Πίστωση χρόνου στην Τουρκία

Στη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου, την τελευταία της γερμανικής προεδρίας, θα κριθεί εκ νέου το μέλλον των σχέσεων Ε.Ε. - Τουρκίας, εάν θα γίνουν εποικοδομητικές ή θα παραμείνουν ως έχουν μέχρι την επόμενη κρίση. Τα συμπεράσματα της ειδικής συνόδου αλλά και οι δηλώσεις της καγκελαρίου Αν. Μέρκελ παραπέμπουν σε έναν νέο γύρο συζητήσεων με την Αγκυρα παράλληλα με τις συζητήσεις Ελλάδας - Τουρκίας και την επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό στα μέσα Οκτωβρίου.

Ο συμβιβασμός στον οποίο κατέληξαν οι 27 ηγέτες των χωρών της Ε.Ε. για τις σχέσεις με την Τουρκία και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο δίνει πίστωση χρόνου στην Τουρκία να προχωρήσει σε περαιτέρω κινήσεις αποκλιμάκωσης της έντασης με την Ελλάδα και την Κύπρο, να ανοίξει στο ευρωπαϊκό τραπέζι «η εποικοδομητική ατζέντα» της Αν. Μέρκελ και να δημιουργηθεί «μια νέα δυναμική διαπραγμάτευσης», όπως τόνισε η καγκελάριος της Γερμανίας για το προσφυγικό και την τελωνειακή ένωση.

Ωστόσο από τις πρώτες αντιδράσεις της Αγκυρας δεν προκύπτει διάθεση άμεσης ανταπόκρισης στην πρόσκληση της Ε.Ε. Οι κυρώσεις δεν αναφέρονται αναλυτικά στην απόφαση της συνόδου αλλά με παραπομπή στα σχετικά άρθρα των ευρωπαϊκών συνθηκών, όμως ούτε και οι παραχωρήσεις που περίμενε η τουρκική ηγεσία (με συγκεκριμένα βήματα στην τελωνειακή σύνδεση, τη διευκόλυνση του εμπορίου, τη σταδιακή άρση της βίζας και την επικαιροποίηση της μεταναστευτικής δήλωσης) δεν προβλέπονται κατηγορηματικά.

Επόμενος σταθμός σε αυτές τις παράλληλες διαδικασίες συζητήσεων με την Αγκυρα είναι η συνάντηση των διπλωματικών αντιπροσωπειών Ελλάδας - Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη στον 61ο γύρο διερευνητικών επαφών που έχουν συμφωνηθεί. Στις συζητήσεις της συμβούλου του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη, Ε. Σουρανή, με τον σύμβουλο του Τ. Ερντογάν, Ι. Καλίν, και τον σύμβουλο της Αν. Μέρκελ, Γ. Χέκερ, ως πιθανότερος χρόνος διεξαγωγής της συνάντησης προέβαλε η προσεχής εβδομάδα. Παράλληλα με τις διπλωματικές διερευνητικές συζητήσεις θα εξελίσσονται και οι συζητήσεις σε στρατιωτικό επίπεδο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για τον μηχανισμό αποκλιμάκωσης και εκκρεμεί το πολιτικό επίπεδο συνομιλιών. Σε πρώτη φάση αναζητείται ημερομηνία συνάντησης του υπουργού Εξωτερικών Ν. Δένδια με τον Τούρκο ομόλογό του Μ. Τσαβούσογλου, με πιθανότερη την 8η Οκτωβρίου σε συνέδριο στην Τσεχία για τα ενεργειακά θέματα της Ε.Ε.

Στις 12 Οκτωβρίου είναι προγραμματισμένο Συμβούλιο Εξωτερικών της Ε.Ε., στο οποίο θα γίνει μια πρώτη αξιολόγηση των συνομιλιών Ελλάδας - Τουρκίας σε διπλωματικό, στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο, αλλά και των εξελίξεων γύρω από την Κύπρο. Την ίδια ημέρα λήγει η τουρκική Navtex για τις έρευνες του «Γιαβούζ» στην κυπριακή ΑΟΖ και μετά η Navtex για το «Μπαρμπαρός». Μία μέρα νωρίτερα, στις 11 Οκτωβρίου, θα διεξαχθεί, εκτός απροόπτου, ο πρώτος γύρος των εκλογών στα κατεχόμενα και στη συνέχεια αναμένεται η πρόσκληση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Αν. Γκουτέρες, για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό.

Στο νέο πλέγμα διπλωματικών διεργασιών που διαμορφώνεται μεταξύ Ε.Ε., ΟΗΕ, ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, Ελλάδας, Κύπρου και Τουρκίας, η τουρκική ηγεσία εμφανίζεται κατ’ αρχάς αμήχανη και στην πρώτη επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών επιχειρεί να αντικρούσει ένα προς ένα τα έξι σημεία των συμπερασμάτων της συνόδου που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο, αφήνοντας ασχολίαστο μόνο το τελευταίο για την οργάνωση πολυμερούς διάσκεψης.

Για τις διερευνητικές συζητήσεις η Αγκυρα επιμένει ότι δεν αφορούν αποκλειστικά την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών αλλά το σύνολο των ελληνοτουρκικών, για τις έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ δηλώνει ότι θα συνεχιστούν, επιμένει ότι για την ένταση στην περιοχή ευθύνεται η ελληνοκυπριακή πλευρά και κατηγορεί Αθήνα και Λευκωσία ότι κρατούν όμηρο την Ε.Ε. Για την απειλή κυρώσεων το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών τονίζει ότι «δεν είναι εποικοδομητική εξέλιξη».

Ικανοποιημένος ο Κυρ. Μητσοτάκης

Ικανοποίηση στην κυβέρνηση και σφοδρή κριτική από την αντιπολίτευση συνθέτουν το παζλ των αντιδράσεων των πολιτικών κομμάτων την επόμενη μέρα των αποτελεσμάτων της συνόδου κορυφής για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Σκληρή κριτική από τα κόμματα της αντιπολίτευσης

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι «η Ελλάδα είναι απολύτως ικανοποιημένη από τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής και προσβλέπουμε, το συντομότερο δυνατόν, στην έναρξη των διερευνητικών επαφών». Επιπλέον έκανε λόγο για «σαφές μήνυμα ενότητας, αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας» από την Ε.Ε., προσθέτοντας πως «ξεκαθάρισε, με απόλυτη σαφήνεια, ότι η άρση κάθε μονομερούς ενέργειας αποτελεί προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας», καθώς και ότι κατέστησε «απολύτως σαφές ποιες θα είναι οι επιπτώσεις σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίσει την επιθετική της συμπεριφορά».

«Για ακόμα μια φορά ο κ. Μητσοτάκης φεύγει από ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με άδεια χέρια. Οχι μόνο πέρασε κάτω από τον πήχη, αλλά δεν τον έφτασε καν», δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας και πρόσθεσε: «Ούτε κυρώσεις στην Τουρκία, ούτε καν ένας μηχανισμός που θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί αν ξεκινήσουν ξανά οι προκλήσεις», κατηγορώντας τον πρωθυπουργό ότι «πέταξε λευκή πετσέτα. Και μάλιστα τη μέρα που ανακοινώνεται επισήμως η ανάρτηση του Τουρκολιβυκού Συμφώνου στον ΟΗΕ».

Η Φώφη Γεννηματά ανέφερε ότι «ο λαός δεν περίμενε αυτά τα αποτελέσματα. Ο Μητσοτάκης δεν μπορεί να υπερασπιστεί εθνικά συμφέροντα και θέσεις. Εδωσε πολλά, για να πάρει ευχολόγια που δεν αποτρέπουν την Τουρκία», ενώ κατηγόρησε την Ε.Ε. ότι «υποχώρησε από την υπεράσπιση του διεθνούς δικαίου και από την αλληλεγγύη προς τα κράτη-μέλη».

«Οι κυβερνητικοί πανηγυρισμοί για τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ είναι εκτός τόπου και χρόνου, όχι μόνο γιατί οι όποιες κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας παραπέμπονται στις καλένδες, αλλά κυρίως γιατί καμιά υποκριτική έκφραση “αλληλεγγύης” δεν μπορεί να άρει τους πολυπλόκαμους οικονομικούς, πολιτικούς και στρατιωτικούς δεσμούς που έχουν η Γερμανία και άλλα ισχυρά κράτη της Ε.Ε. με την Τουρκία», ανέφερε το ΚΚΕ.

Για «μηδέν εις το πηλίκον» μίλησε ο εκπρόσωπος του ΜέΡΑ25 Μιχάλης Κριθαρίδης, αναφέροντας: «απόλυτα ικανοποιημένος δηλώνει ο κ. Μητσοτάκης για τη δική του “9ωρη” διαπραγμάτευση, η οποία ωστόσο δεν κατάφερε να ανατρέψει την προειλημμένη απόφαση της κ. Μέρκελ». Γ.ΜΠΑΣΚ.