Λίγη, άτολμη και καθυστερημένη «Αγνοδίκη»

Για «υγειονομική θωράκιση των δομών φιλοξενίας από την εξάπλωση του κορονοϊού» μίλησε το Σαββατοκύριακο (ΑΝΤ1, ΣΚΑΪ) ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης. Ωστόσο, τα βασικά μέτρα του σχεδίου «Αγνοδίκη» που έχει αποφασίσει η κυβέρνηση για την προστασία των πληθυσμών των δομών από τον κορονοϊό και η ίδια η πραγματικότητα στις δομές κάθε άλλο παρά σε θωράκιση παραπέμπουν. Οι κυβερνητικοί σχεδιασμοί δίνουν αντιθέτως την εντύπωση πως διέπονται από τη φιλοσοφία «πολύ λίγα, πολύ αργά».

Πολύ αργά, διότι τα όποια μέτρα, έστω και αυτά τα άτολμα και λίγα, αρχίζουν να ισχύουν όταν διαπιστωθεί το πρώτο κρούσμα σε κάθε δομή. Ωστόσο, θα περίμενε κανείς ότι σε δομές που λειτουργούν σε κατάσταση συνωστισμού, με τον ζωτικό χώρο των ανθρώπων συνήθως πολύ περιορισμένο -έξι άτομα σε ένα κοντέινερ σε κουκέτες- και με ελλείψεις στοιχειωδών ανέσεων που έχει στην καθημερινότητά του ο γενικός πληθυσμός, ανέσεις που πάντως του επιτρέπουν πολύ ευκολότερα να εφαρμόσει τα μέτρα προσωπικής υγιεινής και απολύμανσης των χώρων ή και να απομονωθεί στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού, θα είχε νόημα να γίνουν εντατικότεροι και συχνότεροι έλεγχοι για να διαπιστωθεί έγκαιρα ένα κρούσμα.

Ομως όχι. Το έδειξε η περίπτωση της Μαλακάσας, όπου εντοπίστηκε το Σάββατο το απόγευμα το πρώτο κρούσμα και την επομένη ανακοινώθηκε η εφαρμογή του σχεδιασμού της κυβέρνησης, ο πλήρης υγειονομικός αποκλεισμός της δομής, που σημαίνει πλήρης απαγόρευση εισόδου και εξόδου με αυξημένα αστυνομικά μέτρα επιτήρησης. Ωστόσο, τρεις μέρες πριν από τον εντοπισμό του κρούσματος, την Πέμπτη, μαιευτήριο της Αθήνας είχε ειδοποιηθεί για ύποπτο κρούσμα σε έγκυο της δομής.

Οπως έγινε όμως γνωστό από τον πρόεδρο της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλη Γιαννάκο, η γυναίκα θα έπρεπε να υποβληθεί σε προγεννητικό έλεγχο, γεγονός που θα φανέρωνε αν ήταν θετική στον κορονοϊό. Ωστόσο η εισαγωγή δεν έγινε, διότι δεν ήταν οι μέρες της να γεννήσει. Ετσι, δεν υπήρξε έγκαιρος έλεγχος και εντοπισμός πιθανού κρούσματος, γεγονός που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στις συνθήκες των δομών.

Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση επεμβαίνει με μέτρα αφού εντοπιστεί το πρώτο κρούσμα και στη συνέχεια με τη διαδικασία ιχνηλάτησης τα υπόλοιπα. Οσοι νόσησαν λοιπόν νόσησαν. Ανάμεσά τους όμως είναι πιθανό να βρίσκονται άνθρωποι ηλικιωμένοι, ή με σοβαρές και χρόνιες ασθένειες, που αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο σε περίπτωση που νοσήσουν.

Αλλά και τα ίδια τα μέτρα είναι ανεπαρκή: ορίζονται τρεις χώροι -απομόνωσης, εξέτασης και ανάρρωσης- και ενισχύεται το προσωπικό του ΕΟΔΥ. Τι γίνεται όμως με τον υπόλοιπο πληθυσμό, που είναι αναγκασμένος να ζει σε σκηνές η μία δίπλα στην άλλη ή σε κοινόχρηστους χώρους και να μοιράζεται με άλλους εκατοντάδες την τουαλέτα και την ντουσιέρα;

Την ανεπάρκεια του σχεδίου αναγνώρισε εμμέσως ο υπουργός στις τηλεοπτικές συνεντεύξεις του, αλλά φρόντισε, σύμφωνα με τη συνήθη τακτική, να ρίξει ανεπαίσθητα την ευθύνη στους ίδιους τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. «Οι δομές έχουν μία δυσκολία που θέλω να σας την πω. Μπορείς να περιορίσεις την είσοδο ατόμων μέσα στις δομές και με το κλείσιμο της διαδικασίας ασύλου από τότε που ξεκίνησε η κρίση του κορονοϊού και τον περιορισμό της κίνησης προσώπων προς τις δομές και με τα μέτρα που έχουμε πάρει για έξοδο από τις δομές μπορούμε να απομονώσουμε τη δομή. Αυτό που δεν μπορούμε να απομονώσουμε είναι την κίνηση μέσα στη δομή η οποία είναι πολύ πιο ενεργή απ’ ό,τι είναι στις κοινωνίες εκτός», σημείωσε.

Βέβαια, η κινητικότητα μέσα στις δομές δεν έχει να κάνει τάχα με κάποιο ιδιαίτερο πολιτιστικό χαρακτηριστικό των φιλοξενούμενων ή με μια αδυναμία χαρακτήρα ούτε με το στάδιο της ζωής στο οποίο βρίσκονται. Εχει να κάνει με τον εξαιρετικά περιορισμένο ζωτικό τους χώρο και με το γεγονός ότι πολλές υπηρεσίες παρέχονται σε κοινόχρηστους χώρους.

Παράδειγμα η Μαλακάσα: Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης στα τέλη Φεβρουαρίου, από τον τότε καταγραμμένο αριθμό των 1.611 ατόμων, τα 133 διέμεναν σε κοινόχρηστους χώρους και τα 116 σε αυτοσχέδιες σκηνές, αριθμός που αναμένεται να είναι σήμερα αυξημένος. Για τις ανάγκες της υγιεινής τους, υπήρχαν 30 κοινόχρηστες χημικές τουαλέτες και 16 κοινόχρηστες ντουσιέρες, ενώ κάθε ένας από τους 293 οικίσκους διαθέτει δική του τουαλέτα και ντουσιέρα για τα έξι άτομα που στεγάζει.

Αν πραγματικά θέλει να απενεργοποιήσει την υγειονομική βόμβα που κατασκευάζει η ίδια η κυβέρνηση στις προσφυγικές δομές, με ιδιαίτερα γρήγορους ρυθμούς από το καλοκαίρι, δεν έχει παρά να τολμήσει να κάνει το αυτονόητο, αυτό που την καλούν όλοι οι φορείς της διεθνούς κοινότητας: αποσυμφόρηση των δομών από τους πιο ευάλωτους και μεταφορά τους σε κατάλληλες συνθήκες προστασίας, έτσι ώστε να μπορέσουν και οι δομές να λειτουργήσουν σε ομαλότερες συνθήκες. Πρέπει να το κάνει τώρα, πριν να είναι πραγματικά πολύ αργά.