Ενιαίος Φορέας: ένα βήμα πιο κοντά στον τεχνικό ολοκληρωτισμό;

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας δεν είναι ένα τυχαίο φεστιβάλ. Δημιουργήθηκε πριν από 47 χρόνια, το 1978, από ανθρώπους που αγαπούσαν την πόλη τους και το σινεμά, και μεγάλωσε (σ.σ. έγινε διεθνές) με τη στήριξη δύο πολύ σημαντικών ανθρώπων του πολιτισμού: της υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη και του κινηματογραφιστή Μάνου Ζαχαρία, που τότε ήταν σύμβουλος Κινηματογραφίας. Ηταν πάντοτε δε ένα ζωντανό φεστιβάλ, έφερνε πάντα το «νέο» στο σινεμά. Δεν είναι τυχαίο πως μια ομάδα πρωτοβουλίας νέων κινηματογραφιστών ζήτησαν τότε από το υπουργείο Πολιτισμού τη θεσμοθέτησή του.

Ολα αυτά τα αναφέρουμε καθώς φέτος, στους χώρους του φεστιβάλ, πραγματοποιήθηκε μια συζήτηση η οποία μπορεί να μείνει και ιστορική για το μέλλον του. Οχι μόνο του συγκεκριμένου φεστιβάλ, αλλά και του ελληνικού κινηματογράφου στο σύνολό του. Προχθές Σάββατο 7/9, στον χώρο του θερινού σινεμά «Αλέξανδρος», έγινε μια συζήτηση με θέμα το πώς οι θεσμοί μπορούν να βοηθήσουν τα φεστιβάλ κινηματογράφου να αναδειχθούν και να προωθήσουν ταινίες. Ενα, δηλαδή, εξαιρετικά καίριο ζήτημα για χιλιάδες ανθρώπους του σινεμά και εκατοντάδες χιλιάδες θεατές. Σε αυτή μίλησαν, με ειλικρίνεια και πραγματική γνώση, η Βένια Βέργου από το European Film Commissions Network, ένα δίκτυο των ευρωπαϊκών film commissions που ρόλο έχουν να προσελκύουν και να διευκολύνουν τις ξένες παραγωγές που αποφασίζουν να πραγματοποιήσουν τα γυρίσματά τους σε μια άλλη χώρα, και ο Λοράν Κρουζί, από το κορυφαίο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους του Κλερμόν Φεράν, στη Γαλλία. Μαζί τους ήταν και ο πρόεδρος του ΕΚΟΜΕ, κ. Λεωνίδας Χριστόπουλος, και νυν πρόεδρος του νέου Ενιαίου Φορέα, όπου ΕΚΟΜΕ και ΕΚΚ (Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου) θα είναι πλέον υπό κοινή διοίκηση. Ουσιαστικά, τη δική του. Δεν τον ξεχωρίζουμε επειδή δεν μίλησε με ειλικρίνεια - ίσα ίσα. Ούτε γιατί δεν έχει γνώσεις. Ούτε καν. Τον ξεχωρίζουμε γιατί ο ίδιος ήταν από τους βασικούς εισηγητές του νομοσχεδίου του ΥΠΠΟΑ για τον νέο φορέα, που ίσως να σημαίνει και την κατ’ ουσίαν κατάργηση του ΕΚΚ. Ηδη έχουν παραιτηθεί ο πρόεδρός του, κ. Χολέβας, και η αντιπρόεδρος, κ. Καλλιμάνη, και σε δύο μέρες ο φορέας θα έχει «γενέθλια», με ό,τι αυτό σημαίνει για τον ελληνικό κινηματογράφο.

Αυτό ακριβώς τον ρωτήσαμε κι εμείς. Ο κ. Χριστόπουλος εξήγησε για ακόμη μια φορά πως πρόκειται για έναν ενιαίο φορέα για το σύνολο της οπτικοακουστικής παραγωγής της χώρας και τις ξένες παραγωγές που κάνουν γυρίσματα στην Ελλάδα και τόνισε πως «πρέπει να προσαρμόζεσαι στις αλλαγές που φέρνει ο χώρος. Στη νέα τεχνολογία, στην οπτική, στο βλέμμα. Πρέπει να προχωράς μαζί με τις εξελίξεις. Αυτός είναι και ο σκοπός. Και αφού γίνεις ικανός, μετά μαθαίνεις τους νέους κινηματογραφιστές πώς να προσεγγίζουν τους ελληνικούς θεσμούς», εννοώντας φυσικά τη χρηματοδότηση. Είπε πως θα φέρουν Γάλλους ειδικούς να βοηθήσουν ως προς την τεχνογνωσία σε νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, φέρνοντας στην Ελλάδα «καλές πρακτικές» όπως δήλωσε.

Ρωτήσαμε αν η «συγχώνευση» του ΕΚΚ σημαίνει ουσιαστικά κατάργησή του και πώς θα γίνεται πλέον η επιλογή των ταινιών προς χρηματοδότηση αλλά και για το πόσα χρήματα θα δίνονται πλέον τον χρόνο. Παρούσα μάλιστα στο κοινό ήταν και η σκηνοθέτρια κ. Ελίνα Ψύκου, η οποία έκανε λόγο για «τον ελέφαντα στο δωμάτιο», αν δηλαδή θα υπάρχουν ταινίες για να πηγαίνουν στα φεστιβάλ. Ο κ. Χριστόπουλος απάντησε:

● Το ΕΚΚ δεν καταργείται αλλά συνεχίζει ως είχε ως προς τις πολιτικές, όπως και το ΕΚΟΜΕ ως προς τη χρηματοδότηση. Αν λάβουν, σύμφωνα με τον νόμο, το 50% των εσόδων του κράτους από τις πλατφόρμες στην Ελλάδα, τότε το ποσό χρηματοδότησης για τις νέες ταινίες θα αυξηθεί από τα τρία εκατομμύρια που είναι τώρα τον χρόνο (από τα λιγότερα που δίνονται στα Βαλκάνια - η Αλβανία δίνει πέντε!) και θα φτάσει τα 10 ή τα 15 εκατομμύρια. Αν φυσικά ισχύσει ο νόμος. Αλλιώς όλα μένουν ως έχουν. Δήλωσε πως θα στηρίξει κάθε φεστιβάλ, ακόμη κι αν είναι «Γαστρονομία και σινεμά», ενώ για το γεγονός ότι το cash rebate είναι εξαιρετικά αργό (αντί να ολοκληρώνεται σε τρεις μήνες, παίρνει χρόνια!) είπε πως ναι μεν υπάρχουν προβλήματα, διαχρονικά, αλλά «σκέφτεστε τι θα γινόταν αν δεν υπήρχε το cash rebate;» είπε. Φυσικά το να αποδέχεσαι το πρόβλημα ως έχει και ταυτόχρονα να υποστηρίζεις πως «πρώτος στόχος είναι η προσαρμογή στις αλλαγές» έρχεται κάπως σε αντίφαση, όπως και το ότι υπάρχει κάτι που έγινε μάλιστα από την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ήταν καλό, αλλά δεν σημαίνει ότι θα συνεχίσει έως τέτοιο - όλα εξαρτώνται και από τη διαχείριση. Ο ίδιος ως προς αυτό μας είπε πως ναι, έτσι είναι, πως ναι, το cash rebate «έχει πέσει θύμα της επιτυχίας του», ωστόσο «το ΕΚΟΜΕ, από τότε που ξεκίνησε, έριξε 130 εκατομμύρια στην αγορά» είπε και «ήδη έχει εγκρίνει άλλα 100 εκατομμύρια», χρήματα τα οποία τα έχει, σύμφωνα με τον ίδιο. Τέλος, σημαντικό ήταν πως είπε ότι όλα θα γίνουν 100% ψηφιακά! Οπότε αναρωτιόμαστε: πώς θα επιλέγονται οι ταινίες προς χρηματοδότηση; Ψηφιακά; Τικάροντας κουτάκια; Μιλάμε για ψηφιακή απορρόφηση του πραγματικού, όπου οι άνθρωποι μετατρέπονται σε αποθέματα και στο σινεμά; Για έναν τεχνικό ολοκληρωτισμό; Αυτός είναι ο λόγος δημιουργίας του νέου Ενιαίου Φορέα; Και στο ελληνικό σινεμά θα πηγαίνουν πάλι μόλις τρία εκατομμύρια τον χρόνο;

«Ολα είναι Δράμα»: Οσα είδαμε και όσα θέλουμε να δούμε

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, θα το ξαναπούμε, δεν είναι ένα τυχαίο φεστιβάλ. Γεννήθηκε από αγάπη για την 7η Τέχνη και «μεγάλωσε» από ανθρώπους που μπορούσαν ακόμη και από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 να καταλάβουν πόσο σημαντικές είναι οι μικρού μήκους ταινίες - κάτι που δεν το έχουμε, ως θεατές κυρίως, καταλάβει ούτε έως σήμερα. Οι μικρομηκάδες είναι ένα ολόκληρο σύμπαν, που όμως δεν έχει άλλον «ήλιο» από το υπόλοιπο σινεμά. Αν στηριχθούν όσοι έχουν όραμα και ταλέντο, ο σύγχρονος ελληνικός κινηματογράφος θα διαπρέψει. Και τότε, θα γίνουμε καλύτεροι ως κοινωνία και ως πολίτες. Γιατί ο πολιτισμός είναι θεσμός της δημοκρατίας. Αυτό, για να καταλάβουμε πόσο σημαντικό είναι να στηριχθεί το φεστιβάλ από την πολιτεία, όπως του πρέπει και όπως η τελευταία οφείλει.

● Δεν στηρίζεται όσο πρέπει το φεστιβάλ. Και δεν χρειάζεται να μπούμε σε πολλές λεπτομέρειες. Αρκεί το γεγονός -ένα τυχαίο παράδειγμα αναφέρω- πως οι καλλιτέχνες που έλαβαν μέρος στο Pitching Lab, όπου παρουσιάζονται προσχέδια για νέες ταινίες ώστε να βρουν χρηματοδότηση και για τις οποίες το φεστιβάλ δίνει τρία βραβεία, δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν στην τελετή λήξης γιατί δεν είχε (προφανώς) χρήματα το φεστιβάλ να τους καλύψει άλλη μία μέρα παραμονής στην πόλη. Ελπίζουμε, τουλάχιστον, αυτός να ήταν ο λόγος.

● Το φεστιβάλ στηρίζεται κατά πολύ και στη βοήθεια των εθελοντών. Γίνεται ουσιαστική δουλειά με αυτά τα νέα παιδιά, που τα περισσότερα είναι πρωτοετείς φοιτητές και νοιάζονται για το σινεμά. Οι επικεφαλής τους είναι άνθρωποι με γνώση και εμπειρία όσον αφορά την οργάνωση. Ωστόσο δεν έλειψαν τα «περίεργα»: μία κοπέλα εθελόντρια μίλησε πολύ άσχημα σε θεατή, επειδή της ζήτησε να κάνει ησυχία κατά τη διάρκεια προβολής. Αλλά και από τη μεριά τους, δεν ήταν λίγοι οι θεατές που δεν σέβονταν τις «οδηγίες» των παιδιών. Το σινεμά είναι συν-κίνηση μέσα στην αίθουσα. Ισως είναι καιρός να ξαναθυμηθούμε εκατέρωθεν τι σημαίνει αυτό.

● Είναι πραγματικά λυπηρό, τουλάχιστον, να φτάνει το φεστιβάλ μισό αιώνα ζωής και να μην έχει ακόμη κατορθώσει να έχει αίθουσες της προκοπής. «Παλαιότερα ήταν πολύ χειρότερα» μας λένε θεατές δεκαετιών. Αυτό ωστόσο δεν ανατρέπει το γεγονός πως είναι απαράδεκτο να μην υπάρχουν αίθουσες προδιαγραφών για ένα από τα καλύτερα φεστιβάλ παγκοσμίως και ένα στολίδι και για την ίδια την πόλη.

● Μια πόλη που χρειάζεται οπωσδήποτε τέτοια «στολίδια». Η Δράμα θα μπορούσε να είναι μια πανέμορφη επαρχιακή πόλη. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες ελάχιστων μα ικανών και πολύ πλούσιων Δραμινών για ανάπλαση κάποιων χώρων (όπως το πολιτιστικό κέντρο «Κύκλωψ» κ.ά.), δεν υπάρχουν ικανές υποδομές ώστε να πλαισιώσουν μια τέτοια διοργάνωση. Το «Ολύμπια» είναι παλιό (πανέμορφο, αλλά παλιό) σινεμά με περιορισμένο αριθμό θέσεων, ενώ -ευτυχώς- οι θεατές αυξάνονται. Ο «Αλέξανδρος» επίσης.

● Το θερινό σινεμά «Αλέξανδρος» είναι μέσα στο πάρκο της Δράμας, του οποίου οι λίμνες έχουν στερέψει τελείως. Τεράστια δέντρα έπεφταν ξερά, με όποιους κινδύνους εγκυμονεί αυτό (για περιβάλλον και ανθρώπους). Ο δήμος θα κάνει κάτι; Υπάρχει κάποιος σχεδιασμός;

● Η ίδια η πόλη έχει εγκαταλειφθεί. Το ακούγαμε από παντού, το βλέπουμε χρόνο με τον χρόνο: τα μαγαζιά να κλείνουν και όσα μένουν να δίνουν την εικόνα μιας δυστοπίας. Ελάχιστα ωραία καφέ και μπαρ, κυρίως περίεργα μαγαζιά (όχι ότι και αυτά δεν χρειάζονται), κτίρια εγκαταλειμμένα λες και είναι σκηνικό της «Πρωινής περιπόλου» (ταινία του Ν. Νικολαΐδη) και τα νέα παιδιά να κάθονται στα πεζοδρόμια, μην έχοντας τι να κάνουν. Είναι δυνατόν;

● Φυσικά όλα τα παραπάνω σχετίζονται με το φεστιβάλ, καθώς είναι διεθνές και έρχονται κινηματογραφιστές από τον Παναμά έως την Ιαπωνία και αυτά βλέπουν. Από κει και πέρα, είναι επίσης σχεδόν τραγική η διαφορά της ποιότητας και της φόρμας των ταινιών από την Ελλάδα με αυτές του εξωτερικού. Αλλά είπαμε: αν στην Ιταλία σε κάθε νομό δίνονται πέντε εκατ. για το σινεμά και στην Ελλάδα, για όλη τη χώρα μόνο τρία, τι μπορείς να κάνεις ακριβώς; Ωστόσο, δεν είναι μόνο οικονομικό το θέμα.

● Ακριβώς επειδή δεν είναι μόνο οικονομικό το θέμα, γίναμε μάρτυρες ενός διπόλου: στο Σπουδαστικό να βλέπεις κάποια νέα παιδιά με πραγματικό ταλέντο και να «φοβάσαι» πώς θα τα δεις την επόμενη χρονιά. Γιατί δεν ήταν λίγοι οι σκηνοθέτες που έφερναν πρώτη φορά ταινία που όχι μόνο δεν ήταν καλή, αλλά σίγουρα ήταν πολύ καλύτερη της συμπεριφοράς τους.

● Εντύπωση μας έκανε το γεγονός πως στις συνεντεύξεις με Ελληνες μικρομηκάδες με έργα σε εθνικό ή διεθνές διαγωνιστικό, ακούσαμε: «Ποιος είναι ο Τριφό;». Ή «Δεν έχω δει την “Πρωινή περίπολο”»...

● Ισως είναι καιρός το φεστιβάλ να επανεξετάσει το τμήμα της Κινηματογραφοθεραπείας, ή τουλάχιστον να του αλλάξει όνομα. Κάτι σαν «κάνω συνέντευξη με έναν σκηνοθέτη και μας λέει πώς νιώθει» ή κάπως έτσι. Περιμέναμε αρκετά χρόνια για να το πούμε, αλλά δυστυχώς αυτό που συμβαίνει στο συγκεκριμένο τμήμα του φεστιβάλ δεν συμβαδίζει με τον τίτλο του.

● Ισως, τέλος, να γίνεται και μια πιο προσεκτική επιλογή ταινιών. Δεν γίνεται επειδή μια ταινία γυρίζεται, για παράδειγμα, στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, αλλά έχει ως θέμα τον φασισμό, να επιλέγεται στο τμήμα «Short & Green». Δεν πιστεύουμε πως θα δεχθεί ποτέ ο σκηνοθέτης της να παιχτεί εκεί. Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα, αν και όλα είναι φυσικά θέμα οπτικής, συγκεκριμένων ανθρώπων ωστόσο.

● Ο σπουδαίος Αχιλλέας Κυριακίδης, ως πρόεδρος της φετινής κριτικής επιτροπής του ελληνικού προγράμματος, έβαλε τα πράγματα στη θέση τους από την αρχή, μιλώντας στην Τελετή Εναρξης από καρδιάς, με περισσή γνώση και ευγένεια. Υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι με βάθος και γλυκύτητα - εκεί είναι. Ας τους αναζητήσει το φεστιβάλ. Του ταιριάζουν.

● Οποιος σκέφτηκε τον φετινό τίτλο «Ολα είναι Δράμα» μπήκε στην καρδιά μας. Αμφίσημος και ευφυής. Πολιτικός και χιουμοριστικός. Ουσιαστικός και αστείος. Δεν είναι τυχαίο πως σε κάθε προβολή (σε κάθε όμως!) ενώ εμφανιζόταν στην οθόνη, όλο και κάποιος από το κοινό έλεγε: «Αυτό ξαναπές το!».

● Το Φεστιβάλ Δράμας αγαπιέται όλο και περισσότερο. Εχει ικανούς ανθρώπους στη διοργάνωση, υπάρχει (ακόμα έστω) και πάθος από τους μικρομηκάδες. Θέλουμε να υπάρχει. Να στηριχθεί. Να ομορφύνει - το ίδιο, αλλά και το ίδιο την πόλη, το σινεμά, όλους μας.