Μελίνα, η μοναδική!

«Να με θυμάσαι και να μ’ αγαπάς», ο τίτλος της αφιερωματικής έκθεσης που οργανώνει το ίδρυμα που φέρει τ’ όνομά της, σε συνεργασία με την Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων (Πειραιώς 100, στο παλιό Γκάζι, αίθουσα Νέοι Φούρνοι), από 19 Ιανουαρίου ώς 11 Μαρτίου 2022, Τρίτη έως Κυριακή 10.00-22.00, με ελεύθερη είσοδο. Ο τίτλος της έκθεσης είναι από το ομότιτλο τραγούδι του Σταύρου Ξαρχάκου, σε στίχους Βαγγέλη Γκούφα, που έχει ερμηνεύσει αισθαντικά η Μελίνα. Η Μελίνα, που έφυγε από τη ζωή στις 7 Μαρτίου 1994, στα 74 της. Γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1920 – ήγουν, πριν από 102 χρόνια. Η φετινή εκδήλωση εντάσσεται στα 100 χρόνια από τη γέννησή της, που η πανδημία δεν επέτρεψε να πραγματοποιηθεί το 2020 – ευελπιστώντας ότι τα πράγματα θα είναι ευνοϊκότερα τώρα.

Να προστεθεί ότι το 18 είχε εκτιμηθεί από Μελίνα και Ντασσέν ως ο τυχερός τους αριθμός: 18 του μήνα είχαν γνωριστεί, 18 παντρεύτηκαν, 18 φρόντιζαν να κάνουν τις πρεμιέρες των έργων τους, 18 κέρδισε το ΠΑΣΟΚ και η Μελίνα έγινε υπουργός Πολιτισμού (για 8 χρόνια) και για τις 18 προγραμμάτιζε ο Ντασσέν την έναρξη του γυρίσματος της αυτοβιογραφικής ταινίας που ετοίμαζε – και ματαιώθηκε για λόγους υγείας…

Η έκθεση

Οι επισκέπτες της έκθεσης στην Τεχνόπολη θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν και να θυμηθούν πτυχές της ζωής και της καριέρας της Μελίνας. Τη Μελίνα της «Στέλλας», του «Ποτέ την Κυριακή», της «Φαίδρας» και του «Τοπ Καπί», τη Μελίνα που γοήτευσε τις Κάνες, που τραγούδησε «Τα παιδιά του Πειραιά», τη Μελίνα με την αντιδικτατορική δράση, τη μακροβιότερη ώς τώρα υπουργό Πολιτισμού, που συνδέθηκε με τη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα, που εμπνεύστηκε και εγκαινίασε τον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας για την Ευρώπη κ.ά.

Θα παρουσιαστoύν –κάποια για πρώτη φορά– πλούσιο φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό, κοστούμια από παραστάσεις, αφίσες από μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες, προσωπικά της είδη, το καμαρίνι της, καθώς και αντικείμενα που είχε μαζί της στο τελευταίο ταξίδι της στη Νέα Υόρκη.

Τη γενική εποπτεία της έκθεσης έχει η Μανουέλα Παυλίδου, γενική γραμματέας του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη, ενώ τη γενική επιμέλεια, τη μουσικολογική και μουσειογραφική μελέτη ο Νικόλαος Καλτσάς, διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Θα εξαντλήσω το υπόλοιπο του παρόντος με μερικά ψήγματα από τη συνέντευξη που της είχα πάρει για το περιοδικό «Ε» της «Ελευθεροτυπίας» (28 Ιουνίου 1992):

«Ξέρω τι έχω και ξέρω ότι αυτή τη φορά δεν θα είναι όπως τις άλλες…», άκουσα τη φωνή της –για τελευταία φορά– μ’ έναν λυγμό στο τηλέφωνο, λίγο πριν δώσει την ύστατη μάχη. Πριν είχε ζήσει τον θάνατο – όχι μόνο προσώπων από το στενό οικογενειακό της περιβάλλον, αλλά και από την καλλιτεχνική της οικογένεια. Και ήταν μια δοκιμασία (και για εμάς), έπειτα από κάποιο τέτοιο θάνατο να της ζητάμε μια δημοσιογραφική δήλωση: για την Γκρέτα Γκάρμπο, τον Ιβ Μοντάν, τον Αντονι Πέρκινς, τον Φεντερίκο Φελίνι – για τόσους, δικούς μας και ξένους, με τους οποίους είχε γνωριστεί.

«Ωραίο να σ’ αγαπάνε»

Της μίλησα για την αγάπη των συναδέλφων της, ακόμη και των πολιτικών της αντιπάλων, και, κυρίως, του κόσμου για τη δοκιμασία της.

«Αχ, ναι… Είναι για μένα κάτι το εκπληκτικό, διότι πάντα είχα μέσα μου αυτή την αμφιβολία, αν μ’ αγαπούν πραγματικά. Είναι μια ρομαντική πτυχή στη ζωή μου, μια αδυναμία που μ’ ενοχλεί, αλλά δεν μπόρεσα ποτέ να ξεπεράσω, διότι από μικρή μού έμαθαν ότι είναι πολύ ωραίο να σ’ αγαπάνε. Ιδιαίτερα σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές που περνάω, διότι είχα πάντα έναν φόβο στους γιατρούς και τους αρρώστους».

Η αγάπη του κόσμου καταδείχθηκε στην επιβλητική κηδεία που της έγινε με τιμές αρχηγού κράτους. Μπορεί να έχουμε ανάγκη από μύθους, αλλά η Μελίνα ήταν μια πραγματικότητα. Μοναδική…

Στο πλαίσιο

Αγρια εξέπνευσε το 2021 αφήνοντας «κληρονομιά» ένα αγριότερο 2022. Χάλια η όλη κατάσταση, αλλά η κυβέρνηση, θέλοντας να ενισχύσει τους διακαώς διαμαρτυρόμενους εργαζόμενους (όσοι, εννοείται, έχουν κάποια δουλειά) αποφάσισε να αυξήσει το μηνιάτικό τους από 650 ευρώ που είναι τώρα σε… 663 – ήγουν κατά 13 ευρώ… ή κατά ένα μισοφαγωμένο κουλούρι την ημέρα, ώστε να περισσέψει και κάτι για τους υπόλοιπους. Και εξακολουθούν να διαμαρτύρονται οι αχάριστοι!

Αντίθετα ο γιος που δημαρχεύει της πρωτεύουσας έστησε ένα 17λεπτο τηλεοπτικό θέαμα υποδοχής του καινούργιου χρόνου. Κόστισε βέβαια κάτι παραπάνω από 200 χιλιάρικα – αλλά δικά του (νομίζει) είναι, ό,τι θέλει κάνει… Το άσχημο είναι ότι είχε από άλλο κανάλι άτυπο αντίπαλο, την όντως εντυπωσιακή εκδήλωση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, οπότε αναπόφευκτη η αναμέτρηση με τη μίζερη που στήθηκε στον Λυκαβηττό.

Από τα θετικά των ημερών, η βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών του αρχιτέκτονα και ιστορικού τού βιβλίου Κωνσταντίνου Σπ. Στάικου, «για το σύνολο του σημαντικού εκδοτικού του έργου». «Στην ουσία βραβεύεται μια ομάδα στην οποία συμμετέχουν γυναίκες από 9 διαφορετικές φυλές», δήλωσε ο ίδιος, αναφερόμενος και στους μόνιμους συνεργάτες του, μεταξύ των οποίων ο Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης (γνωστοί μας αμφότεροι –Στάικος και Σκλαβενίτης– για την αποκατάσταση της βιβλιοθήκης της ΕΣΗΕΑ).

Ακρως κατατοπιστική (και πρωτότυπη) η εκτενής αναφορά των συναδέλφων του πολιτιστικού, στο φύλλο της περασμένης εβδομάδας, για όσα συντελέστηκαν –ή δεν– στον χρόνο που εξέπνευσε. Προσωπικά, εκτίμησα το γεγονός ότι από τα ελάχιστα συν της αναγκαστικής κλεισούρας ήταν η ανάγνωση βιβλίων.

ΚΑΙ... «Χρόνια πολλά!» (Αλλά τι να τα κάνεις άμα δεν είναι καλά;)