Οταν το κράτος κοιμάται…

Κάθε χρόνο, Ιούνιο μήνα, το ελληνικό βιβλιοπωλείο του Παρισιού «Δεσμός» διοργάνωνε Ελληνική Εβδομάδα, με Φιλολογικό Καφενείο, αναγνώσεις έργων Ελλήνων λογοτεχνών, θεατρική παράσταση, προβολή ελληνικής ταινίας και τελείωνε με ελληνική μουσική. Και ήταν η τελευταία βραδιά που ο μικρός δρόμος (Rue Vandamme) όπου και η στέγη του «Δεσμού», στην καρδιά του ιστορικού Montparnasse, γινόταν πεζόδρομος ελληνικού πανηγυριού.

Να θυμίσω ότι ο «Δεσμός», που ιδρύθηκε το 1983 από τον Γιάννη Μαυροειδάκο, έναν δραστήριο Μανιάτη, πέτυχε να γίνει χώρος συνάντησης στενά συνδεδεμένος με την Ελλάδα και τον πολιτισμό της, με εκδόσεις έργων Ελλήνων λογοτεχνών στη γαλλική, εκθέσεις, τμήμα μαθημάτων ελληνικής γλώσσας και άλλες εκδηλώσεις.

Η φετινή Ελληνική Εβδομάδα του «Δεσμού» έπεσε κι αυτή θύμα της πανδημίας. Ο ιδρυτής της όμως δεν εννοεί να το βάλει κάτω. Από 26 Νοεμβρίου, και κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο, από τις 3 μ.μ. ώς τις 7 μ.μ., θα είναι, υπό συνθήκες, ανοιχτό. Για τους ενδιαφερόμενους η ηλεκτρονική διεύθυνση είναι: [email protected]

Στη συνέχεια μεταφέρω τον λόγο με τίτλο «Καιρός να γιορτάσουμε τον Δεσμό», που θα εκφωνούσε ο σκηνοθέτης και συγγραφέας Ροβήρος Μανθούλης στην Ελληνική Εβδομάδα που ματαιώθηκε:

Ο Ρ. Μανθούλης για τον «Δεσμό»

«Δεσμός: Δεν μπορούσε να βρεθεί καλύτερος χαρακτηρισμός για μια γιγαντιαία προσπάθεια να ανατραφεί το Παρίσι, για να μην πω η Γαλλία, με όλες τις μορφές της ελληνικής κουλτούρας –για να το πω γαλλιστί– που σημαίνει καλλιέργεια. Αυτό με το οποίο ένας λαός οδηγείται στη γνώση, στη μνήμη, στη δημιουργία, στην κάθαρση, στην πολιτική κρίση. Το μεγάλο αυτό σκαλοπάτι που οδηγεί στον Πολιτισμό.

Σ’ έναν όρο που γεννήθηκε στα αρχαία χρόνια για να σημαίνει την παιδεία σαν έργο βασικό και ευθύνη της πολιτείας. Θα πρόσθετα της δημοκρατίας. Γιατί, ας μην το ξεχνάμε, μέσα στους αντιστασιακούς αγώνες για τη δημοκρατία γεννήθηκε η ιδέα ενός Δεσμού, αυτού που γιορτάζουμε σήμερα.

Συμβαίνει συχνά στους μοντέρνους καιρούς οι γνησιότεροι και δραστηριότεροι των πολιτών να αντικαθιστούν το κράτος, όταν αυτό κοιμάται. Και με δικά τους μέσα να συντηρούν μνήμες και διδάγματα που εξακολουθούν να είναι μοντέρνα μετά από χιλιάδες χρόνια. Κάποτε τη σύγχρονη ελληνική πολιτιστική δραστηριότητα την έφερνε στη Γαλλία το γαλλικό υπουργείο Πολιτισμού, για να τη γνωρίσει το γαλλικό κοινό.

Οταν προσκαλούσε Ελληνες συγγραφείς να τους γνωρίσει το γαλλικό κοινό. Είχα λάβει κι εγώ μέρος σ’ αυτή την ανέλπιστη τελετή, μαζί με τον Βασίλη Αλεξάκη. Σήμερα, δηλαδή εδώ και 40 χρόνια, το έργο αυτό έχει αναλάβει ο Δεσμός. Να εισάγει και να δημιουργεί την πάσης φύσεως ελληνική και ελληνογαλλική κουλτούρα. Ο Δεσμός του αεικίνητου Μανιάτη Γιάννη Μαυροειδάκου. Και σύσσωμης της οικογένειας αυτού.

Ελληνικό βιβλιοπωλείο, εκδόσεις που κυκλοφορούν και στα γαλλικά σε πλήθος «oπαδών» της ελληνικής λογοτεχνίας, συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις βιβλίου στο Παρίσι, σχολή διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, λογοτεχνικό περιοδικό, κινηματογραφικές προβολές και, στο οίκημα του βιβλιοπωλείου, γκαλερί για εκθέσεις Ελλήνων καλλιτεχνών. Μάλιστα κάποτε, ο Δεσμός είχε ανοίξει και ελληνικό μπιστρό!

Η Rue Vandamme, το μικρό δρομάκι στην περιοχή του Montparnasse, ένα “όρος του Παρνασσού” στο κέντρο του Παρισιού, ήταν -και είναι- συχνά γεμάτη από πιστούς φίλους του Δεσμού! Είναι φυσικό άλλωστε οι Ελληνες του Παρισιού να βρίσκονται στις κορυφές του Παρνασσού, μαζί με τους θεούς των προγόνων τους.

Ζούμε την εποχή της ηλεκτρονικής αποξένωσης. Ο Δεσμός έχει μια πλήρη ηλεκτρονική παρουσία στο διαδίκτυο. Αλλά δεσμός σημαίνει και ένα δέσιμο, ένα πλησίασμα εραστών του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Γιατί υπάρχει, γιατί δεν έπαψε να υπάρχει στον Δεσμό. Να είναι ένα μικρό ιδιωτικό ελληνικό “υπουργείο Πολιτισμού” στην ξενιτιά. Για εμάς και για τους Γάλλους φίλους μας. Εμείς, εξόριστοι κάποτε, πρεσβευτές αργότερα ενός ελληνικού κόσμου που μονίμως αναγεννάται πολιτικά και πολιτιστικά.

Ο Δεσμός βέβαια είναι ένας από τους φορείς της ελληνικής παρουσίας στη χώρα που ζούμε. Φορείς όπως οι κοινότητες και οι πάσης φύσεως ελληνικοί σύλλογοι. Ο Δεσμός ξεχωρίζει σαν Πολιτιστικό Κέντρο, με κύριο άξονα ένα ελληνικό βιβλιοπωλείο -επιτέλους- που αποτελεί καταφύγιο της ελληνικής και της φιλελληνικής “παροικίας του Δεσμού”. Παράλληλα και αντάμα».

Στο πλαίσιο

Και οι μέρες να κυλάνε ίδιες, με εξαίρεση εκείνες που έχουμε να πληρώσουμε κάποιο λογαριασμό. Ιδιες επειδή δεν υπάρχει κάτι διαφορετικό από τις προηγούμενες από τότε που προέκυψε ο κορονοϊός και τα κυβερνητικά μέτρα, που μας κρατάνε καθηλωμένους στα σπιτικά μας. Ρουτίνα και τα καθημερνά δελτία, με τα θύματα του ιού: τόσα τα κρούσματα, οι διασωληνωμένοι, οι νεκροί – που δεν λένε να μειωθούν. Απαντοχή: το εμβόλιο, με εξαίρεση εκείνους που το αρνούνται. Υπάρχει κάτι άλλο που ξέρουνε και δεν το μολογάνε;

Οι ανά τον κόσμο φίλαθλοι είχαν να θρηνήσουν και τον θάνατο του Ντιέγκο Μαραντόνα – επίγειου θεού της μπάλας. Δεν ανήκω στους οπαδούς – και εκτιμώ πως κάτι χάνω, επειδή γνωρίζω ότι πολλοί άνθρωποι της Τέχνης δηλώνουν και ποδοσφαιρόφιλοι. Οπως ο Βασίλης Παπαβασιλείου, που πήγε στη Θεσσαλονίκη για το ανέβασμα (ως μεταφραστής και σκηνοθέτης) στο εκεί Κρατικό Θέατρο του έργου του Μαριβό «Δεύτερη έκπληξη του έρωτα» και ξέμεινε λόγω lockdown.

Η Ναταλί Χατζηαντωνίου (συγκάτοικος στη μακαρίτισσα «Ελευθεροτυπία»), σε συνέντευξη με εκλεκτό φιλοξενούμενο τον Παπαβασιλείου, σε εκπομπή της στον ραδιοσταθμό «Στο κόκκινο», σε ερώτηση για τον Μαραντόνα, εισέπραξε την ομολογία του ότι όχι μόνο είναι ποδοσφαιρόφιλος, αλλά υπήρξε και ο ίδιος ποδοσφαιριστής (και ευτυχώς δεν τον κράτησε η μπάλα).

Πάει και η Εύα Κοταμανίδου, εξαιρετική ηθοποιός και λογία, με ποιοτικές επιλογές και συνεργασίες (παραμένουν η μορφή και οι ερμηνείες της, ειδικότερα στις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου). Κι επειδή από απώλειες άλλο τίποτα, πάνε και οι συνάδελφοι Βασίλης Πάικος και Κώστας Μπετινάκης. Κατευόδιο…

ΚΑΙ… «Τα δικά σου δεν είναι τίποτα μπροστά στα δικά μου…».