς τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα έναν χρόνο μετά την ψήφιση του νόμου.

«Στον έναν χρόνο από την ψήφιση της ισότητας στον γάμο ο νόμος παραμένει όσο ελλιπής ήταν και την πρώτη μέρα: δεν αναγνωρίζει το τεκμήριο της γονεϊκότητας, με αποτέλεσμα ζευγάρια που παντρεύτηκαν πριν από έναν χρόνο ακόμη να μην έχουν πλήρη δικαιώματα γονιού στα παιδιά τους. Επίσης η πρόσβαση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή παραμένει αποκλειστικό προνόμιο των γυναικών, κάτι που αποκλείει όλα τα υπόλοιπα ζευγάρια. Από τα στατιστικά στοιχεία, συγκεντρωτικά και για τα σύμφωνα συμβίωσης, βλέπουμε ότι η τάση είναι γενικά αυξητική, με τα ζευγάρια αντρών να είναι αισθητά περισσότερα – είναι νωρίς για να δούμε αν υπάρχει σαφής προτίμηση για το σύμφωνο συμβίωσης ή για τον γάμο.

Πέρα όμως από τα στατιστικά, υπάρχει μια σειρά άλλων γεγονότων που είναι πιο κρίσιμα για την επέτειο αυτή: η ολοκληρωτική υποχώρηση του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης σε θέματα δικαιωμάτων, που καταδεικνύει και την υποκριτική στάση που είχε απέναντί τους εξ αρχής. Με αρχή την επίθεση στην Αριστοτέλους, λίγες εβδομάδες μετά την ψήφιση, σταχυολογούμε για τη συνέχεια την επίρριψη ευθυνών στον “δικαιωματισμό” για την εκλογική υποχώρηση της Ν.Δ. στις ευρωεκλογές, την εξαφάνιση από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής κάθε σχετικού με έμφυλα και ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα υλικού, την αναδίπλωση υπουργών από “δικαιωματικές” θέσεις (όπως τη δήλωση του υπουργού Επικρατείας Ακη Σκέρτσου ότι το δικαίωμα στον γάμο δεν είναι woke ατζέντα), τις δηλώσεις του ίδιου του πρωθυπουργού για τη “woke ατζέντα” στη συνομιλία με τον -αντιδραστικό και συντηρητικό- Πασκάλ Μπρικνέρ, για να φτάσουμε στην εργαλειοποίηση και πάλι του νομοσχεδίου για την ισότητα ώστε να δρομολογηθεί η μη ανανέωση της θητείας της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου (δηλαδή να αποφύγει ο πρωθυπουργός να δώσει εξηγήσεις), με αποκορύφωμα τις πιο πρόσφατες δηλώσεις του Κ. Μητσοτάκη για ύπαρξη μόνο δύο φύλων.

Αντί λοιπόν να χρησιμοποιηθεί ο νόμος ως αρχή για κοινωνικές διεργασίες που θα οδηγήσουν σε ουσιαστική ισονομία, αντί έναν χρόνο μετά να συζητάμε για τη βελτίωσή του, βρισκόμαστε να προασπιζόμαστε για ακόμη μία φορά τα βασικά. Το pink washing της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού ολοκλήρωσε τον κύκλο του και τώρα μπορούν να επιστρέψουν στις εργοστασιακές ρυθμίσεις του συντηρητισμού και του εναγκαλισμού με altright θέσεις και απόψεις.

Και η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα έμεινε για ακόμη μία φορά με ένα ημίμετρο για νόμο, που δεν καλύπτει όλες τις ανάγκες, αλλά είναι τόσο όσο να σταματά την έκφραση νέων νομικών διεκδικήσεων.

Στις πρώτες μέρες της θητείας του Τραμπ, με την ολομέτωπη επίθεση στα τρανς άτομα και τα δικαιώματά τους στις ΗΠΑ, με την Ευρώπη μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, είναι πιο κρίσιμο από ποτέ να θυμόμαστε ότι τα δικαιώματα και η δημοκρατία χρειάζονται συνεχή υπεράσπιση. Και ότι κάθε έκπτωση που κάνουμε στις διεκδικήσεις μας αποτελεί πλήγμα για τα δικαιώματα όλων μας».

* Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE, στο οποίο συμμετέχει κατ’ αποκλειστικότητα η «Εφ.Συν.». Συνεργάστηκαν: Bianca Blei (Der Standard - Αυστρία), Ana Somavilla (El Confidencial - Ισπανία), Matěj Moravanský (Deník Referendum - Τσεχία), Vox Europe (Γαλλία).