Οι... αποδιοπομπαίοι του κράτους δικαίου

Τα χειρότερα ποσοστά στην Ευρώπη των 27 κατέχουν οι Ελληνες όταν τους ρωτούν αν στη χώρα τους προστατεύεται το κράτος δικαίου. Μόλις ένας στους τρεις απαντά ότι οι βασικές αξίες της Ε.Ε., όπως τα θεμελιώδη δικαιώματα, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου προστατεύονται στην Ελλάδα. Το 32% των Ελλήνων ερωτηθέντων είναι λιγότερο από το μισό του 66% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος...

Αυτό και άλλα ενδιαφέροντα ευρήματα αποκαλύπτει το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο που δημοσίευσε χθες η Κομισιόν. Πρόκειται για τα αποτελέσματα της δεύτερης έρευνας για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες, η οποία παρέχει πληροφορίες σχετικά με την αντίληψη των πολιτών της Ε.Ε. για τις αξίες και τα δικαιώματα που προωθεί η Ε.Ε. μέσω της νομοθεσίας, των πολιτικών και των προγραμμάτων χρηματοδότησής της, καθώς και για τα μέσα που είναι διαθέσιμα για την προώθηση και την προστασία τους.

Η έρευνα, που διεξήχθη σε όλα τα κράτη-μέλη τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2024, δείχνει ότι περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους αισθάνονται καλά ενημερωμένοι για το κράτος δικαίου στη χώρα τους, ενώ τα δύο τρίτα πιστεύουν ότι τα δικαιώματα και οι αξίες της Ε.Ε. -όπως τα θεμελιώδη δικαιώματα, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου- προστατεύονται επαρκώς. Οταν ρωτήθηκαν σχετικά με την ενημέρωσή τους για τη νομοθεσία της Ε.Ε. στον τομέα αυτό, και παρά την ελαφρά μείωση, πάνω από το 60% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είναι ενημερωμένοι. Για παράδειγμα, σχεδόν οι μισοί Ευρωπαίοι γνωρίζουν το δικαίωμά τους να διαμένουν ελεύθερα οπουδήποτε στην Ε.Ε. και το δικαίωμά τους για ίση μεταχείριση στην απασχόληση.

Αντίθετη είναι η εικόνα στην Ελλάδα με πολλή δόση ρεαλισμού και απαισιοδοξίας. Μόλις το 22% των Ελλήνων έχει ακούσει πως υπάρχει νομοθεσία για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για γονείς και φροντιστές, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε άδεια πατρότητας στην Ελλάδα. Επίσης, μόνο το 16% των Ελλήνων ξέρει ότι υπάρχει νομοθεσία που προστατεύει τα δικαιώματα των θυμάτων εγκλημάτων (τα ελάχιστα πρότυπα για τα δικαιώματα υποστήριξης και προστασίας τους).

Σύμφωνα με τα γενικά ευρωπαϊκά αποτελέσματα, η συμμετοχή στην πολιτική ζωή παραμένει ισχυρή, με το 67% των πολιτών της Ε.Ε. να ψηφίζει στις τοπικές, τις εθνικές ή τις ευρωπαϊκές εκλογές. Σχεδόν ένας στους πέντε ερωτηθέντες (19%) δηλώνει ότι συμμετέχει σε εθελοντικές δραστηριότητες ή κοινοτικά έργα. Περίπου ένας στους δέκα πολίτες της Ε.Ε. δηλώνει ότι συμμετέχει σε ΜΚΟ, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (10%) ή σε συνδικάτα, πολιτικά κινήματα ή κόμματα (9%).

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πάνω από το 60% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι γνωρίζει διάφορα νομοθετήματα της Ε.Ε. σχετικά με τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες, με το υψηλότερο επίπεδο ενημέρωσης για: το δικαίωμα των πολιτών της Ε.Ε. και των οικογενειών τους να διαμένουν ελεύθερα οπουδήποτε εντός της Ε.Ε. (77%), την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και το επάγγελμα ανεξάρτητα από τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την αναπηρία, την ηλικία ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό (74%), καθώς και τον Γενικό Κανονισμό της Ε.Ε. για την Προστασία Δεδομένων και την απόφαση που καθιστά ορισμένες μορφές και εκφράσεις ρατσισμού και ξενοφοβίας ποινικά κολάσιμες (και για τα δύο 72%).

Παρότι όμως οι περισσότεροι πολίτες της Ε.Ε. έχουν ακούσει για τις παραπάνω νομοθετικές πράξεις, στις περισσότερες περιπτώσεις περίπου το ένα τρίτο δεν γνωρίζει πραγματικά τι συνεπάγονται. Το ποσοστό είναι ισχνό και στην Ελλάδα. Πάνω από το ένα τρίτο των Ευρωπαίων έχουν ακούσει, διαβάσει ή δει κάτι σχετικά με τα κονδύλια που διατίθενται στο πλαίσιο του προγράμματος «Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες». Λίγο κάτω από τρεις στους δέκα Ευρωπαίους έχουν ακούσει, διαβάσει ή δει κάτι σχετικά με τα κονδύλια που διατίθενται στο πλαίσιο του προγράμματος Δικαιοσύνη.