Καμπανάκι για την ανάπτυξη

Σήμα κινδύνου για παράταση της στασιμότητας στην οικονομία αν η κυβέρνηση και οι δανειστές δεν συμφωνήσουν σε αλλαγή του μείγματος πολιτικής ώστε να μειωθεί η φορολογία και να δρομολογηθούν νέες επενδύσεις εκπέμπει το ΙΟΒΕ.

Στην πρώτη του έκθεση για το 2017, το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών επισημαίνει ότι τα υψηλά πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ που καλείται να παράγει η οικονομία από το 2018 θα είναι αδύνατο να επιτευχθούν χωρίς ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 3% και προειδοποιεί ότι ήδη οι στόχοι για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,7% οδεύουν προς εκτροχιασμό.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των οικονομολόγων του ΙΟΒΕ, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για φέτος δεν αναμένεται να υπερβεί το 1,5% (έναντι 2,7% που προβλέπει η Ε.Ε. και 2,2% το ΔΝΤ) και ενδεχομένως να κινηθεί ακόμη χαμηλότερα αν καθυστερήσει περισσότερο η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης.

Με βάση τις εκτιμήσεις τους, η ανάπτυξη για το τρέχον έτος θα στηριχθεί κυρίως στη μικρή αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,2%, στην περαιτέρω υποχώρηση της ανεργίας κατά μία μονάδα (22,2%), αλλά και στην αύξηση των επενδύσεων κατά 10-12% ως αποτέλεσμα των ιστορικά χαμηλών επιπέδων στα οποία διαμορφώνονται σήμερα.

Το μήνυμα, όμως, που στέλνει το ΙΟΒΕ είναι ότι παρά τα όσα θετικά θεωρεί ότι έχουν συμβεί το τελευταίο διάστημα (δημοσιονομική υπεραπόδοση, δρομολόγηση ιδιωτικοποιήσεων κ.λπ.), η οικονομία συνεχίζει να κινείται χωρίς πυξίδα καθώς δεν έχουν αντιμετωπιστεί ακόμη ούτε η αναστροφή του κλίματος αβεβαιότητας ούτε η αποεπένδυση και η στασιμότητα στην οικονομία.

Για το ΙΟΒΕ η χώρα βρίσκεται πλέον σε κρίσιμο σταυροδρόμι και οι επιλογές που θα γίνουν μέσα στο 2017 θα σηματοδοτήσουν είτε την αλλαγή σελίδας είτε την επιδείνωση των συνθηκών. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση, «οι αποφάσεις που θα ληφθούν εντός της χώρας τους επόμενους μήνες είναι ιδιαίτερα κρίσιμες καθώς δυνητικά μπορούν να σηματοδοτήσουν την απαρχή ενός αναπτυξιακού κύκλου ή, εναλλακτικά, της παράτασης της στασιμότητας και, συνακόλουθα, της έντασης των κινδύνων, ιδίως καθώς θα πλησιάζει η λήξη του τρέχοντος προγράμματος».

Ενα ενδεχόμενο λάθος, σύμφωνα με τους οικονομολόγους, θα ήταν να θεωρηθεί πως η επίτευξη υψηλών πλεονασμάτων μέσω της μεγάλης αύξησης των φορολογικών εσόδων είναι ένδειξη θετικής εξέλιξης στην οικονομία. Υπό το πρίσμα αυτό, ενώ το ΙΟΒΕ θεωρεί σημαντική επιτυχία την υπεραπόδοση των στόχων για το πλεόνασμα το 2016, επισημαίνει ότι προήλθε από λάθος συνταγή και έπληξε αρνητικά την ανάπτυξη της περσινής χρονιάς.

«Το πλεόνασμα προέρχεται σε ένα μεγάλο μέρος από τις παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα (τόσο από τη μείωση του επιπέδου των συντάξεων όσο και από την αύξηση των εισφορών) και κατά ένα άλλο από την αύξηση των φορολογικών εσόδων. Προκύπτει πως αν είχε εφαρμοστεί ηπιότερη φορολογία, ιδίως όσον αφορά τη δημιουργία νέου εισοδήματος, ο ρυθμός ανάπτυξης για το περασμένο έτος θα ήταν θετικός...» αναφέρεται στην έκθεση.

Προτάσεις

Η δημοσιονομική εξισορρόπηση που επιτυγχάνεται εκ νέου είναι, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, δίκοπο μαχαίρι. Αν συνδυαστεί με μια πολιτική προσέλκυσης επενδύσεων, μείωση του βάρους του κράτους και συστηματικό άνοιγμά της, η οικονομία θα γυρίσει σελίδα και θα βγει από την κρίση, με βελτιωμένα δομικά χαρακτηριστικά, αναφέρει η έκθεση.

Αν όμως, όπως σημειώνει, θεωρηθεί πως η αύξηση της φορολογίας αποτελεί υποκατάστατο για τη βελτίωση των δομικών χαρακτηριστικών και των απαραίτητων τομών, τότε θα πρέπει να αναμένονται μεσοπρόθεσμα περαιτέρω συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης, απομάκρυνση της προοπτικής εξόδου στις αγορές και βαθύτερη ύφεση.