Ο «πατριάρχης» των μπουάτ

Χωρίς τον Γιάννη Αργύρη των «Εσπερίδων»

Σαράντα ολόκληρα χρόνια (από το 1964 ώς το 2004) ο Γιάννης Αργύρης διακονούσε στην μπουάτ «Εσπερίδες», στα «ορεινά» της Πλάκας (οδός Θόλου), ώς το καλοκαίρι του 2004, οπότε την έχασε. Τον είχε πιάσει η επιτρεπόμενη τριακονταπενταετία και του έκαναν έξωση, με το αιτιολογικό ότι οι ιδιοκτήτες θέλαν να πουλήσουν το κτίριο.

Στις υποσχέσεις τής τότε δημάρχου Αθηναίων Ντόρας Μπακογιάννη ήταν ότι θα βοηθούσε τις μπουάτ. Τίποτα δεν έγινε –«ό,τι κλείνει δεν ξανανοίγει», είχε πει τότε στωικά σε συνάντησή μας ο Αργύρης. Εφτά χρόνια νωρίτερα (Αύγουστος 1977) του είχαμε κάνει ένα πορτρέτο για την τηλεοπτική εκπομπή «Παρασκήνιο» (σε σκηνοθεσία της αξέχαστης Τώνιας Μαρκετάκη), ως και παλιόφιλοι, καθώς ήμασταν από ετών θαμώνες των «Εσπερίδων».

Ηδη από τότε ο Γιάννης Αργύρης αντιμετώπιζε πρόβλημα υγείας, αλλά το πάλευε. Ζούσε με τις μνήμες των καλών ημερών, με μια μικρή σύνταξη του ΤΕΒΕ. Και πριν από λίγες ημέρες, 30 Δεκεμβρίου, έχασε τη ζωή του, σε ηλικία 84 ετών. Η κηδεία του την επομένη στο νεκροταφείο Ζωγράφου.

«Νέο Κύμα»

Οι «Εσπερίδες» υπήρξε η μακροβιότερη μπουάτ της Πλάκας, η πιο αντιπροσωπευτική και παραδοσιακή – φιλόξενο στέκι και ορμητήριο νέων δημιουργών και τραγουδιστών του περίφημου «Νέου Κύματος»: Μαυρουδής, Φαραντούρη, Παππάς, Πουλόπουλος, Παπακωνσταντίνου, Ζουγανέλης, Μπουλάς κ.ά.

Κυρίαρχος, φυσικά, ο ίδιος ο Αργύρης: τραγουδοποιός, τραγουδιστής, χιουμορίστας με παρλάτες και ανέκδοτα (που αρκετοί ξεπατίκωναν στη συνέχεια). «Πατριάρχης των μπουάτ» είχε αποκληθεί, ενώ ο ίδιος είχε χαρακτηρίσει το στέκι του «Λίκνο – Λύκειο που έβγαζε πανεπιστημιακούς καλλιτέχνες».

Μερικοί τίτλοι τραγουδιών του: «Κάποιος γιορτάζει», «Μην κουραστείς να μ’ αγαπάς», «Ελα μαζί μου», «Πάει κι αυτή η Κυριακή», «Ελα μαζί μου» - πολυτραγουδισμένα και ανθεκτικά ώς τις μέρες μας. Λέει στον Πάνο Γεραμάνη στο κεφάλαιο που του αφιερώνει στο βιβλίο του «Η ζωή μου ένα τραγούδι» (εκδ. Καστανιώτη, 2007).

«Εδωσα πραγματικές μάχες με το εμπορικό κατεστημένο της μουσικής και με τον λαϊκισμό για να περάσει η αντίληψη των μπουάτ στις αρχές του ’60. Πήραμε το στυλ της Ζιλιέτ Γκρεκό από το Παρίσι και το μεταφέραμε στην Πλάκα. Ασφαλώς δεν ήταν εύκολη υπόθεση να πετύχει.

Ομως όλοι οι καλλιτέχνες που ασχολήθηκαν με το ”Νέο Κύμα” τα κατάφεραν. Μέσα στις ”Εσπερίδες” εκφράζαμε τα βιώματά μας, τον πραγματικό μας εαυτό, τραγουδώντας, απαγγέλοντας ποιήματα, διαβάζοντας κείμενα και κάνοντας όμορφο χιούμορ.

Είχαμε δημιουργήσει μια πολύ όμορφη ατμόσφαιρα. Στον χώρο της μπουάτ ήταν μυσταγωγία […] O xώρος του μαγαζιού ήταν μικρός. Εξήντα άτομα κάθονταν σε σκαμνάκια και καμιά εικοσαριά όρθιοι.

«Γιαν Κιχότης»

»Τα παιδιά της γενιάς εκείνης που άκουγαν το πρόγραμμά μας είχαν σεβασμό στους καλλιτέχνες. Ακουγαν πρώτα το τραγούδι, κι όταν τελείωνε ο τραγουδιστής, τότε άναβαν τσιγαράκι. Αλλά τότε τα τραγούδια είχαν νόημα και η διασκέδαση του είδους αυτού είχε μια αγνότητα, μια γνησιότητα […] Το ”Νέο Κύμα” για μένα υπήρξε πραγματικό κίνημα στο ελληνικό τραγούδι.

»Πιστεύω ότι άντεξε στον χρόνο περισσότερο απ’ όλα τα είδη. Εδωσε ευπρέπεια και ποιότητα στη μουσική διασκέδαση. Εδωσε τη δυνατότητα να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο ο καλός στίχος. Ανοιξε δρόμους στους νέους συνθέτες που μπορούσαν να μελοποιήσουν έργα γνωστών ποιητών μας.

»Εγώ, ως Γιάννης Αργύρης, ή καλύτερα όπως με ξέρουν και με αποκαλούν οι φίλοι μας ”Γιαν Κιχότη”, θα επιμείνω στις ”Εσπερίδες” κι όσο αντέξω [προφανώς η συνέντευξη είχε δοθεί πριν κλείσει η μπουάτ]. Γι’ αυτό εδώ και πολλά χρόνια έχω χαρακτηρίσει τον χώρο που εργάζομαι “Οίκο αντοχής”»

Κι ας κλείσω το κείμενο αυτό, που αποτελεί κι έναν φόρο τιμής στο «Νέο Κύμα», στις «Εσπερίδες» και τον δημιουργό τους, μ’ ένα από τα ανέκδοτα του Γιάννη Αργύρη – κομμάτι μακάβριο, αλλά χαριτωμένο: Ενας ανθρωπάκος μπαίνει σ’ ένα αστυνομικό τμήμα με τρία μαχαίρια καρφωμένα στην πλάτη του και λέει στον αστυνόμο: «Με συγχωρείτε που σας ενοχλώ για τρίτη φορά»…

Στο πλαίσιο

Στο ισχνό ενδιαφέρον της πολιτείας (τώρα και με το άλλοθι της κρίσης) αναφερόμουν το περασμένο Σάββατο. Να προσθέσω, για μια ακόμη φορά, και το γεγονός ότι ο πολιτισμός παραμένει απόβλητος από τα ιδιωτικά κανάλια (και με φειδώ στα δημόσια).

Οπου, προφανώς, για τα εν λόγω πολιτισμός σημαίνει το χάχα χούχα στα –τάχα– ψυχαγωγικά πρωινάδικα και τα απογευματινάδικα, των ασήμαντων–διάσημων. Με τα προσωπικά και τα εφήμερα σουξέ, που άδουν σεινάμενοι - κουνάμενοι και οι παρουσιαστές (είναι φαίνεται στους όρους με τους διαφημιζόμενους).

Κι αυτές οι εκπομπές μαγειρικής, με φαρδιές-πλατιές τις φίρμες των προϊόντων. Ο,τι θέλουν να θέλει το τηλε-θύμα.

«Ενας άλλος κόσμος», μια ταινία σημερινή (που είδα με καθυστέρηση), του υπολογίσιμου ως σκηνοθέτη, σεναριογράφου και εκ των πρωταγωνιστών Χριστόφορου Παπακαλιάτη.

Καλογυρισμένη, καθαρός ήχος, πειστικές ερμηνείες, με κορυφαίο τον Μηνά Χατζησάββα – στην τελευταία του κινηματογραφική εμφάνιση. Είναι εικόνες που με κράτησαν – με την αίσθηση όμως ότι ήθελε να τα πει όλα (προσφυγικό, κρίση, φασισταριό, έρωτας). Μπούκωμα. Κι εκείνη η γκλαμουράτη πρεμιέρα…

Ηλίας Ανδριόπουλος, με δυο νέα c.d.: «Ο έρωτας Υμνος», το πρώτο, με λόγο Σολωμού, Κάλβου, Ελύτη, Ελευθερίου, Καρατζά, Δασκαλόπουλου, Ανδριόπουλου. «Μια διαδρομή από τα Γράμματα στον Μακρυγιάννη στις Ωδές του Ανδρέα Κάλβου», όπως παρουσιάστηκαν στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου, το δεύτερο. Με την εμμονή του Ανδριόπουλου στην ποιότητα.

ΚΑΙ… «Ποιος ποιητής έγραψε τη “Ρωμιοσύνη”;» η ερώτηση στον τηλεοπτικό Millionaire. «Πάω πάσο», απάντησε η πρώτη ερωτώμενη. Και η δεύτερη: «Ο Καβάφης;» Πόσο περισσότερο να καραφλιάσει ο Ζουγανέλης;