Ζωντανεύει το κέντρο της Αθήνας

Ανοίγει ο δρόμος για την αξιοποίηση της τεράστιας ακίνητης περιουσίας του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης -και σε συνεργασία με τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ)- να παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που περιλαμβάνει αρχικά 24 ακίνητα της πρωτεύουσας (πρόκειται για εμβληματικά κτίρια του ιστορικού κέντρου της Αθήνας).

«Το πρώτο βήμα ήταν η ολοκληρωμένη καταγραφή, που ανέδειξε την απογοητευτική εικόνα της πολιτικής απαξίωσης της περιουσίας. Το δεύτερο βήμα έγινε το 2016 με την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου, προκειμένου να διευκολυνθεί η αξιοποίηση της περιουσίας προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος, επιτυγχάνοντας οικονομίες κλίμακος», θα πει στη συνέντευξη Τύπου η υπουργός Εύη Αχτσιόγλου.

Το σημαντικό είναι ότι αρχίζει (έστω και σε επίπεδο διαγωνισμού) να μπαίνει σε λογική αξιοποίησης η τεράστια ακίνητη περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων, που αποτιμάται (αντικειμενική αξία) σε περίπου 1,3 δισ. ευρώ!

Πρόκειται για 1.126 κτίρια διάσπαρτα σε όλη τη χώρα, εκ των οποίων τα περίπου 550 βρίσκονται σε καθεστώς εγκατάλειψης αν και πολλά εξ αυτών αποτελούν αρχιτεκτονικά επιτεύγματα.

Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και τα ακίνητα της πρόνοιας, που ανέρχονται σε περίπου 900.

Πάντως, όπως καταγγέλθηκε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, υπήρξε πολιτική απαξίωση της περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων, ενώ είχε μεταφερθεί σε ένα κλειστό κύκλωμα 18 εταιρειών η αξιοποίηση των κτιρίων με μηδενικά αποτελέσματα.

Ωστόσο ουδείς στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης έχει την πολιτική βούληση να αναζητήσει τις ευθύνες από όποιους διοικητές των ασφαλιστικών ταμείων επί πολλά έτη άφηναν αναξιοποίητη την περιουσία του συστήματος και αναζητούσαν κτίρια τα οποία μίσθωναν με μεγαλύτερα μισθώματα από αυτά που υπήρχαν στην αγορά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι απαντώντας σε σχετική ερώτηση η υπουργός Ε. Αχτσιόγλου απάντησε ότι δεν έχει υπόψη της κάποιο τέτοιο ακίνητο που να μισθώθηκε πάνω από την τιμή της αγοράς.

Το υπουργείο Εργασίας, το οποίο πλέον διαθέτει μια καθαρή εικόνα για τα 1.126 κτίρια που αποτελούν την ακίνητη περιουσία των ταμείων και το νομικό πλαίσιο που επιτρέπει την ουσιαστική αξιοποίησή τους, προχωρά σε τρεις κινήσεις:

1. Απευθύνει δημόσια πρόσκληση προς όλους τους Φορείς του Δημοσίου (Υπουργεία, Δημόσιους Οργανισμούς, Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα κ.λπ.) για χρήση των ακινήτων της Αθήνας (120 ακίνητα).

2. Προχωρά σε ένα πιλοτικό σχέδιο για την επιλεκτική αξιοποίηση 24 ακινήτων στο ιστορικό Κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για ακίνητα εμβληματικού χαρακτήρα του ιστορικού τριγώνου.

3. Στο πλαίσιο της επιλεκτικής αξιοποίησης των 24 αυτών ακινήτων, το υπουργείο Εργασίας ανακοινώνει τη διενέργεια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για 5 χωρικές ενότητες.

Η υλοποίηση του σχεδίου θα αποτελέσει τον οδηγό για την επέκταση του σχεδίου και σε άλλες περιοχές της Αθήνας αλλά και σε άλλες πόλεις της χώρας με στόχο την επανάχρηση πολλών υποβαθμισμένων ακινήτων.

Αγκυλώσεις στη διαχείριση του κτιριακού θησαυρού

«Τσιφλίκι» 18 εταιρειών ήταν ώς το 2016 η διαχείριση του κτιριακού θησαυρού οι οποίες ανήκαν στα ασφαλιστικά ταμεία. Με βάση το προηγούμενο θεσμικό καθεστώς λειτουργούσαν ως σύμβουλοι και διαχειριστές, καθόριζαν τους όρους των διαγωνισμών για την αξιοποίησή τους, ενώ είχαν λόγο ακόμη και για εργασίες συντήρησης.

«Είχαν διατυπωθεί έντονες επιφυλάξεις και από την Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων», είπε η υπουργός Εφη Αχτσιόγλου, που έκανε λόγο για «αγκυλώσεις» στο νομοθετικό πλαίσιο και εμπλοκές στις διαδικασίες αξιοποίησης των ακινήτων, που κόστιζαν σε χρήμα και χρόνο.

Σε σχετική ερώτηση της «Εφ.Συν.» πάντως απέφυγε να δώσει περισσότερα στοιχεία για τις εταιρείες, τον τρόπο επιλογής τους και τον χαρακτήρα τους.

Ο Νίκος Μπελαβίλας τόνισε ότι τα ταμεία είχαν απώλειες δισ. ευρώ, οι οποίες ξεκίνησαν πριν από την κρίση.

Αναπάντητα έμειναν και τα ερωτήματα για το μεγάλο κτίριο του ΙΚΑ στην οδό Πειραιώς, που παραμένει κλειστό από τη δεκαετία του 1990.

Εχει αποφασιστεί η κατεδάφισή του και η κατασκευή νέου, ενώ όλα αυτά τα χρόνια ο φορέας στεγάζεται σε νοικιασμένα κτίρια, για πολλά από τα οποία καταβάλλει υψηλό τίμημα.

Πιλοτικό πρόγραμμα για την ανάδειξη 24 κτιρίων στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας

↳ Στην οδό Βουλής, λίγα μέτρα από τα κτίρια που νοικιάζει το υπουργείο Οικονομικών για τη στέγαση των κεντρικών υπηρεσιών του, βρίσκονται τρία συνεχόμενα νεοκλασικά. Στο νούμερο 8 βρίσκονται δύο κτίρια που φτάνουν ώς την οδό Λέκκα, με συνολική επιφάνεια 1.822 τετραγωνικά και αντικειμενική αξία 1,73 εκατ. ευρώ. Το διπλανό (Βουλής 8-10) είναι το διατηρητέο «μέγαρο του Ταμείου Εμπόρων», με συνολική επιφάνεια 2.619 τετραγωνικά και αντικειμενική αξία 2,88 εκατ. ευρώ. Οι όροφοί του παραμένουν κλειστοί από το 2006. Στους υπόγειους χώρους του διατηρούνται τα μηχανήματα από ένα παραδοσιακό τυπογραφείο

Φιλί ζωής σε 24 κτίρια στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, τα οποία σήμερα είναι έρημα και στην... καλύτερη περίπτωση μισοάδεια, θα δώσει το πιλοτικό πρόγραμμα του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, που προωθείται με τη συνεργασία του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου.

Εχουν συνολική επιφάνεια 65.200 τετραγωνικά και είναι διάσπαρτα σε τέσσερις ενότητες γύρω από την πλατεία Κλαυθμώνος, την οδό Πανεπιστημίου, τη ζώνη γύρω από την Ομόνοια και την πλατεία Βάθη, καθώς και τον άξονα της οδού Πειραιώς ώς την πλατεία Κουμουνδούρου.

↳ Στην οδό Σωκράτους παραμένει εδώ και 17 χρόνια κουφάρι το ξενοδοχείο «Αμπάσαντορ», κατασκευή του 1958, που διαθέτει ακόμη και εσωτερική πισίνα. Η συνολική επιφάνειά του ξεπερνά τα 3.500 τετραγωνικά μαζί με τους υπόγειους χώρους και η αντικειμενική αξία του υπολογίζεται σε 11,18 εκατ. ευρώ

«Η απαξίωση και η εγκατάλειψή τους, που ξεκίνησε πολύ πριν από την κρίση, αποτέλεσε ντόμινο που οδήγησε στην απονέκρωση του κέντρου της πρωτεύουσας», επισήμανε ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής και διευθυντής του Εργαστηρίου.

Από τα στοιχεία που έδωσε αποκαλύφθηκε ο έως τώρα «άγνωστος» ιδιοκτήτης του ιδιότυπου κτιρίου στη γωνία της Σταδίου με την Πατησίων, που μένει κλειστό και η αρχιτεκτονική του αξία εξαφανίζεται πίσω από τις σκαλωσιές.

Για πάνω από επτά χρόνια μένουν άδεια τα γραφεία στο συγκρότημα στην οδό Κριεζώτου, δίπλα στην Ακαδημίας.

Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το διατηρητέο μέγαρο Δεληγιώργη, στην αρχή της οδού Κανάρη, που στέγαζε για χρόνια την Κινηματογραφική Λέσχη και περιμένει τον νέο του ένοικο.

Αποτελεί έργο της ώριμης περιόδου του Τσίλερ και επί χούντας κινδύνεψε να κατεδαφιστεί για να κατασκευαστεί πολυώροφο κτίριο γραφείων.

↳ Στη διασταύρωση των οδών Χαλκοκονδύλη και Μενάνδρου βρίσκεται εξαώροφη πολυκατοικία, με διαμερίσματα στους ορόφους και καταστήματα στο ισόγειο. Η συνολική της επιφάνεια ανέρχεται σε 714 τετραγωνικά και η αντικειμενική αξία της ξεπερνά τις 837 χιλιάδες ευρώ

Επικαλέστηκε επίσης τις συστηματικές αποτυπώσεις που είχε κάνει το Πολυτεχνείο σε κεντρικό σημείο στο Κουκάκι, όπου το κλείσιμο αρχικά ενός καταστήματος το 2011 οδήγησε τα επόμενα χρόνια στη σταδιακή νέκρωση της γύρω περιοχής, παρ’ όλο που βρίσκεται σε προνομιακή ζώνη του κέντρου, δίπλα σε σπουδαία μουσεία, χωρίς καταλήψεις και μετανάστες, που επικαλούνται ορισμένοι για να δικαιολογήσουν την απαξίωση ορισμένων συνοικιών της πρωτεύουσας.

«Στοχεύουμε στην ανάδειξη των κτιρίων με κοινωνικό πρόσημο, που θα αποτελέσουν τονωτική ένεση για τις γύρω περιοχές», τόνισε ο Νίκος Μπελαβίλας και επισήμανε τις πολλαπλασιαστικές ωφέλειες που έφερε σε ολόκληρη την οδό Μητροπόλεως το ζωντάνεμα του κτιρίου που στέγαζε παλιά το υπουργείο Παιδείας.

↳ Στη διασταύρωση Πανεπιστημίου και Χαριλάου Τρικούπη βρίσκεται τετραώροφο διατηρητέο που κατασκευάστηκε τη δεκαετία 1880-1890 και ανήκει στο σύμπλεγμα των τεσσάρων κτιρίων που είχε κατασκευάσει ο Ερνέστος Τσίλερ. Είναι από τα μεγαλύτερα κτίρια του κέντρου, με συνολική επιφάνεια που ανέρχεται σε 7.945 τετραγωνικά και αντικειμενική αξία που ξεπερνά τα 25,7 εκατ. ευρώ. Στο ισόγειό του βρίσκονται ο κινηματογράφος «Ιντεάλ» και το ομώνυμο εστιατόριο, καθώς και άλλα 30 καταστήματα, ενώ στους ορόφους υπάρχουν 135 χώροι γραφείων. Από αυτά, ελάχιστα είναι μισθωμένα

Με βάση το χρονοδιάγραμμα, θα προκηρυχθεί αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την ανάδειξη των κτιρίων και υπολογίζεται ότι σε έναν χρόνο θα μπορούν να ξεκινήσουν οι παρεμβάσεις.

«Είμαστε στρατευμένοι σε τέτοιες δράσεις», τόνισε ο καθηγητής Δημήτρης Ησαΐας, κοσμήτορας της Αρχιτεκτονικής Σχολής, και πρόσθεσε ότι αυτές οι παρεμβάσεις αποτελούν «πυρήνες ζωής», ενώ εκ των πραγμάτων ανοίγουν τη συζήτηση για το μέλλον των πόλεων.

Από τις καταγραφές της ομάδας ειδικών του Πολυτεχνείου, που έγιναν με τη βοήθεια της τεχνικής υπηρεσίας του υπουργείου, προκύπτει ότι εμβληματικά κτίρια του κέντρου που παραμένουν αναξιοποίητα ανήκουν σε ασφαλιστικούς φορείς.

Στο φως ο θησαυρός των ασφαλιστικών ταμείων

Αναξιοποίητος θησαυρός βρίσκεται στην ιδιοκτησία των ασφαλιστικών φορέων, που διαθέτουν 1.126 κτίρια σε όλη τη χώρα, από τα οποία πάνω από τα μισά (652 ακίνητα) βρίσκονται στην Αττική και τα 256 στον Δήμο Αθηναίων.

Από αυτά το 49% παραμένουν για χρόνια κενά και το 25% χαρακτηρίζονται ερείπια!

Μόνον ένα Ταμείο έχει στη διάθεσή του 80 κτίρια, από τα οποία τα 37 είναι κενά και άλλα 17 χρησιμοποιούνται κατά 20% έως 80%!

Η αντικειμενική αξία τους ξεπερνά τα 163 εκατ. ευρώ και η αξιοποίησή τους θα μπορούσε να εξασφαλίσει έσοδα ώστε να μη γίνονται κάθε τόσο περικοπές στις συντάξεις.

Είναι μόνον η μία πλευρά της αχαρτογράφητης περιουσίας του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Η Θεανώ Φωτίου αποκάλυψε ότι ο τομέας της πρόνοιας έχει στην ιδιοκτησία του άλλα 216 ακίνητα.

Ο εντοπισμός τους ξεκίνησε μόλις το 2015 και έως τώρα υπάρχει πλήρης φάκελος περίπου για το 65%.

Επιπλέον, οι εποπτευόμενοι φορείς κοινωνικής πρόνοιας έχουν στην ιδιοκτησία τους άλλα 900 ακίνητα.

Πρόκειται για τα περίφημα κληροδοτήματα, για τα οποία έχει ξεκινήσει η προσπάθεια καταγραφής ώστε να αξιοποιηθούν για την κάλυψη κοινωνικών αναγκών, όπως οι άστεγοι.

Ανέφερε ενδεικτικά το συγκρότημα των 25 κτιρίων σε έκταση 45 στρεμμάτων κοντά στα Γιάννενα, που ανακαινίστηκε και φιλοξενεί 500 οικογένειες προσφύγων.