Από τις άδειες βιτρίνες, στην ελπίδα

Το γεγονός ότι η κρίση και η πολιτική των μνημονίων έχουν τσακίσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δεν είναι μυστικό. Σύμφωνα με τις εξαμηνιαίες εκθέσεις του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ (Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας), περισσότερες από 250.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν βάλει λουκέτο, 1 στις 2 είναι «στο κόκκινο», ενώ την ίδια στιγμή 1.000.000 επαγγελματίες και βιοτέχνες, καθώς και οι οικογένειές τους, είναι ανασφάλιστοι.

Η «Εφ.Συν.» προσέγγισε μερικούς ιδιοκτήτες μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο κέντρο της Αθήνας και αφουγκράστηκε τα προβλήματα του σήμερα και τις προσδοκίες για το αύριο. Ενα μεσήλικο αντρόγυνο που συντηρεί μαγαζί με είδη κλωστοϋφαντουργίας στην οδό Κολοκοτρώνη μάς λέει πως «είμαστε πάντα έτοιμοι να παλέψουμε, για να κρατήσουμε ακέραιη την ποιότητα της εξυπηρέτησης των πελατών μας. Συνεργαζόμαστε με ελληνικά εργοστάσια, για να βοηθάμε την οικονομία και είμαστε συνεπέστατοι με τη φορολογία μας. Τα ασφάλιστρα είναι τεράστιο αγκάθι στις οικονομίες μας κι ευτυχώς οι προμηθευτές μας είναι ελαστικοί και μας βοηθούν έμπρακτα όταν το έχουμε ανάγκη».

Τη συζήτησή μας διακόπτει ένας ρακένδυτος νεαρός που ζητά οικονομική βοήθεια. Ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού σπεύδει να του δώσει ό,τι μπορεί και συνεχίζει: «Ελπίζουμε με τη νέα κυβέρνηση να βελτιωθεί η κατάσταση. Εμείς οι μικρομεσαίοι χρειαζόμαστε επιτέλους μια υποστήριξη».

Αισιοδοξία και επιφυλάξεις

Ο κ. Ιάσονας, ιδιοκτήτης μικρού μαγαζιού με είδη υγιεινής διατροφής και βιολογικά προϊόντα στην οδό Αθηνάς, μας λέει ότι από το 2009 η πελατεία του διαρκώς μειώνεται. «Ο κόσμος δεν έχει να πληρώσει τους φόρους του, το νοίκι του, δεν έχει να φάει. Ποιος θα ενδιαφερθεί για τη διατροφή του; Σιγά μην αγοράσουν βιολογικά. Η κρίση δυστυχώς στρέφει τον κόσμο στα παλιοφαγητά», μας εξηγεί. Οσον αφορά την επόμενη μέρα, πάντως, μας λέει με θάρρος ότι η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τού γεννά αισιοδοξία για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, και ως εκ τούτου και της διατροφής.

Λίγο παραπέρα, σε ένα ημιυπόγειο της οδού Καλαμιώτου βρίσκεται εδώ και 14 χρόνια ένα κατάστημα ανδρικών και γυναικείων υποδημάτων. Μέχρι το 2009 το μαγαζί ήταν περίπου το διπλάσιο, όμως η κρίση το καταδίκασε σε συρρίκνωση. Η κ. Φωτεινή, ιδιοκτήτριά του, μας λέει: «Το μαγαζί το δουλεύουμε εγώ και μία υπάλληλος. Οι φόροι από τις αποδείξεις, η ασφάλισή μου και η ασφάλιση της κοπέλας είναι από μόνα τους τεράστια έξοδα. Οριακά αντέχω ακόμα». Η αλλαγή της κυβέρνησης, πάντως, δεν την ενθουσιάζει καθόλου, καθώς μας λέει ότι βλέπει τον ΣΥΡΙΖΑ με μεγάλη επιφυλακτικότητα.

«Κάτι διαφορετικό»

Ο ιδιοκτήτης ενός μικρού μαγαζιού με ανδρικά υποδήματα στα Χαυτεία φωνάζει με ενθουσιασμό πως «από σήμερα όλα αλλάζουν». Το κατάστημά του επιβιώνει με πολλές δυσκολίες εδώ και 18 χρόνια, ενώ η κατάσταση από το 2009 και μετά έχει επιδεινωθεί αφόρητα. Με φανερή συναισθηματική φόρτιση μας λέει ότι «οι προηγούμενοι μας πέθαναν! Επιτέλους κάτι διαφορετικό».

Σε γωνιακό χρωματοπωλείο της οδού Αθηνάς συναντήσαμε τον κ. Γιώργο. Είναι ο πρώτος που μας λέει ότι «η δουλειά δεν έχει πέσει, τα χρώματα κρατάνε πάντα πελάτες. Το πρόβλημα», συνεχίζει, «είναι ότι τα υπόλοιπα έξοδα, φόροι, αποδείξεις, ασφάλειες, συνέχεια αυξάνονται, άρα όχι μόνο δεν μένει κέρδος, αλλά μπαίνουμε πολύ μέσα». Ο κ. Γιώργος είχε στο μαγαζί του δύο υπαλλήλους. «Αναγκαστικά» -όπως αναφέρει χαρακτηριστικά- πριν από λίγους μήνες έδιωξε τον έναν, καθώς «δεν έβγαινε» οικονομικά. Οσο για την επόμενη ημέρα, δείχνει από επιφυλακτικός έως αδιάφορος, καθώς μας λέει ότι «όλοι ίδιοι είναι, να τους δούμε κι αυτούς [ΣΥΡΙΖΑ], αλλά δεν νομίζω να αλλάξει κάτι».

Τα λουκέτα ήρθαν πριν τα μνημόνια

Τα μνημόνια και τα αλλεπάλληλα εξοντωτικά μέτρα των τελευταίων ετών ήταν η χαριστική βολή για τον ευάλωτο χώρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ωστόσο οι δυσκολίες για τους μικροεπιχειρηματίες είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Oπως ήταν αναμενόμενο, η εξάπλωση των πολυεθνικών αλυσίδων καταστημάτων σε εμπορικούς δρόμους και το άνοιγμα νέων εμπορικών κέντρων δημιούργησαν έναν καθ’ όλα αθέμιτο ανταγωνισμό και έθεσαν πολύ γρήγορα εκτός αγοράς τα συνοικιακά καταστήματα.

Κάτι τέτοιο ήταν βεβαίως αναπόφευκτο: πρόκειται για τη «μαγική» ικανότητα του καπιταλιστικού συστήματος να «αυτορρυθμίζεται» και να αφήνει εκτός οικονομίας, εκτός αγοράς και στον εφιάλτη της ανεργίας κάθε άνθρωπο που δεν καταφέρνει να συμβαδίσει με τους απάνθρωπους ρυθμούς του. Ετσι μπήκαν λουκέτα σε χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ιδιαιτέρως στα αστικά κέντρα, όπου βρίσκονται σε «άνθηση» τα εμπορικά κέντρα. Αλλες κρίθηκαν «εκτός εποχής» και συνετρίβησαν από τη μοντερνοποίηση του εμπορίου, άλλες απλώς δεν άντεξαν την ασφυκτική πίεση του ανταγωνισμού. Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα του λουκέτου μπροστά από τα κατεβασμένα ρολά μαγαζιών είναι αποκαρδιωτική...

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΚΚΑΣ, φωτορεπόρτερ

«Μικρές και καθημερινές οι αλλαγές στην πόλη»

Ο φωτογράφος Γιώργος Μάκκας εξηγεί στην «Εφ.Συν.» πώς και γιατί ξεκίνησε να φωτογραφίζει κλειστά καταστήματα...

• Πώς ξεκίνησε η ιδέα;

Παρότι τα τελευταία χρόνια το αστικό τοπίο της χώρας μας αλλάζει ραγδαία, δεν είναι εύκολο να δούμε τις αλλαγές, γιατί είναι μικρές και καθημερινές. Το 2012 ήθελα να κάνω μια φωτογραφική εργασία στα Γιάννενα για την οδό Ανεξαρτησίας, τον παλιό εμπορικό δρόμο της πόλης, που θυμόμουν ότι είχε παλιά μαγαζιά, κάποια ακόμα και από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όταν λοιπόν ξεκίνησα να φωτογραφίζω, συνειδητοποίησα ότι τα περισσότερα είχαν κλείσει ή είχαν μετατραπεί σε μπαρ. Οταν λοιπόν τον Σεπτέμβριο του 2014 αποφάσισα να φύγω από τη χώρα, θέλησα να καταγράψω το αστικό τοπίο της εποχής της κρίσης, γιατί ήξερα ότι, όταν και αν ξαναγυρνούσα, θα ήταν τελείως διαφορετικό.

• Πόσο κράτησε το πρότζεκτ; Πόσα μαγαζιά φωτογράφησες;

Ξεκίνησα τον Σεπτέμβρη του ’14 και οι τελευταίες λήψεις είναι τον Γενάρη του ’15, λίγες μέρες πριν φύγω πρέπει να έχω γύρω στα 65 μαγαζιά. Υπάρχουν όλα συγκεντρωμένα στον λογαριασμό μου στο instagram: http://instagram.com/gm404.