Σήμερα εισάγεται στη Βουλή το νομοσχέδιο που αλλάζει για 7η φορά επί Ν.Δ. τους Ποινικούς Κώδικες. Και αν η κάθε προηγούμενη αλλαγή με το πρόσχημα των αναγκαίων διορθώσεων, πριν καν εφαρμοστούν οι Κώδικες του 2019, αποσκοπούσε κατά κύριο λόγο σε ακόμα περισσότερο τιμωρητική πολιτική και σε περαιτέρω χειραγώγηση της ελεύθερης κρίσης των δικαστών, τώρα ο υπουργός Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδης βάζει ταφόπλακα στο Ποινικό Δίκαιο. Ολόκληρη η αντιπολίτευση στέκεται στο πλευρό του νομικού κόσμου και απέναντι στην τυχοδιωκτική επιδίωξη της κυβέρνησης με κοινά επιχειρήματα, ενώ οι αντιρρήσεις συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό και για πολλά άρθρα.

Ενας υπουργός Δικαιοσύνης προσηλωμένος στον αγοραίο επικοινωνιακό οίστρο ακούει επί μήνες τις εκκλήσεις να αποσύρει το απαράδεκτο νομοσχέδιο ή έστω τα βασικά κατά του Ποινικού Δικαίου άρθρα, αλλά παραμένει αδιάλλακτος, υπερασπιζόμενος ένα κακοφορμισμένο προϊόν επεξεργασίας τριών εισαγγελέων που προσέλαβε στο υπουργείο. Μόλις χθες ο κ. Φλωρίδης, σε μια επίδειξη λαϊκισμού του τύπου «νομοθετούμε για τα θύματα», εμφανίστηκε μεν διαλλακτικός προαναγγέλλοντας ήσσονος σημασίας αλλαγές, πλην όμως δεν καταδέχτηκε να δώσει καμιά απάντηση, επιφυλασσόμενος -όπως είπε- να τα πει στην Ολομέλεια. Χωρίς ντροπή, προκειμένου να δικαιολογήσει διατάξεις όπως η οριζόντια επιβολή κατάργησης του δικαιώματος αναστολής, έφτασε να πει: «Μας ακούει και ο κόσμος! Τόση επιμονή για τις εγκληματικές οργανώσεις!». Απαντώντας ο Δ. Τζανακόπουλος σχολίασε: «Μας λέτε δηλαδή ότι όσοι αντιδρούμε είμαστε στο πλευρό των εγκληματικών οργανώσεων. Το άκρον άωτον δηλαδή του απόλυτου λαϊκισμού. Αυτό είναι προσβλητικό για όλους».

Ολα τα κόμματα της αντιπολίτευσης τοποθετήθηκαν για τα εκβιαστικά διλήμματα που τέθηκαν στη διαδικασία, εφόσον είχε προαποφασιστεί από την πλειοψηφία η εισαγωγή σήμερα του νομοσχεδίου στην Ολομέλεια. Η έκθεση της ειδικής επιτροπής που συστήθηκε με τον νόμο του επιτελικού κράτους διανεμήθηκε στο τέλος της συνεδρίασης στους βουλευτές, ενώ η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής διέθετε μόνο λίγες ώρες προκειμένου να συντάξει και να διανείμει στου βουλευτές τις όποιες παρατηρήσεις της.

Είναι πλέον κοινή πεποίθηση πως ζοφερό μέλλον επιφυλάσσεται για το χειμαζόμενο κράτος δικαίου από την επομένη της ψήφισης του νομοσχεδίου, ενώ θεωρείται σίγουρο το χάος που θα προκύψει στις εκκρεμούσες αλλά και στις περαιωμένες υποθέσεις με κριτήρια εφτά διαφορετικούς κώδικες.

Για ψύλλου πήδημα

Οι πολίτες θα οδηγούνται για ψύλλου πήδημα στις φυλακές, θα δικάζονται στο άψε σβήσε χωρίς την ενδιάμεση κρίση των δικαστικών συμβουλίων, θα φυλακίζονται χωρίς την παρουσία δικηγόρου στην ακροαματική διαδικασία (το σημείο αυτό ο υπουργός εμφανίστηκε πρόθυμος να το αλλάξει), οι εφέσεις τους στην πλειονότητα δεν θα έχουν ανασταλτικό χαρακτήρα, δεν να μπορεί ελεύθερα να κρίνει ο δικαστής κατά περίπτωση και, τέλος, θα παραμένουν στη φυλακή χωρίς δικαίωμα υφ’ όρον απόλυσης σχεδόν μέχρι το τέλος έκτισης της ποινής τους. Οι ποινές αυξάνονται ακόμα και για ανήλικους, ενώ όλες οι δικαστικές εγγυήσεις μιας δίκαιης δίκης εξανεμίζονται με τις νομοθετικές χειροπέδες που θα δέσουν τα χέρια των φυσικών δικαστών και με εξαφανισμένο το λαϊκό στοιχείο των ενόρκων. Ειδικά σε ό,τι αφορά την ενδοοικογενειακή βία, που προστέθηκε ως «τσόντα» στο νομοσχέδιο, ζητήθηκε να αποσυρθεί και να συνταχθεί νέο σχετικό με το θέμα νομοσχέδιο. Καίριες επί των πρόχειρων και σε κάποιες περιπτώσεις επικίνδυνων και προσβλητικών για τα θύματα διατάξεων ήταν οι τοποθετήσεις της αγορήτριας της Πλεύσης Ελευθερίας και των βουλευτριών Ελενας Ακρίτα και Θεανώς Φωτίου.

Ολα τα κόμματα της αντιπολίτευσης δήλωσαν ότι καταψηφίζουν επί της αρχής το νομοσχέδιο Φλωρίδη, πλην του Π. Σαράκη (Ελληνική Λύση) που επιφυλάχθηκε. Η άπελπις προσπάθεια του εισηγητή της Ν.Δ. κ. Καππάτου και του υφυπουργού Γ. Μπούγα να υπερασπιστούν τα άρθρα εμφανώς έπεσε στο κενό μαζί με το επικοινωνιακό επιχείρημα της ασφάλειας των πολιτών.

Τα Τέμπη

Η πλήρης απόδειξη για τη νομοθέτηση με βάση τη συγκυρία αποδείχτηκε περίτρανα με παράδειγμα τα Τέμπη. Ο υπουργός Δικαιοσύνης ισχυρίζεται ότι η κατάργηση της ενδιάμεσης διαδικασίας θα οδηγήσει γρήγορα τους ενόχους για τα Τέμπη στο ακροατήριο, όταν την ίδια στιγμή η Ν.Δ. τίναξε την εξεταστική επιτροπή για τα Τέμπη στον αέρα αποκλείοντας βασικούς μάρτυρες, περιφρονώντας τα θύματα και επιβάλλοντας πλήρη συγκάλυψη με αποτέλεσμα την αποχώρηση ολόκληρης της αντιπολίτευσης.

Δεκάδες απαράδεκτα άρθρα αναδείχτηκαν με κοινά επιχειρήματα από τους αρμόδιους φορείς και τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Ποινικός Κώδικας: Η εξομοίωση της ποινής του άμεσου συνεργού με αυτή του αυτουργού (επαναφορά ρύθμισης του 1950). Η πρόσκαιρη κάθειρξη που αυξάνεται από τα 15 στα 20 χρόνια χωρίς καμία μελέτη χωρίς καμία στατιστική. Η επαναφορά της μετατροπής ποινής με χρήματα για όσους έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν. Μάλιστα ενώ για όποιον διαθέτει το ποσό ολόκληρο η χρηματική ποινή θα μειώνεται στο μισό, για όποιον αδυνατεί να την καταβάλει εφάπαξ θα την πληρώνει ολόκληρη! Η τροποποίηση του αρ. 83 Π.Κ. που πλέον στερεί από τον δικαστή τη δυνατότητα να αποφασίζει αν ο κατηγορούμενος θα πρέπει να πάει φυλακή ή όχι. Επαναφέρεται ο ασαφής και ηθικολογικός όρος του έντιμου βίου ως ελαφρυντικό αντί του αντικειμενικού όρου σύννομου βίου που νομοθέτησε ο Π.Κ. του 2019 και επικρότησε η ποινική επιστήμη. Επανέρχεται στην ποινική διαδικασία το διοικητικό μέτρο της απέλασης, ικανοποιώντας τα πλέον ακροδεξιά αντανακλαστικά που τόσο επίπονα καλλιέργησε η κυβέρνηση και οι «παπαγάλοι» της. Σε περίπτωση σχηματισμού συνολικής ποινής για πραγματική συρροή το όριο των 8 ετών ανεβαίνει στα 10 και των 20 στα 25. Η υφ’ όρον απόλυση γίνεται εξαίρεση από κανόνας, δυσκολότερη αφού εισάγεται επιπλέον ένας όρος που δεν αφορά τη διαγωγή του κρατουμένου αλλά την επικινδυνότητα της πράξης του, η οποία κρίνεται για ακόμη μία φορά. Διευρύνεται το πεδίο των περιπτώσεων που οδηγούν ανηλίκους άνω των 15 ετών στη φυλακή. Διευρύνεται κατά δύο χρόνια το ανώτατο όριο φυλάκισης ανηλίκων και παράλληλα το ανώτατο όριο ποινής φυλάκισης για ανηλίκους μειώνεται από τα 25 έτη στα 21. Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής του αδικήματος της διατάραξης λειτουργίας της υπηρεσίας, για να συμπεριληφθούν και τα σχολεία έτσι ώστε να καταδικάζονται πλέον και οι «ανυπάκουοι» μαθητές. Καταργείται η αναστολή και το ανασταλτικό αποτέλεσμα της έφεσης και η υφ’ όρον απόλυση. Προβλέπεται η αντισυνταγματική δήμευση της περιουσίας για εμπρησμό δάσους.

Ποινική Δικονομία: Κατάργηση των πενταμελών Εφετείων, δηλαδή της ανώτερης δικαστικής κρίσης. Ανάθεση των περισσότερων υποθέσεων στην κρίση ενός και μόνο δικαστή (Μονομελές Πλημμελειοδικείο) που γίνεται από εξαίρεση κανόνας, ενώ το Τριμελές γίνεται «τρισυπόστατο»: το Τριμελές που δικάζει αποφάσεις κατά αποφάσεων άλλου Τριμελούς, το Τριμελές Εφετείο που δικάζει κακουργήματα σε πρώτο βαθμό και εφέσεις κατά αποφάσεων Μονομελούς και το Τριμελές που δικάζει εφέσεις πλημμελημάτων. Η αρχειοθέτηση μηνύσεων, αναφορών κτλ. από τον εισαγγελέα θα γίνεται πλέον με «συνοπτικά» αιτιολογημένη πράξη. Συρρίκνωση αρμοδιοτήτων των Μικτών Ορκωτών Δικαστηρίων. Περιορισμός των δικαστικών συμβουλίων που περικόπτει τις εγγυήσεις του πολίτη κατηγορούμενου στην προδικασία. Ομοβροντία κατά του άρθρου 78 που καταργεί δικαιώματα του κατηγορουμένου με την άρση της υποχρεωτικής παρουσίας αστυνομικών και προανακριτικών υπαλλήλων στην ακροαματική διαδικασία. Η προσφυγή στη Δικαιοσύνη, το τελευταίο καταφύγιο του πολίτη, καθίσταται πλέον «σπορ για πλουσίους»!

Οι θέσεις των κομμάτων

Γιώργος Φλωρίδης (υπουργός Δικαιοσύνης)

«Οντως υπάρχει διαφορετική φιλοσοφία που αντιμετωπίζεται απαξιωτικά και λοιδορείται το ότι θέλουμε να εξανθρωπίσουμε το ποινικό σύστημα και από τη μεριά των θυμάτων. Το θύμα που ζητάει ικανοποίηση την ικανοποιεί η πολιτεία για να μη σφαχτούν οι άνθρωποι με αυτοδικία! Ολα αυτά σε πλαίσιο προστασίας των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων. Ολοι ασχολήθηκαν με το αν θίγεται κάτι. Υπάρχει και ο ελληνικός λαός που θα κρίνει. Στις εκλογές θα κριθούν όλοι. Τα θέματα ασφάλειας είναι το πρωτεύον πρόβλημα της κοινωνίας».

Ελένη Καραγεωργοπούλου (Πλεύση Ελευθερίας)

«Η παρεμβολή του Δικαστικού Συμβουλίου μετά την περάτωση της κύριας ανάκρισης και πριν από το στάδιο της διαδικασίας στο ακροατήριο εγγυάται την ολοκληρωμένη έρευνα της υπόθεσης, την πρόληψη ακυροτήτων και την επίλυση δυσχερών νομικών και ουσιαστικών ζητημάτων σε ένα πρώιμο στάδιο, προετοιμάζοντας καλύτερα την εκδίκαση της υπόθεσης στο ακροατήριο και περιορίζοντας τον χρόνο που θα αφιερώσει το δικαστήριο, επιταχύνοντας κατά αυτό τον τρόπο τον ρυθμό απονομής της δικαιοσύνης. Ο νέος Κώδικας Ποινικής Δικονομίας συνιστά εν τοις πράγμασι την επιστροφή στον Μεσαίωνα».

Πέτρος Δημητριάδης («Σπαρτιάτες»)

«Ουσιαστικά αποδυναμώνεται πλήρως η αναστολή των ποινών. Πλέον δεν θα έχουμε στις φυλακές άτομα τα οποία έχουν παραβατική συμπεριφορά, για τους οποίους συνήθως θεσπίζονται και η έκθεση των ποινών, αλλά θα έχουμε δυστυχώς και πολύ φοβάμαι τον μέσο Ελληνα».

Πάνος Καππάτος (Ν.Δ.)

«Τέλος στην ατιμωρησία, ασφάλεια για τους πολίτες, γρηγορότερη δικαιοσύνη, καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, εκσυγχρονισμός και ανθρωπιά».

Γιάννης Σαρακιώτης (ΣΥΡΙΖΑ)

«Γιατί προχωράτε λοιπόν σε νέα αυστηροποίηση των ποινών, όταν η ίδια πολιτική έχει αποδειχτεί αποτυχημένη σε μια χώρα, η οποία πρωτεύει πανευρωπαϊκά σε αριθμό ισοβιτών και μακροχρόνιων ποινών; Με το παρόν νομοσχέδιο ξεπερνάτε ακόμη και τον χειρότερο εαυτό σας. Επιβαρύνετε τις ποινές σε όλα τα επίπεδα και ταυτόχρονα αποδυναμώνετε το σύνολο των δικονομικών εξασφαλίσεων. Είναι άξιο μνείας και αναφοράς ότι μονομελή δικαστήρια για την εκδίκαση κακουργηματικών πράξεων δεν λειτουργούν πουθενά στην Ευρώπη, παρά μόνο στη Μάλτα».

Μιλένα Αποστολάκη (ΠΑΣΟΚ)

«Νομοθετείτε με οδηγό το “λαϊκό αίσθημα” και την επικαιρότητα. Τίποτα πιο αντιεπιστημονικό και πιο ατελέσφορο. Είναι εντυπωσιακό ότι δεν υπήρξε ούτε ένας φορέας που να συμφωνήσει με το πνεύμα και τη φιλοσοφία του νομοσχεδίου με εξαίρεση την Ενωση Εισαγγελέων Ελλάδας, οι οποίοι βέβαια έχουν μια πολύ μεγάλη ελάφρυνση από την υποχρέωση αιτιολόγησης των προτάσεών τους. Εχουμε την αυστηροποίηση απέναντι στην ατιμωρησία ως ιδεολόγημα με μηδενικό κοινωνικό αποτέλεσμα για τη δραστική αντιμετώπιση του εγκλήματος. Το Μονομελές από δικαστήριο εξαίρεσης γίνεται δικαστήριο κανόνα».

Παύλος Σαράκης (Ελλ. Λύση)

«Τα στατιστικά δεδομένα της Ελληνικής Αστυνομίας αποδεικνύουν ότι η αυστηροποίηση της ποινικής νομοθεσίας το 2021, όχι μόνο δεν επέφερε μείωση της εγκληματικότητας, αλλά αύξησή της. Είναι εξάλλου χαρακτηριστικό ότι ενώ το 2021 αυξήθηκαν τα όρια ποινής για το κακούργημα του εμπρησμού και του εμπρησμού σε δάση, το καλοκαίρι του 2023 εκδηλώθηκαν οι μεγαλύτερες και πιο καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών, οι περισσότερες από τις οποίες αποδόθηκαν σε εμπρησμό.

Η αύξηση των ορίων πρόσκαιρης κάθειρξης εδραιώνει την Ελλάδα στην τελευταία θέση ως προς την αυστηρότητα των ποινών μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών κρατών, αυξάνοντας δραματικά την απόσταση από το αμέσως επόμενο κράτος».

Δημήτρης Τζανακόπουλος (Νέα Αριστερά)

«Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο επιεικώς νομοτεχνικά πρόχειρο, ουσιαστικά και συνταγματικά άστοχο και προβληματικό, κανονικότατο γονατογράφημα, με την κυριολεκτική σημασία της λέξης. Τινάζει στην κυριολεξία στον αέρα τη συνοχή του ποινικοδικαιικού μας συστήματος. Περιορίζει, ανεπίτρεπτα, τα δικαιώματα των κατηγορουμένων. Προσβάλλει στην κυριολεξία τους δικαστικούς λειτουργούς περιορίζοντας τη δικαιοδοτική τους δυνατότητα σε μια σειρά από περιπτώσεις και ταυτόχρονα προσβάλλει και την ανεξαρτησία τους. Μεροληπτεί υπέρ των πλουσίων με τους θεσμούς της μετατροπής των ποινών και τον τιμοκατάλογο των παραβόλων για την άσκηση δικονομικών δικαιωμάτων. Ολα αυτά για να εξυπηρετήσετε ένα κοντόφθαλμο πολιτικό αφήγημα [...] της γνωστής “θατσερικής” παράδοσης. Το νομοσχέδιο αυτό είναι ένα ακραίο τερατούργημα και το μόνο που ενδέχεται να επιτύχει, είναι να ξεχειλίσουν οι φυλακές από μη επικίνδυνους παραβάτες».

Μαρία Κομνηνάκα (ΚΚΕ)

«Ξεκινάτε θεωρώντας ότι ο αντιδραστικός χαρακτήρας των αλλαγών μπορεί με κάποιο τρόπο να “κρυφτεί” κάτω από αυτό το γενικό και εύηχο “πέπλο” της επιτάχυνσης της Δικαιοσύνης, αλλά και μιας στρεβλής, εντελώς αντιεπιστημονικής αντίληψης, που παρουσιάζεται ως “φάρμακο” για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, την αυστηροποίηση των ποινών και βέβαια πίσω από αυτό, κατακρεουργείτε μια σειρά από δικονομικά δικαιώματα και ελευθερίες. Η επιτάχυνση που τελικά μεταφράζεται σε μια πιο ακριβή και απροσπέλαστη για τον λαό ποινική δικαιοσύνη».

Γιώργος Αποστολάκης (Νίκη)

«Επέρχονται σοβαρές αλλαγές που συρρικνώνουν τα υπερασπιστικά δικαιώματα του κατηγορουμένου. Παραβιάζεται η συνταγματική πρόβλεψη για τη λειτουργία και την αρμοδιότητα των νόμων με διατάξεις αντίθετες προς τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας μας για εκδίκαση των εφέσεων από ανώτερο δικαστήριο. Η μεταφορά αρμοδιότητας από τα τριμελή στα μονομελή δικαστήρια είναι άστοχη και επικίνδυνη. Ο πολυμελής σχηματισμός έχει περισσότερα εχέγγυα ευθυκρισίας και ορθότερης δικαιοδοτικής κρίσης».