Οι Κυριακές αλλάζουν τον χάρτη του εμπορίου

Γύρω-γύρω Κυριακή και στις «τουριστικές περιοχές» θα είναι... Σάββατο. Η τελευταία απόφαση της κυβέρνησης για τη λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές δημιουργεί μια αγορά δύο διαφορετικών ταχυτήτων, όπου στη μία πλευρά του δρόμου ανά την Ελλάδα θα στέκονται οι «ευνοημένοι», στην απέναντι οι «μουντζούρηδες» και στο ενδιάμεσο όσοι θα ήθελαν να ανήκουν στη μία ή στην άλλη πλευρά αλλά δεν μπορούν.

Η προσπάθεια να ικανοποιηθούν τα προαπαιτούμενα της τρόικας και να συγκεραστούν αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ χιλιάδων εργαζομένων, μικρομεσαίων καταστηματαρχών και μεγάλων εμπορικών αλυσίδων, οδήγησε για ακόμη μία φορά σε θεσμική τερατογένεση.

Ούτε πλήρης απελευθέρωση υπάρχει ούτε όμως οι υπερβολικοί περιορισμοί του παρελθόντος, αλλά ένα ενδιάμεσο πλαίσιο που εξακολουθεί να δημιουργεί τριβές και διαφωνίες γιατί περιλαμβάνει καταστήματα που δεν θέλουν να ανοίγουν Κυριακές ενώ ταυτόχρονα αποκλείει εμπορικά κέντρα που το επιθυμούν και το επιδιώκουν.

Προσφυγές

Το αποτέλεσμα είναι ότι το νέο πλαίσιο λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές είναι ευάλωτο σε κάθε είδους προσφυγές στη Δικαιοσύνη, και σύντομα θα μας απασχολήσει ξανά.

Πρώτοι ετοιμάζονται να προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας οι εμποροϋπάλληλοι και οι εκπρόσωποι των μικρομεσαίων εταιρειών (ΟΙΥΕ και ΕΣΕΕ) που την ερχόμενη Κυριακή (πρώτη των καλοκαιρινών εκπτώσεων) έχουν προκηρύξει απεργία, ενώ δεν αποκλείεται την υπουργική απόφαση να προσβάλουν μεγάλα εμπορικά κέντρα της Αττικής, όπως λ.χ. στα βόρεια προάστια, στον Ταύρο, στη δυτική Ατττική ή στα Σπάτα, τα οποία τελικά δεν συμπεριελήφθησαν στη χωροθέτηση της κυριακάτικης λειτουργίας.

Για να καταλάβει κανείς τον επιφυλακτικό τρόπο με τον οποίο ανέκαθεν η ελληνική πολιτεία προσέγγιζε την κυριακάτικη λειτουργία των καταστημάτων, αρκεί να συνειδητοποιήσει ότι παρά τις αλλεπάλληλες τροποποιήσεις αυτή τη στιγμή εξακολουθούν να βρίσκονται σε ισχύ τρία διαφορετικά θεσμικά πλαίσια που ορίζουν πότε ένα κατάστημα μπορεί να ανοίγει ή όχι.

Αυτό που έχει πλέον αλλάξει είναι ότι, ενώ μέχρι πρότινος οι περιορισμοί ήταν περισσότεροι, σήμερα τείνουν να γίνουν οι εξαιρέσεις.

● Υπάρχει ο νόμος (4177/2013) που ορίζει ότι όλα τα εμπορικά καταστήματα στη χώρα έχουν το δικαίωμα να λειτουργούν οκτώ Κυριακές τον χρόνο.

Είναι η πρώτη Κυριακή των καλοκαιρινών και των φθινοπωρινών εκπτώσεων, δύο Κυριακές στις ενδιάμεσες εκπτωτικές περιόδους (άνοιξη, φθινόπωρο), η Κυριακή των Βαΐων, δύο Κυριακές πριν από τα Χριστούγεννα και μία Κυριακή πριν από την Πρωτοχρονιά.

● Υπάρχει, όμως, και ο νόμος που δίνει τη δυνατότητα στους αντιπεριφερειάρχες πανελλαδικά να αποφασίζουν κατόπιν διαβούλευσης πόσες περισσότερες Κυριακές πέραν των οκτώ θεσμοθετημένων και σε ποιους δρόμους μπορούν να λειτουργούν προαιρετικά τα καταστήματα.

Μέχρι πρότινος υπήρχε αυστηρός περιορισμός ώστε οι αποφάσεις των περιφερειών να μην καταλαμβάνουν τις εμπορικές αλυσίδες και τα καταστήματα που είναι μεγαλύτερα από 250 τ.μ. ώστε να αποκλείεται η λειτουργία των Malls και των εκπτωτικών καταστημάτων.

Στην τελευταία αξιολόγηση οι περιορισμοί αυτοί καταργήθηκαν, και θεωρητικά μπορεί κάποιος αντιπεριφερειάρχης να αποφασίσει ότι στην περιοχή του τα καταστήματα μπορούν να λειτουργούν ακόμη και 52 Κυριακές τον χρόνο.

Πιθανόν στο άμεσο μέλλον να δούμε πολλά μεγάλα καταστήματα και ολόκληρες εμπορικές περιοχές στην Αττική των οποίων η λειτουργία απαγορεύεται να «ξεκλειδώνουν» με απόφαση της περιφέρειας.

● Τέλος υπάρχει από προχθές η νέα υπουργική απόφαση που εξειδικεύει τον τελευταίο νόμο 4472/2017. Σύμφωνα με αυτήν, όλα τα καταστήματα που λειτουργούν σε συγκεκριμένες «τουριστικές περιοχές» στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη, μπορούν να ανοίγουν προαιρετικά όλες τις Κυριακές από τον Μάιο μέχρι και τον Οκτώβριο κάθε έτους (σύνολο 32), όσο δηλαδή διαρκεί η τουριστική περίοδος.

Η εν λόγω υπουργική απόφαση αντικαθιστά την παλαιότερη του Γ. Γιακουμάτου για τις δέκα τουριστικές περιοχές, η οποία έπεσε στο ΣτΕ, αλλά εξακολουθεί να πυροδοτεί αντιδράσεις από όλες τις πλευρές.

Και αυτό επειδή απελευθερώνει τη λειτουργία καταστημάτων σε όλο το κέντρο της Αθήνας, στην παραλιακή ζώνη της Αττικής, στο εμπορικό πάρκο του Αεροδρομίου, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, και σε αρκετές επιμέρους περιοχές, αλλά δεν περιλαμβάνει εμπορικές ζώνες όπου λειτουργούν μεγάλα εμπορικά και εκπτωτικά κέντρα όπως στο Μαρούσι, το εκπτωτικό χωριό στα Σπάτα κ.λπ.

Αυτό το τελευταίο αναμένεται να οδηγήσει σε νέες τριβές μεταξύ πολιτείας και επιχειρηματιών.

Υψηλές προσδοκίες από τις εκπτώσεις

Σε άνοδο του τζίρου τους ευελπιστούν φέτος τα εμπορικά καταστήματα από τις θερινές εκπτώσεις που ξεκινούν επίσημα σήμερα και θα διαρκέσουν ώς το τέλος Αυγούστου.

Η αυξημένη τουριστική κίνηση στην Ελλάδα, η εκταμίευση της δόσης μετά τη δεύτερη αξιολόγηση, αλλά και το γεγονός ότι το καλοκαίρι είναι απαλλαγμένο από «μνημονιακές εκκρεμότητες», διαμορφώνουν κλίμα υψηλών προσδοκιών στους εμπόρους που εκτιμούν ότι ο τζίρος των εκπτώσεων θα ξεπεράσει αρκετά τα 7 δισ. ευρώ, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2014, και η αγοραστική κίνηση θα είναι συνολικά αυξημένη κατά 5% φέτος το καλοκαίρι.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΕΕ, ο τζίρος των θερινών εκπτώσεων τα τελευταία επτά χρόνια κυμαίνεται στα περίπου 7 δισ. ευρώ, με χαμηλότερο τζίρο το καλοκαίρι του 2015 στα 6,8 δισ. ευρώ και υψηλότερο το 2014 στα 7,2 δισ. ευρώ.

Η αύξηση του τζίρου το 2016 σε σύγκριση με το 2015 ήταν 1,8% (3,1% χωρίς τα πετρελαιοειδή), αλλά ο γενικός δείκτης των συνολικών απωλειών του κύκλου εργασιών του διμήνου Ιουλίου/Αυγούστου από το 2008 μέχρι σήμερα δείχνει 33,6%.