Πιο απαισιόδοξη τώρα και η ΤτΕ

Εκρηξη ελλειμμάτων στο 2,9% του ΑΕΠ λόγω των αυξημένων δαπανών για τη στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων και της βαθύτερης ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, η οποία κλείνει προς το 9,4%, «βλέπει» για το 2020 ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) Γιάννης Στουρνάρας, ανακρούοντας πρύμναν σε σχέση με τις αρχικές του εκτιμήσεις.

Η παραπάνω εκτίμηση αποτελεί το δυσμενές σενάριο της ετήσιας έκθεσης για τη νομισματική πολιτική, το οποίο συνδέεται με ένα δεύτερο κύμα πανδημικής κρίσης από το φθινόπωρο. Ωστόσο, δεν απέχει πολύ από το να γίνει βασικό, λόγω των μεγάλων απωλειών που θα υπάρξουν φέτος από τον τουρισμό, αφού είναι ο μόνος κλάδος που μπορεί να αλλάξει τον χάρτη στην οικονομία και να κάνει τη διαφορά στο ΑΕΠ.

Αναλυτικότερα, όμως, τα τρία σενάρια που παραθέτει ο κεντρικός τραπεζίτης για την ύφεση και με τα οποία αναθεωρεί επί τα χείρω το εύρος της υποχώρησης της ελληνικής οικονομίας, από -4 έως -8% σε -4,4% έως -9,4%, έχουν ως εξής:

■ Ηπιο σενάριο: το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 4,4% το 2020 και θα αυξηθεί κατά 5,8% και 3,8% το 2021 και το 2022 αντίστοιχα.

■ Βασικό σενάριο: η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 5,8% το 2020, αλλά θα επανακτήσει σχεδόν το σύνολο των απωλειών τον επόμενο χρόνο παρουσιάζοντας αύξηση κατά 5,6% το 2021 και 3,7% το 2022.

■ Δυσμενές σενάριο: το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 9,4% το 2020, ενώ θα αυξηθεί κατά 5,7% το 2021 και 4,5% το 2022.

Σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά στην έκθεση τονίζεται ο κίνδυνος για το υψηλό πρωτογενές έλλειμμα (-2,9%) εξαιτίας της απότομης επιδείνωσης της οικονομικής δραστηριότητας και των μέτρων που ελήφθησαν για την ανάσχεση των οικονομικών επιπτώσεων από τον κορονοϊό.

Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι η απόκλιση αυτή θα είναι προσωρινού χαρακτήρα αν και στο υπουργείο Οικονομικών υπάρχει μεγάλος προβληματισμός για την πορεία του φετινού προϋπολογισμού, που βαδίζει σε αχαρτογράφητη περιοχή. Το γεγονός αυτό είναι για το οικονομικό επιτελείο ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος, αφού κινείται προς το άγνωστο μη έχοντας καμία πυξίδα για τις φετινές εισπράξεις, τη διόγκωση των δαπανών λόγω της κρίσης και τη φορολογική πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει για το 2021.

Οπως αναφέρει η έκθεση, η πανδημία του κορονοϊού αναμένεται να επιδεινώσει σημαντικά κάποια από τα προβλήματα, όπως το υψηλό δημόσιο χρέος, το υψηλό ποσοστό ανεργίας, το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων και το μεγάλο επενδυτικό κενό που κληροδότησε στην Ελλάδα η κρίση χρέους της δεκαετίας του 2010. Υπό αυτές τις συνθήκες, κρίσιμες θεωρούνται από την ΤτΕ οι εξής πρωτοβουλίες:

■ Η αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων και των εθνικών δημοσιονομικών πόρων

■ Η συνέχιση της παροχής άμεσων ενισχύσεων και φορολογικών και ασφαλιστικών διευκολύνσεων σε επιχειρήσεις και κλάδους που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση, προκειμένου οι επιπτώσεις της κρίσης να μην καταστούν μόνιμες.

■ Η ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας και της πολιτικής προστασίας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο αναζωπύρωσης της υγειονομικής κρίσης.

■ Η ταχεία ανάταξη, σε συνδυασμό βέβαια με την προστασία της δημόσιας υγείας, της οικονομικής δραστηριότητας και ιδιαίτερα της τουριστικής, η εξέλιξη της οποίας δεν συνδέεται μόνο με τις ενέργειες της κυβέρνησης αλλά και με εξωτερικούς παράγοντες.

■ Αποκατάσταση της δημοσιονομικής σταθερότητας και να μετριαστεί η επίπτωση των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας στη διαχειρισιμότητα του δημόσιου χρέους.

■ Η διατήρηση του υψηλού ταμειακού αποθέματος της γενικής κυβέρνησης, ώστε να μη διαταραχτεί η ικανότητα αναχρηματοδότησης των μεσομακροπρόθεσμων δανειακών αναγκών του Ελληνικού Δημοσίου και να αποφευχθεί μια πιθανή αύξηση του κινδύνου αναχρηματοδότησης του δημόσιου χρέους στις αγορές κεφαλαίων.

■ Η στήριξη των τραπεζών, αφού σε ένα δεύτερο κύμα πανδημίας θα αυξηθούν απότομα τα «κόκκινα» δάνεια, που αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους. Αυτό απαιτεί, κατά προτεραιότητα, την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων και της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης.

Μια τέτοια λύση είναι η δημιουργία εταιρείας διαχείρισης προβληματικών στοιχείων ενεργητικού (Asset Management Company), η οποία θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς το σχέδιο «Ηρακλής», θα αναλάβει τη διάθεση μέρους των ΜΕΔ, ενώ θα αντιμετωπίζει και το πρόβλημα της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης. Η ΤτΕ επεξεργάζεται ένα σχήμα προς αυτή την κατεύθυνση.